ΣΗΜΕΙΩΣΗ “ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΩΝ”. Στις 6 Ιανουαρίου 2020 ο καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ (και σήμερα κοσμήτορας) Παναγιώτης Γκλαβίνης, έγραψε και οι “Ανιχνεύσεις” δημοσίευσαν το ακόλουθο άρθρο το οποίο προέβλεπε τις σημερινές εξελίεξςι. Διαβαστε γιατί.
Του Παναγιώτη Γκλαβίνη
Καθηγητή Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου Νομικής Σχολής ΑΠΘ
Καθώς ο Πρωθυπουργός ετοιμάζεται για το ταξίδι του στις ΗΠΑ, είναι χρήσιμο να διερευνήσουμε τη στάση της υπερδύναμης απέναντι στην Τουρκία μετά τις τελευταίες εξελίξεις στην Αν. Μεσόγειο.
Οι ΗΠΑ χρησιμοποιούσαν ανέκαθεν την στρατηγική τους ισχύ για να προστατέψουν τους επενδυτές τους που επιχειρούν σε ασταθείς περιοχές στον κρίσιμο για την οικονομία τους τομέα των υδρογονανθράκων.
Ο Πρόεδρος Trump, μάλιστα, το ομολόγησε κυνικά στη συνέντευξη που παραχώρησε στις 27.10.2019 μετά το θάνατο του Αλ-
Μπαγκντατι. οτι σκοπεύει να χρησιμοποιήσει την ισχύ του για να προστατεύσει τα συμφέροντα των πετρελαϊκών εταιριών του στην περιοχή.
Παρα το γεγονός ότι αποχωρεί από αυτήν. δεν προτίθεται ν’ αφήσει εκτεθειμένα τα ενεργειακά του συμφέροντα στην περιοχή. Αυτή η ομολογία του έχει τεράστια σημασία για τη στάση των ΗΠΑ στις τρέχουσες εξελίξεις στην Αν. Μεσόγειο.
Αμερικανικές εταιρίες δεν επιχειρούν στον τομέα της έρευνας και της εξόρυξης των υδρογονανθράκων της ευρύτερης περιοχής μόνο στην Βορειοδυτική Συρία, στην οποία αναφερόταν ειδικότερα ο κ. Trump στην παραπάνω συνέντευξη. Επιχειρούν και σε οικόπεδα των τριών δυνάμεων που συνήψαν τη συμφωνία για τον EastMed την περασμένη Πέμπτη 2.1.2020 στην Αθήνα: της Ελλάδος, της Κύπρου και του Ισραήλ. Όλη αυτή η περιοχή, μάλιστα, θα πρέπει να προσεγγίζεται ενιαία, διότι τα αμερικανικά ενεργειακά συμφέροντα έχουν τοποθετηθεί κατά μήκος όλου αυτού του τόξου.
Αυτή τη στιγμή. η Αμερική ξεκινάει μια (προμελετημένη ως φαίνεται) σύγκρουση με το Ιράν και σε καμιά περίπτωση δεν πρόκειται να τα βάλει (και) με την Τουρκία. Και ο νοών νοείτω για το ποια στάση θα κρατήσει απέναντί της στην υπόθεση που μας αφορά. Αυτό
το γνωρίζει ο κ. Ερντογάν και ήδη στέλνει στρατό στη Λιβύη, παρά την φημολογούμενη αντίθεση των ΗΠΑ.
Οι ΗΠΑ, λοιπόν, θα πρέπει παρόλα αυτά να προστατεύσουν τις επενδύσεις τους στην περιοχή. Πώς θα το πετύχουν αυτό, όταν οι εταιρίες τους έχουν συμβάσεις με χώρες άλλες εκτός από την Τουρκία;
Κατά τη γνώμη μας, τα πράγματα είναι πολύ απλά στο μυαλό του κ. Trump. Επειδή ηττημένοι δεν μπορούν να βγουν από το συλλογικό bras de fer στην Αν. Μεσόγειο ούτε οι Ισραηλινοί, ούτε οι Αιγύπτιοι, γι’ αυτό κινδυνεύουν να την πληρώσουν οι Έλληνες και οι Κύπριοι, προκειμένου να κερδίσουν οι Τούρκοι τόσο, όσο θα επιτραπεί στον κ. Trump να εξασφαλίσει τις πολυπόθητες συνθήκες ασφάλειας των επενδύσεών του στην περιοχή χωρίς να συγκρουστεί μαζί τους. Ελλάδα και Κύπρος θα υποχρεωθούν τότε να διαπραγματευτούν με την Άγκυρα την ωφέλεια των συμβάσεων που έχουν συνάψει με τους ξένους επενδυτές. Αυτές, όμως, κανείς δεν πρόκειται, ούτε και μπορεί, να τις πειράξει.
Δείτε, λοιπόν, πόσοι θα ήταν ικανοποιημένοι από μια τέτοια εξέλιξη: όλοι, περιλαμβανομένων των Ευρωπαίων εταίρων μας και καταναλωτών (Ιταλικών και Γαλλικών ενεργειακών εταιριών μη εξαιρουμένων), πλην ημών των Ελλήνων και των Κυπρίων. Μέχρι και το Ισραήλ μπορεί να ικανοποιηθεί αν δεν δεχτεί να περάσει το αέριό του μέσα από την Τουρκία. Στην περίπτωση αυτή θα υλοποιηθεί ο EastMed, με την συμμετοχή ενδεχομένως και της Τουρκίας στην κατασκευή του (ίσως όχι στη λειτουργία του).
Ο EastMed, λοιπόν, δεν είναι πανάκεια. Επιπλέον δε, κινδυνεύει να καταντήσει και παγίδα. Διότι, τον προωθεί η χώρα μας με την παραδοχή ότι Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ κερδίζουν την Τουρκία, ενώ και ο διαιτητής είναι μαζί τους.
Είναι, όμως, έτσι; Θα είναι για πάντα έτσι; Θα είναι μέχρι τέλους έτσι;
Άραγε, ηττήθηκε η Τουρκία; Την απομονώσαμε οριστικά στα χωρικά της ύδατα; Αρκεί που είναι άκυρο το μνημόνιο που σύναψε με την Λιβύη; Το ακυρώσαμε εμείς εν τοις πράγμασι συνάπτοντας τη συμφωνία για τον EastMed;
Και καλά, όλα αυτά μπορεί να είναι ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Δεν θάναι, όμως, η πρώτη φορά που οι σύμμαχοί μας θα μας έχουν κοιμίσει για να μας «κρεμάσουν» στη συνέχεια, βρίσκοντάς τα με την Τουρκία σε βάρος μας.
Δεν θέλω να χαλάσω την εθνική ευφορία που βιώνουμε μετά την υπογραφή του EastMed, μπορεί, όμως, κάποιος να μου πει πώς τελειώνει όλο αυτό; Με την ήττα της Τουρκίας στη Λιβύη, την πτώση του Σάραζ, την ακύρωση του μνημονίου με την Τουρκία, την ανακήρυξη της ΑΟΖ μας με την Κύπρο και την Αίγυπτο, την κατασκευή του EastMed και τον θρίαμβο του διεθνούς δικαίου, με ή χωρίς προσφυγή στη Χάγη;
Και καλά εγώ, μπορεί να βλέπω το ποτήρι μισοάδειο. Αυτοί που το βλέπουν μισογεμάτο, πώς σκοπεύουν να το τελειώσουν αυτό που άρχισαν, μπορούν να μας πουν;
Εύλογα θα με ρωτήσει κάποιος, κι εσύ τι θα πρότεινες να κάναμε;
Κατ’ αρχήν, δεν έπρεπε να βιαστούμε ν’ ανέβουμε στο Ισραηλινό άλογο για να αντιδράσουμε με αυτό τον τρόπο στην υπερβατική κίνηση της Τουρκίας να περάσει απέναντι, στη Λιβύη, κι από ’κει ν’ αντιμετωπίσει το πρόβλημα του θαλάσσιου αποκλεισμού της, όπως τον βιώνει η ίδια. Τι δουλειά έχουμε εμείς να εμπλακούμε στην αντιπαλότητα μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας για το ποια από τις δυο δυνάμεις θα επικρατήσει στη Μέση Ανατολή; Εμείς είμαστε καταδικασμένοι να συμβιώσουμε με την γείτονά μας, ενώ οι Ισραηλινοί έχουν την πολυτέλεια να την αντιμετωπίζουν με όση εχθρότητα επιθυμούν. Αν, δε, επιζητούσαμε να προβούμε σε μια πράξη «νομής» για να καταργήσουμε εν τοις πράγμασι το Μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης, δεν χρειαζόταν να συνάψουμε την τριμερή συμφωνία του EastMed. Αρκούσε που είχαμε νομίμως παραχωρήσει τις συμβάσεις έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στα επίμαχα οικόπεδα, τα οποία τώρα διεκδικεί η Τουρκία.
Δεύτερον, οδηγούμε στα άκρα την Τουρκική αντίδραση όταν και οι συμβάσεις παραχώρησης και ο αγωγός μεταφοράς αποκλείουν την Τουρκία. Τη στιγμή που, αποδεδειγμένα, ο συντομότερος, τεχνικά βιώσιμος και οικονομικά συμφερότερος δρόμος μεταφοράς των ενεργειακών πόρων της Αν. Μεσογείου προς την Ευρώπη είναι μέσω Τουρκίας. Κάτι που όμως προϋποθέτει την επίλυση του Κυπριακού. Δεν θέλουμε να το λύσουμε αυτό επιτέλους; Πώς, όμως, θα το λύσουμε αν αποκλείουμε την διέλευση των ενεργειακών πόρων μέσω της Κύπρου προς την Τουρκία και από ’κει στην Ευρώπη μέσω TANAP και ΤΑΡ; Εάν υπήρχε η κινητικότητα στο Κυπριακό τα τελευταία χρόνια, σε αυτό ακριβώς οφειλόταν. Τώρα, δεν εξωθούμε την Τουρκία στα άκρα και στο ζήτημα αυτό;
Τρίτον, ενδεχόμενη απόπειρα εφαρμογής από την Τουρκία στην πράξη του αντικείμενου στο διεθνές δίκαιο Μνημονίου της με τη Λιβύη, θα έπρεπε (και πρέπει) να τύχει εκ μέρους μας της ίδιας δυναμικής αντίδρασης, την οποία είχαμε επιτυχώς και κατά το παρελθόν.
Και χωρίς να μας στηρίζουν τότε -σημειωτέον- τα ενεργειακά συμφέροντα των ΗΠΑ, της Γαλλίας και της Ιταλίας όπως τώρα. «Μη βροντοχτυπάς τις χάντρες», λοιπόν…
Γενικώς, οι δρόμοι των αγωγών αντιμετωπίζονται από τα ενδιαφερόμενα κράτη ως ένα εξόχως πολιτικοποιημένο ζήτημα. Το 1998, ωστόσο, η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ φτάσανε σε έναν συμβιβασμό, αποπολιτικοποιώντας τον ανταγωνισμό τους για την μεταφορά των πετρελαίων από την Κασπία στις διεθνείς αγορές. Santer και Clinton συμπέσανε τότε στο concept των «multiple pipeline routes». Με άλλα λόγια, θα μπορούσαν να κατασκευαστούν τόσοι αγωγοί, όσοι θα ήταν βιώσιμοι. Τους δε αγωγούς, δεν θα τους κατασκεύαζαν τα κράτη, αλλά οι εταιρίες, οι οποίες και θα αναλάμβαναν τους σχετικούς κινδύνους (τεχνικούς, οικονομικούς, εμπορικούς, χρηματοδοτικούς, περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς).
Σε μελέτη που κυκλοφόρησε πριν μια βδομάδα, μάθαμε ότι το κόστος της μεταφοράς Φ/Α από την Αν. Μεσόγειο στην Ευρώπη είναι (σε δολάρια ΗΠΑ ανά MMBtu):
- EastMed: 2,81 ή 3,50 (ανάλογα με το capacity του αγωγού)
- LNG Egypt: 3,65 – 4,50
- Μέσω Τουρκίας: 0,97
Γιατί δεν αφήσαμε εδώ τις εταιρίες να μας πούνε ποιο δρόμο θεωρούν βιώσιμο κι αυτόν να επιλέγαμε, αντί να πολιτικοποιήσουμε το ζήτημα, επιβάλλοντας μάλιστα και τον αποκλεισμό της Τουρκίας ως χώρας διέλευσης των ενεργειακών πόρων από την Αν. Μεσόγειο στην Ευρώπη;
Θερμή παράκληση σε ορισμένους περισσότερο «υποψιασμένους» αναγνώστες, να μην μού κάνουν μάθημα γεωπολιτικής. Ας μου πουν μόνο αν άξιζε τον κόπο:
- να εμπλακούμε στην αντιπαλότητα Τουρκίας – Ισραήλ για το ποια δύναμη θα κυριαρχήσει στη Μέση Ανατολή,
- να εμπλακούμε σε μια ενδοαραβική διένεξη, παίρνοντας το μέρος μιας ομάδας Αράβων απέναντι σε μιαν άλλη στη Λιβύη,
- να βάλουμε απέναντί μας τον Λίβανο και την Παλαιστινιακή Αρχή,
- να διακυβεύσουμε την soft power που διαθέτουμε στον Αραβικό κόσμο,
- να φέρουμε σε δύσκολη θέση την Αίγυπτο, κατά τα άλλα ενεργειακή σύμμαχό μας, που όμως δεν υποστηρίζει τον συγκεκριμένο αγωγό, και
- να αποστασιοποιήσουμε την Ιταλία, που ως fiscus ήταν μαζί μας στο ζήτημα αυτό, αλλά ως imperium δίστασε να μας ακολουθήσει και να προσυπογράψει την συμφωνία αυτή.
Αφού δεν καταφέραμε να αποτρέψουμε την δυσμενή εξέλιξη της υπογραφής του Μνημονίου μεταξύ της Λιβύης και της Τουρκίας, χάσαμε την ψυχραιμία μας περνώντας στην αντεπίθεση με την υπογραφή μιας συμφωνίας, στην οποία ούτε η Ιταλία δέχτηκε να συμμετάσχει.
Είμαι βέβαιος ότι ο Πρωθυπουργός έλαβε διαβεβαιώσεις από τους συμμάχους μας πριν αποφασίσει να προσυπογράψει την τριμερή συμφωνία για τον EastMed. Και ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε λάβει…
”Μας μαύρισε την ψυχή και μας καταρράκωσε το ηθικό” ο κ. καθηγητής ,ο οποίος μάλιστα ” παρακαλεί κανένας αναγνώστης ”υποψιασμένος ,ή, ανυποψίαστος να μη του κάνει μαθήματα γεωπολιτικής” ,λες και έχει το Νόμπελ της Γεωπολιτικής.
Το λάθος του ξεκινά από την βεβαιότητά του ότι ΜΟΝΟΣ του ο πρωθυπουργός κ.Μητσοτάκης της σημερινής αυτοδύναμης Ελληνικής κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας επέβαλε στο Ισραήλ -Νετανιάχου- ,στην Κύπρο -Αναστασιάδη- να δεχθούν ως ”νήπια” των γεωπολιτικοστρατιωτικών δεδομένων και των αντιδράσεων της Τουρκίας και στην Ε.Ε να χρηματοδοτήσει μέχρι τώρα τον ακριβό East Med .
Αν αυτό πιστεύει θα πρέπει να απευθύνει διθυραμβικούς λόγους στον ικανώτατο σημερινό πρωθυπουργό της Ελλάδος μας ,αντάξιο του Ελευθερίου Βενιζέλου ,που για πολλούς Έλληνες ”έπαιζε στα δάχτυλά του” τους συμμάχους της ΑΝΤΑΝΤ.
Οι Έλληνες σίγουρα τον εμπιστεύονται ως συνεπή στα λόγια και τις πράξεις του(ήρθαν τα έξι Ραφάλ (όπως υποσχέθηκε) -έτσι είναι όλοι οι πρωθυπουργοί της Νέας .Δημοκρατίας-αλλά δεν πιστεύουν ακόμη ότι καταφέρνει να πειθαναγκάζει τους συνομιλητές του σε ό,τι σχεδιάζει.
Δεν αποκλείεται -και μακάρι-να αποδειχθεί στο μέλλον.
ΤΟΥΤΩΝ δοθέντων πως να επιρρίψεις ευθύνες -δεν μας συμφέρει κιόλας- στον σημερινό πρωθυπουργό μας ” για όποια σκόνη σηκώνει η στριμωγμένη Τουρκία” , -η οποία σίγουρα θα χάσει και τα ”καλούδια” του Τουρκολιβυκού Συμφώνου για την ΑΟΖ τους -,εάν τελικώς επιλεγεί η οικονομικώτερη λύση για τον East Med να περάσει από την Τουρκία, λύση για την οποίαν ”φτύνουν το κόρφο τους” όλοι οι Ευρωπαίοι και θα βάλουν ΒΕΤΟ ,για να μη περάσει γιατί θα τους εκβιάζει ο Ασιάτης Τούρκος κλείνοντας τις στρόφιγγες.
Δεν είναι μάθημα γεωπολιτκής ,αλλά κοινής λογικής, που δεν νομίζω ότι ενοχλεί..
Κάνετε λάθος. Δεν κατηγόρησα ούτε κακίζω κανέναν Πρωθυπουργό. Σημειωτέον, το άρθρο είναι δύο χρόνων πριν και ο κ. Σαββίδης το αναδημοσίευσε. Τον ευχαριστώ γι’ αυτό. Το άρθρο αναφερόταν ειδικά στη στάση των ΗΠΑ απέναντι στον αγωγό αυτό και νομίζω -το λιγότερο που μπορεί να πει κανείς- “έπεσε μέσα”. Επαναλαμβάνω, μιλούσα ειδικά για τη στάση της Αμερικής.
Εσείς κ. ΣΑΝ συνεχίζετε να γράφετε ως το μακρύ χέρι της Νέας Δημοκρατίας; Τόσο ανεξάρτητη είναι η σκέψη σας;
Ευχαριστώ πολύ ,καθηγητά κ.Γλαβίνη , για την απάντησή σας ,στην οποίαν γράφετε ότι δεν κατηγορήσατε ούτε κακίζετε κανένα πρωθυπουργό.
ΟΜΩΣ γράψατε στο άρθρο σας ”ας μου πουν μόνο αν άξιζε τον κόπο”… και τα όσα ακολουθούν σίγουρα δεν είναι έπαινοι για τον πρωθυπουργό και την ελληνική εξωτερική πολιτική (ξαναδιαβάστε τα ) και τούτων ένεκεν έγραψα το σχόλιο .
Τελικώς ποιες είναι ΣΉΜΕΡΑ οι απόψεις σας για την υπογραφή τότε αυτής της Συμφωνίας για τον East Med ,στην οποίαν -θα το ενθυμείσθε- ήταν παρών και ο τότε Υπουργός των Εξωτερικών του κ.Τραμπ ΠΟΜΠΕΟ (3+1),όταν τα πάντα όλα χρηματοδοτήθηκαν μέχρι τώρα από την Ε.Ε.;;;.
Φυσικά και μας εξέπληξε (Εβραίους ,Κυπρίους και Έλληνες) η ΔΙΑΡΡΟΗ- προς το παρόν -για μη κατασκευή αυτού του αγωγού από την Διοίκηση του κ.Μπαίντεν , η οποία δημιούργησε ,σε εμάς τους Έλληνες ιδίως ,αλλά και τους Κυπρίους προσδοκίες για μια θετική προς τα ελληνικά και κυπριακά συμφέροντα στάση σε σχέση με την Διοίκηση ΤΡΑΜΠ.
Επιμένω, λάθος το διαβάζετε. Η ελληνική εξωτερική πολιτική διαμορφώνεται μέσα από ένα πλέγμα παραγόντων. Δεν μπορούμε, δηλαδή, να συζητάμε την εξωτερική πολιτική της χώρας;;; Κινδυνεύουμε να κατηγορηθούμε ότι στρεφόμαστε κατά της Κυβέρνησης ή του Πρωθυπουργού αν διατυπώσουμε άλλη άποψη;;; Και σας έκανε εντύπωση αυτό, κι όχι ότι είχα δίκιο ο έρμος;;;;
Αγαπητές ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ κανενός -ούτε βραχύ ,ούτε μακρύ χέρι είμαι- αλλά σκεπτόμενος με βάθος -αφού τα πάντα αλλάζουν τόσο γρήγορα, ιδίως στις διεθνείς σχέσεις ,που ουδείς τις ελέγχει – καταλήγω στο ”φίλτατες οι ΑΝΙΧΕΝΕΥΣΕΙΣ ,.φίλτατος ο κ.Γκλαβίνης -και όποιος άλλος-αλλά φιλτάτη η αλήθεια ΜΟΥ ,που στηρίζετε στην λογική επεξεργασία των γεγονότων ,με αναδρομή στο πλούσιο ιστορικό παρελθόν, που μελετώ όσο δεν έζησα .
Ευχαριστώ για την κατανόηση-απολογούμαι αν ενοχλώ.
ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ,όπως στο χθεσινό ΠΡΙΣΜΑ της Δημοτικής Τηλεόρασης.
”ΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΩ ΣΑΣ ” ,κύριε καθηγητά, μετά το” αν άξιζε τον κόπο” σε ποιους απευθύνονται ,αλλά και στο κάτω-κάτω δεν είναι απαράδεκτο να κατηγορούμε τον όποιον πρωθυπουργό , είτε ως αρθρογράφοι ,είτε ως σχολιαστές .
Πάντως μέχρι τώρα δυστυχώς δεν έχετε δίκηο ,γιατί και το θέμα δεν τελείωσε και γιατί γιαυτό το θέμα δεν πρωτοστάτησε η ελληνική εξωτερική πολιτική ,με την παρουσία ΠΟΜΠΕΟ και την χρηματοδότηση της Ευρωπαικής Ενώσεως, η οποία σίγουρα και ενοχλήθηκε γιαυτήν την Αμερικανική παρέμβαση και ας μην αποκλείουμε την συνέχιση της κατασκευής του , συμφερόντων πεπερασμένων γαρ…
ΝΑ ΕΙΣΤΕ ΚΑΛΑ.
Ο γέλως τής άρκτου:
ΣΑΝ: “Οι Έλληνες σίγουρα τον εμπιστεύονται ως συνεπή στα λόγια και τις πράξεις του(ήρθαν τα έξι Ραφάλ (όπως υποσχέθηκε) –έτσι είναι όλοι οι πρωθυπουργοί της Νέας .Δημοκρατίας“
ANIXN.: “Εσείς κ. ΣΑΝ συνεχίζετε να γράφετε ως το μακρύ χέρι της Νέας Δημοκρατίας; Τόσο ανεξάρτητη είναι η σκέψη σας;”
ΣΑΝ: “Αγαπητές ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ κανενός -ούτε βραχύ ,ούτε μακρύ χέρι είμαι- αλλά σκεπτόμενος με βάθος -“ (!!!)
🙂 🙂 🙂