Το καλοκαίρι του 2020 η Ελλάδα και η Τουρκία έφθασαν στα πρόθυρα σύρραξης και χρειάσθηκε να «ενεργοποιηθούμε έντονα για να βοηθήσουμε ώστε να αποτρέψουμε να ξεφύγουν τα πράγματα εκτός ελέγχου», τονίζει στην «Κ» ο απερχόμενος πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ, σημειώνοντας ότι το σκηνικό ήταν πιο δραματικό απ’ ό,τι προβλήθηκε στα ΜΜΕ.

Ο κ. Πάιατ μιλάει για την εμβάθυνση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων στη διάρκεια των 5,5 ετών που βρίσκεται στην Αθήνα, εξέλιξη που έλαβε χώρα υπό τρεις αμερικανικές και δύο ελληνικές κυβερνήσεις, κάτι που αντανακλά το εύρος και την εκατέρωθεν διακομματική στήριξη, και στο πλαίσιο αυτό υπογραμμίζει τη στρατηγική αξία της Ελλάδας, για την οποία τονίζει ότι «βρίσκεται στον πυρήνα της Δύσης».

Ο 58χρονος διπλωμάτης καριέρας, που αναμένεται να αναλάβει βοηθός υπ. Εξωτερικών αρμόδιος για την Ενέργεια, ένα από τα πιο «καυτά» χαρτοφυλάκια αυτή την περίοδο στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και μέσω του οποίου θα συνεχίσει να ασχολείται με την Ελλάδα, αναφέρεται επίσης στην επικείμενη συνάντηση του Ελληνα πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον με τον πρόεδρο Μπάιντεν, στον πόλεμο στην Ουκρανία υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για μια «μάχη ανάμεσα στο καλό και το κακό», ενώ χαρακτηρίζει αδιανόητο να βλέπει κανείς με συμπάθεια τις ενέργειες της Ρωσίας. Τέλος, μιλάει για προνοητική στάση της Αθήνας στα ενεργειακά υπογραμμίζοντας ότι είναι λιγότερο ευάλωτη σε σχέση με τη Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

– Eίχατε μια μακρά θητεία με τρεις αμερικανικές κυβερνήσεις και δύο ελληνικές. Τι ξεχωρίζετε σε αυτά τα πεντέμισι χρόνια;

– Θα πω πως ό,τι συνέβη στη σχέση μας και από τις δύο πλευρές, με οποιαδήποτε από τις πέντε εμπλεκόμενες κυβερνήσεις, δεν συνέβη τυχαία. Χρειάστηκε σκληρή δουλειά και από τις δύο πλευρές για να φτάσουμε εδώ που είμαστε. Είχα το προνόμιο να έχω εξαιρετικούς Eλληνες συνομιλητές και είμαι πολύ ευγνώμων για την πρόσβαση, τον σεβασμό και τη συλλογικότητα που επέδειξαν, καθώς είναι όλοι τους πολύ διαφορετικοί. Είμαι επίσης πολύ αισιόδοξος για το τι επιφυλάσσει το μέλλον, λόγω της αρχιτεκτονικής και των θεσμών που έχουμε δημιουργήσει, και αυτό είναι το απόλυτο μέτρο της επιτυχίας και της προόδου σε αυτές τις δουλειές. Προσωπικά είμαι ευγνώμων για την αφοσίωση που επέδειξε ο πρωθυπουργός, αλλά και για την πραγματική φιλοξενία του. Είχα πραγματικά το προνόμιο να βρίσκομαι εδώ αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή και να είμαι μέρος μιας ιστορίας αναγέννησης. Αλλά και να βρίσκομαι εδώ για αρκετό καιρό ώστε να μπορώ πραγματικά να μετρήσω με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο πόσο διαφορετικά φαίνονται τα πράγματα σήμερα, σε σύγκριση με το πώς φαίνονταν τον Σεπτέμβριο του 2016.

– Μπορείτε να μας μιλήσετε για τις συναντήσεις που είχαν οι Ελληνες πρωθυπουργοί με τους πρώην προέδρους των ΗΠΑ;

– Πολύ διαφορετικές, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Κάτι για το οποίο είμαι αρκετά υπερήφανος είναι η διακομματική δέσμευση που είδαμε στη σχέση ΗΠΑ – Ελλάδας Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί. Ολοι γνωρίζουν τη δέσμευση του προέδρου Μπάιντεν σε αυτή τη σχέση, του Τόνι Μπλίνκεν, του Τζακ Σάλιβαν, του γερουσιαστή Μενέντεζ. Είναι επίσης πολύ σημαντικό ότι είχαμε την υποστήριξη του Μάικ Πομπέο, των γερουσιαστών Ρις και Κόρκερ. Αυτό είναι κάτι που οι Ελληνες δεν πρέπει να θεωρούν δεδομένο. Σε μια εποχή που οι πολιτικοί στις ΗΠΑ είναι πολύ διχασμένοι, υπάρχουν σχετικά λίγα θέματα που απολαμβάνουν το είδος της διακομματικής υποστήριξης πάνω στην οποία βασίζεται η σχέση ΗΠΑ – Ελλάδας. Αυτή η υποστήριξη έχει τις ρίζες της στις κοινές μας αξίες, αλλά επίσης στην όλο και πιο ενεργή Διασπορά, στη σχέση Ελλάδας – Ισραήλ και ιδιαίτερα στις συμπράξεις μεταξύ των ελληνοαμερικανικών οργανώσεων και της εβραιοαμερικανικής κοινότητας. Και οι δύο συναντήσεις που έγιναν στην Ουάσιγκτον, και στις οποίες συμμετείχα, βασίστηκαν στην ιδέα ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν μια ισχυρή, οικονομικά υγιή, στρατιωτικά ασφαλή, κοινωνικά σταθερή Ελλάδα.

Είχα εξαιρετικούς Eλληνες συνομιλητές και είμαι ευγνώμων για την πρόσβαση, τον σεβασμό και τη συλλογικότητα που επέδειξαν, καθώς είναι όλοι τους πολύ διαφορετικοί.

– Αυτό θα μπορούσε ίσως να θεωρείται δεδομένο με τον Ομπάμα ή τον Μπάιντεν. Ανησυχούσατε για το τι θα μπορούσε συμβεί με τον Τραμπ;

– Θα πω απλώς ότι έκανα πολλά για τη σχέση ΗΠΑ – Ελλάδας, δουλεύοντας για τον Μάικ Πομπέο, τον Γουίλμπουρ Ρος, τον στρατηγό Μάτις. Θα αφήσω τους ιστορικούς να κρίνουν κατά πόσον αυτή η πρόοδος βοηθήθηκε από τις σωστές συμβουλές της πρεσβείας της Αθήνας. Αλλά θα πω επίσης ότι δεν υπάρχει κανείς που θα υπέθετε τον Ιανουάριο του 2017 ότι τα πράγματα θα εξελίσσονταν τόσο δυνατά και θετικά όσο εξελίχθηκαν τα επόμενα τέσσερα χρόνια, και είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτό. Οσον αφορά όλες αυτές τις κυβερνήσεις, σε συναντήσεις σε αυτό το επίπεδο είσαι πάντα ανήσυχος. Διακυβεύονται πολλά και λόγω του τρόπου οργάνωσης της κυβέρνησής μας αυτού του είδους οι συναντήσεις μπορούν να έχουν δραματικό αντίκτυπο. Και είμαι περήφανος που μπορώ να πω ότι σε γενικές γραμμές ο αντίκτυπος ήταν θετικός. Με το ταξίδι του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον, τον Ιανουάριο του 2020, ήμασταν εξαιρετικά τυχεροί ότι έγινε ακριβώς πριν από την πανδημία, διότι μας έδωσε μια τεράστια έκρηξη θετικής δυναμικής.

– Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Μάικ Πομπέο αναφέρθηκε στο δύσκολο καλοκαίρι του 2020 και στις συνεχείς επαφές με τους πρέσβεις του σε Αθήνα και Αγκυρα.

– Σίγουρα αισθάνθηκα ότι ήταν η πιο δραματική (severe) κρίση μεταξύ των δύο χωρών έπειτα από αυτήν των Ιμίων το 1996. Και έχω ζήσει πολλές εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών. Αλλά αυτό ήταν διαφορετικό γιατί το διακύβευμα ήταν πολύ υψηλό, οι κίνδυνοι λανθασμένου υπολογισμού ήταν εξαιρετικά υψηλοί και όντως υπήρξε ένα στρατιωτικό ατύχημα που θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί καταστροφικά υπό λίγο διαφορετικές συνθήκες. Ο υπουργός Πομπέο σας μίλησε για το πόσο εντατικά δουλέψαμε όλοι πάνω σε αυτό και πόσο τράβηξε την προσοχή στα ανώτερα κλιμάκια της κυβέρνησης Τραμπ.

Για να μοιραστώ μια ιστορία, όταν με πήρε τηλέφωνο ο υπουργός και μου είπε να έρθει στην Ελλάδα, είπα αυτό είναι υπέροχο, κύριε υπουργέ, αλλά επιτρέψτε μου μια ιδέα. Αντί να έρθετε στην Αθήνα, γιατί να μην πάμε στη Θεσσαλονίκη, κάτι που κανένας υπουργός Εξωτερικών δεν έχει κάνει ποτέ στο παρελθόν. Πηγαίνετε επίσης στον κόλπο της Σούδας για να δείτε πόσο πολλά κάνουμε μαζί στη στρατιωτική μας σχέση. Μέρος της επιλογής της Σούδας ήταν επίσης να επιδείξει την αμερικανική δέσμευση και παρουσία στην Αν. Μεσόγειο, επειδή η Σούδα είναι πολύ πιο κοντά στο σημείο όπου η κρίση απειλούσε να ξεσπάσει. Ηταν ένα πολύ καλό μέρος για να μιλήσουμε για τα συμφέροντά μας, προφανώς για τη Λιβύη, για την ανησυχία μας για τα ζητήματα της θαλάσσιας οριοθέτησης στην Αν. Μεσόγειο και για την επιθυμία μας να δούμε όλα αυτά τα θέματα να επιλύονται στη βάση του διεθνούς δικαίου και όχι στη βάση προκλητικών, μονομερών στρατιωτικών ενεργειών. Τα πράγματα έχουν βελτιωθεί αισθητά από το καλοκαίρι του 2020 που ήταν πιο σοβαρά απ’ ό,τι μερικές φορές προβάλλεται στον Τύπο.

– Φτάσαμε κοντά στον πόλεμο, για να το θέσω ωμά;

– Ακούσατε από τον υπουργό Πομπέο ότι θεωρούσαμε πως επρόκειτο για μια πολύ σοβαρή κρίση και ενεργοποιηθήκαμε έντονα για να βοηθήσουμε να μην ξεφύγουν τα πράγματα εκτός ελέγχου. Οι συνθήκες σήμερα είναι πολύ βελτιωμένες, παρά τις συνεχιζόμενες απαράδεκτες δραστηριότητες, τις υπερπτήσεις, τις ρητορικές υπερβολές, τις ανόητες δηλώσεις περί αμφισβήτησης της κυριαρχίας των νησιών, η οποία από αμερικανικής πλευράς είναι αδιαμφισβήτητη. Το στρατηγικό τοπίο γύρω από το Αιγαίο, τη Μαύρη Θάλασσα, τη Μικρά Ασία έχει αλλάξει δραματικά από τις 24 Φεβρουαρίου, και νομίζω ότι οι εξελίξεις στην Ουκρανία καθιστούν πιο σημαντική για τις ΗΠΑ την πρόθεσή τους να κάνουν ό,τι μπορούν για να διασφαλίσουν ότι η Τουρκία θα συμπεριφέρεται ως καλός σύμμαχος του ΝΑΤΟ απέναντι σε όλους τους γείτονές της. Δεν είναι η στιγμή για περισπασμούς, είτε δημιουργούνται από την πολιτική, είτε από τη ρητορική, είτε από στρατιωτικούς ελιγμούς.

Η χώρα σας απολαμβάνει διακομματική υποστήριξη στην Ουάσιγκτον

– Ποια θέματα θα βρεθούν στην κορυφή της ατζέντας της συνάντησης Μπάιντεν – Μητσοτάκη και πώς αξιολογεί ο Αμερικανός πρόεδρος τον ρόλο της Ελλάδας υπό το πρίσμα και του πολέμου;

– Πριν από σχεδόν ένα χρόνο ο πρόεδρος Μπάιντεν έστειλε ένα βιντεοσκοπημένο μήνυμα στον ελληνικό λαό για να τον συγχαρεί για τη συμπλήρωση των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, στις 25 Μαρτίου 2021. Αυτό το μήνυμα έδειξε ξεκάθαρα πόσο πολύ νοιάζεται για την Ελλάδα – μάλιστα ανέφερε ότι εύχεται ειλικρινά να μπορέσει να την επισκεφθεί ξανά. Γνωρίζω, λοιπόν, πόσο σημαντική ήταν αυτή η πρόσκληση για τον ίδιο προσωπικά, καθώς και για το σύνολο της αμερικανικής κυβέρνησης, που εκτιμά βαθιά τη σχέση της με την Ελλάδα.

Θα συζητήσουν τις συνεχιζόμενες προσπάθειες με τους συμμάχους και τους εταίρους για την υποστήριξη του ουκρανικού λαού και την επιβολή οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία για την απρόκλητη εισβολή της. Η επίσκεψη του πρωθυπουργού θα δώσει στους δύο ηγέτες μας την ευκαιρία να συζητήσουν το πώς εμείς και άλλοι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ συνεργαζόμαστε για να παράσχουμε στον ουκρανικό λαό τα αμυντικά στρατιωτικά εργαλεία που χρειάζεται για να αποκρούσει τη βίαιη εκστρατεία του Πούτιν. Αυτό έρχεται να προστεθεί σε όλο το φάσμα των διμερών θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της αξιέπαινης ανταπόκρισης της Ελλάδας για την υποστήριξη του λαού της Ουκρανίας, καθώς και της οικονομικής συνεργασίας και των κοινών προσπαθειών για την καταπολέμηση των παγκόσμιων προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή και η ενεργειακή ασφάλεια. Και φυσικά, θα τους δώσει επίσης την ευκαιρία να τιμήσουν την ιστορία και τις δημοκρατικές αξίες που αποτελούν το θεμέλιο της σχέσης ΗΠΑ – Ελλάδας για περισσότερους από δύο αιώνες τώρα.

Εκτός από τη μακροχρόνια σχέση του προέδρου με την Ελλάδα, είναι επίσης γνωστό ότι εδώ και πολλά χρόνια η Ελλάδα απολαμβάνει ισχυρή διακομματική υποστήριξη στην Ουάσιγκτον. Η ηγεσία μας αντιλαμβάνεται πόσο σημαντικό γεωπολιτικό ρόλο διαδραματίζει η Ελλάδα σε αυτή την περιοχή. Οσον αφορά την τρέχουσα κατάσταση, ο πρόεδρος Μπάιντεν έχει δεσμευτεί σαφώς να συμβάλει στη διευκόλυνση της ιδιαίτερα ευπρόσδεκτης προσπάθειας της Ευρώπης να καταστεί λιγότερο ευάλωτη έναντι των ρωσικών ενεργειακών χειρισμών, με τη διαφοροποίηση των πηγών και των διαδρομών του ενεργειακού εφοδιασμού. Ετσι, η συνεργασία μας με την Ελλάδα, σε έργα όπως η πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αεριοποίησης της Αλεξανδρούπολης (FSRU), η επέκταση του τερματικού σταθμού ΥΦΑ της Ρεβυθούσας, o διασυνδετήριος αγωγός φυσικού αερίου Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB), ο διασυνδετήριος αγωγός φυσικού αερίου Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας και οι προτεινόμενες διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας της Αν. Μεσογείου, προσφέρει την προοπτική να αναπτύξει τον ρόλο της ως κόμβου για τη μεταφορά αυτών των πηγών φυσικού αερίου σε χώρες της Ευρώπης που είναι πολύ πιο ευάλωτες από εκείνη στη χειραγώγηση των ρωσικών ενεργειακών προμηθειών.

Η Ελλάδα επανασχεδιάζει τον ενεργειακό χάρτη

– Πώς αντιμετωπίζει κανείς την «επόμενη μέρα» τον ηγέτη μιας πυρηνικής δύναμης τον οποίο χαρακτηρίζει εγκληματία πολέμου; Επίσης, η Δύση ενθάρρυνε την Ουκρανία, αλλά δεν πρόσφερε εγγυήσεις ασφαλείας, ενώ κάποιοι, και εντός των ΗΠΑ, λένε ότι η Δύση ώθησε τη Ρωσία να ενεργήσει με τον τρόπο που ενήργησε.

– Οταν μιλάμε για τη Δύση μιλάμε για όλους εμάς, και κάτι που έχει αλλάξει για την Ελλάδα στο διάστημα που είμαι πρέσβης εδώ είναι ότι σήμερα κανείς δεν αμφισβητεί το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στον πυρήνα της Δύσης. Στην πραγματικότητα βρίσκεται στον κέντρο της Ιστορίας όσον αφορά τη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής και διατλαντικής απάντησης σε αυτή την κρίση. Οι ενέργειες του Πούτιν στην Ουκρανία αποτελούν πρόκληση για όλους μας. Ιδιαίτερα για την Ελλάδα ως χώρα που βρίσκεται στα σύνορα του ΝΑΤΟ και η οποία έχει βαθιά προσήλωση στις αξίες της δημοκρατίας, για τις οποίες αγωνίζονται οι ίδιοι οι Ουκρανοί. Η Ελλάδα συνδέεται με την Ουκρανία για λόγους Ιστορίας, αξιών και συμφερόντων. Και σίγουρα μία από τις συνέπειες αυτού του πολέμου θα είναι ότι το κέντρο της γεωπολιτικής της Ευρώπης θα μετατοπιστεί προς τα ανατολικά και προς τα νότια. Διαφωνώ ριζικά με οποιονδήποτε υπονοεί ότι η ευθύνη για αυτόν τον πόλεμο ανήκει σε οποιονδήποτε άλλον εκτός από τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Οσοι το λένε αυτό παραβλέπουν ότι οι Ουκρανοί είναι εκείνοι που επέλεξαν να κινηθούν προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

– Ο πρώην πρέσβης στη Μόσχα –και νυν διευθυντής της CIA– Μπιλ Μπερνς είχε επισημάνει ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ εκλαμβάνεται από όλους στη Ρωσία ως ευθεία πρόκληση.

– Θα αφήσω τις ιστορικές κρίσεις στους ιστορικούς. Θα επισημάνω το προφανές γεγονός ότι τα σύνορα της Ρωσίας με το ΝΑΤΟ είναι μηδαμινά ακόμη και σήμερα και ότι δεν έθεσαν οι ΗΠΑ ή η Ευρώπη στους Ουκρανούς την επιλογή «μαζί μας ή εναντίον μας». Και αυτό το γνωρίζω πολύ καλά γιατί το έζησα το 2013, όταν δηλαδή το Κρεμλίνο πήγε στον Βίκτορ Γιανουκόβιτς και ουσιαστικά τον διέταξε να εγκαταλείψει τη συμφωνία σύνδεσης με την Ε.Ε. χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό απειλών, εξαναγκασμού και οικονομικών κινήτρων. Ρωτήσατε πώς οραματιζόμαστε μια μελλοντική σχέση με μια ρωσική ηγεσία που έχει διαπράξει εγκλήματα πολέμου. Ειλικρινά, νομίζω ότι είναι πολύ νωρίς για αυτή τη συζήτηση. Αλλά ένα μάθημα αυτής της κρίσης και ένα από τα λίγα οφέλη της είναι η επαναβεβαίωση της σημασίας της διατλαντικής μας κοινότητας.

– Ωστόσο, η Ρωσία είναι ένας μεγάλος παίκτης, οπότε πώς θα βρεθεί κάποιο modus vivendi για το μέλλον, εάν πρόκειται για έναν εγκληματία πολέμου;

– Αυτό είναι ένα ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε όλοι μαζί ως διατλαντική κοινότητα. Θα εξαρτηθεί από τις συνθήκες υπό τις οποίες θα τελειώσει ο πόλεμος. Και χαιρετίζουμε το γεγονός ότι ο υπουργός Εξωτερικών κ. Δένδιας όπως και τόσοι άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν μιλήσει τόσο ξεκάθαρα για τα ζητήματα των εγκλημάτων πολέμου.

– Η Ελλάδα έστειλε οπλισμό. Κάποιοι λένε ότι θα μπορούσε να είχε στείλει ανθρωπιστική βοήθεια.

– Η ελληνική αντίδραση ήταν ζωτικής σημασίας. Νομίζω ότι η σημαντικότερη πτυχή της ήταν η εντελώς ξεκάθαρη θέση του πρωθυπουργού ότι η Ελλάδα θα σταθεί στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Η ξεκάθαρη αναγνώρισή του ότι πρόκειται για ένα ζήτημα που υπερβαίνει την Ουκρανία και αφορά το σύνολο της διεθνούς τάξης και το πώς θα είναι το μέλλον όλων μας.

– Η σημασία της Αλεξανδρούπολης και των άλλων στρατιωτικών εγκαταστάσεων;

– Είναι όλες ζωτικής σημασίας. Ο κόλπος της Σούδας. Το αεροπλανοφόρο «Harry Truman» που βρίσκεται στα ελληνικά ύδατα συνεχώς τους τελευταίους δύο μήνες. Οι εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούμε στον Βόλο και στο Στεφανοβίκειο, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που επιχειρούν από τη Λάρισα και την Αλεξανδρούπολη, και πολλά άλλα, αποδεικνύουν τη στρατηγική αξία αυτής της θέσης και τη σημασία της συμφωνίας που επιτύχαμε στο πλαίσιο της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA).

– Ενα υψηλό ποσοστό Ελλήνων δείχνει μεγαλύτερη κατανόηση προς τη Ρωσία.

– Διαβάζοντας στις εφημερίδες τις θηριωδίες που έχουν γίνει, δεν βλέπω πώς γίνεται να υπάρχει οποιαδήποτε συμπάθεια για τη Ρωσία. Οι βιασμοί, οι δολοφονίες, οι υπόγειοι θάλαμοι βασανιστηρίων. Είναι τόσο θλιβερό, που οποιαδήποτε συμπάθεια ή κατανόηση για τη Ρωσία παραγνωρίζει τη φύση της μάχης μεταξύ καλού και κακού που εκτυλίσσεται σήμερα στην Ουκρανία.

– Ποιο είναι το ενεργειακό αποτύπωμα της Ελλάδας –εξορύξεις, TAP, Ρεβυθούσα, IGB, FRSU στην Αλεξανδρούπολη–, αλλά και τι απαντάτε σε όσους λένε ότι οι ΗΠΑ επωφελούνται από την εκτόπιση της Ρωσίας από την αγορά φυσικού αερίου;

– Υπάρχει μεγάλη ανησυχία μεταξύ των Αμερικανών ψηφοφόρων στις ΗΠΑ για την τιμή της βενζίνης. Είναι μια πολιτική πρόκληση για τον πρόεδρο Μπάιντεν, όπως και για τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη και κάθε ηγέτη στην Ευρώπη. Αρα, εμείς δεν επωφελούμαστε από αυτό. Οσον αφορά το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας και της ενεργειακής διαφοροποίησης, μπράβο στην Ελλάδα που αναγνώρισε αυτή την προτεραιότητα πολύ νωρίτερα από πολλούς άλλους στην Ευρώπη. Ενώ η Γερμανία εξακολουθούσε να κατασκευάζει τον Nordstream 2 και να εμβαθύνει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, η Ελλάδα κατασκεύαζε τον αγωγό TAP, επέκτεινε τη Ρεβυθούσα, κατασκεύαζε τον IGB και προχωρούσε με τον FSRU Αλεξανδρούπολης. Ολα αυτά τα έργα ήταν σημαντικά για τη σχετική ενεργειακή ασφάλεια της Ελλάδας τη συγκεκριμένη στιγμή, αλλά πολύ περισσότερο για τον ρόλο που παίζει τώρα ως φορέας ενεργειακής ασφάλειας για τους γείτονές της.

Με πολλούς τρόπους η Ελλάδα επανασχεδιάζει τον ενεργειακό χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Πιστεύω ότι το φυσικό αέριο της Αν. Μεσογείου θα περάσει στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας. Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν σθεναρά την ενεργειακή συνδεσιμότητα στην Αν. Μεσόγειο. Είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους υπερασπιστήκαμε τη διαδικασία 3+1 από το 2018. Είναι σαφές ότι η διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών έχει γίνει ακόμη πιο σημαντική από τις 24 Φεβρουαρίου, αλλά είναι επίσης σημαντικό να φτάσει αυτό το φυσικό αέριο στην αγορά το συντομότερο δυνατόν. Ο ταχύτερος τρόπος είναι να μεταφερθεί από το Ισραήλ ή την Αίγυπτο στις ευρωπαϊκές αγορές. Η Ελλάδα θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο σε αυτό, λόγω γεωγραφικής θέσης, αλλά και διότι οι πλοιοκτήτες διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο στο παγκόσμιο εμπόριο υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Οι εγγυήσεις ασφαλείας

– Σχετικά με την αμυντική συμφωνία: Γιατί δεν περιλαμβάνονται κάποια νησιά; Γιατί δεν υπάρχουν εγγυήσεις ασφαλείας;

– Τον Ιούνιο του 2019, λίγο πριν από τις εκλογές στην Ελλάδα, συναντήθηκα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη που ήταν αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Μιλήσαμε για τις επικείμενες εκλογές και για τη βούλησή του, εάν εκλεγεί, να επιταχύνει και να εμβαθύνει τη σχέση ΗΠΑ – Ελλάδας. Μιλήσαμε και για την MDCA και του είπα ότι ήταν ένα θέμα που αποτελούσε προτεραιότητα για τις ΗΠΑ εδώ και αρκετά χρόνια και επίσης ότι οι δύο στρατοί μας έβλεπαν το πλεονέκτημα να προσδιορίσουν πρόσθετες εγκαταστάσεις, ευκαιρίες για περαιτέρω επενδύσεις και μηχανισμούς για την οικοδόμηση ακόμη ισχυρότερης διαλειτουργικότητας. Δυόμισι χρόνια μετά, ένα από τα πράγματα για τα οποία είμαι πιο υπερήφανος είναι το πόσο γρήγορα μπορέσαμε να προχωρήσουμε σε αυτό το όραμα και να υπογράψουμε τις τροπολογίες. Οι ΗΠΑ έχουν προσπαθήσει να είναι καλός εταίρος με κάθε μέσο στήριξης, ειδικά σε μια στιγμή που η στρατηγικού χαρακτήρα περιοχή γύρω από την Ελλάδα δεν γίνεται πιο εύκολη. Και είναι πηγή εμπιστοσύνης για την Ελλάδα να έχει αυτή την εμφανώς στενή συνεργασία.

– Επιτρέψτε μου να επανέλθω στις εγγυήσεις ασφαλείας. Είναι υπερβολή να ζητάμε κάτι τέτοιο από τη σύμμαχό μας υπερδύναμη σε αυτή τη δύσκολη γειτονιά που μόλις περιγράψατε;

– Υπάρχει το άρθρο 5. Ακούσατε από τον πρόεδρο Μπάιντεν μια απολύτως ξεκάθαρη δέσμευση σε αυτό και την προθυμία να διατεθούν αμερικανικές δυνάμεις, εξοπλισμός και κονδύλια για να ενισχύσουν και να υπερασπιστούν αυτή την εγγύηση.

– Ακόμα και αν η απειλή προέρχεται από το εσωτερικό της Συμμαχίας;

– Το άρθρο 5 είναι το βασικό θεμέλιο όλων όσων κάνουμε σε ό,τι αφορά τη σχέση ασφαλείας μας με την Ελλάδα και το ΝΑΤΟ.

– Κάποια συμβουλή για τον διάδοχό σας, τον πρέσβη Τζορτζ Τσούνη;

– Το πιο σημαντικό πράγμα που του είπα είναι: «Κληρονομείς ένα εξαιρετικό προσωπικό στην πρεσβεία. Ακουσέ τους, ενδυνάμωσέ τους και όλα θα πάνε καλά». Θα τον ενθάρρυνα επίσης να βγει εκτός Αθηνών. Η ελληνική πολιτική τείνει να καθορίζεται στην πρωτεύουσα, ωστόσο υπάρχουν τόσο πολλά εκτός Αθηνών όσον αφορά ορισμένα οικονομικά θέματα, όσο και θέματα επενδύσεων που έχουν σημασία για εμάς.

“Καθημερινή”