του Μιχάλη Ψύλου
Τον γνωρίσαμε ως υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας (και πάθαμε) με τις ακραία νεοφιλελεύθερες απόψεις του υπέρ της λιτότητας. Τώρα, στα 78 του και ως πρόεδρος της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Βουλής, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ξεδιπλώνει μια άλλη «γερακίσια» ιδιότητά του: του πολεμιστή για την στρατιωτική αναβάθμιση του παγκόσμιου ρόλου του Βερολίνου. Να μπει τέλος δηλαδή, στους περιορισμούς που επιβλήθηκαν στην ηττημένη Ναζιστική Γερμανία μετά το τέλος του Β` Παγκοσμίου Πολέμου.
«Η Γερμανία πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερο στρατιωτικό ρόλο για να ανταποκριθεί στην παγκόσμια ευθύνη της για την ελευθερία, τη δημοκρατία και τα οικουμενικά ανθρώπινα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της στη συμμαχία», δήλωσε Σόιμπλε μιλώντας την περασμένη Τρίτη το απόγευμα στην παρουσίαση ενός αμφιλεγόμενου βιβλίου του Γερμανού ιστορικού και καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Πότσνταμ, Σόνκε Νέιτζελ. Τίτλος του βιβλίου; «Γερμανοί πολεμιστές: Από την Αυτοκρατορία στη Δημοκρατία του Βερολίνου-Μια στρατιωτική ιστορία».
Χωρίς περιστροφές ο Σόιμπλε ζήτησε να μπει τέλος στις αυστηρές απαιτήσεις που θέτει η Γερμανική βουλή σε ότι αφορά τις εξαγωγές όπλων και τις στρατιωτικές αποστολές στο εξωτερικό. «Όποιος θέλει μια κοινή ευρωπαϊκή άμυνα πρέπει να είναι προετοιμασμένος να απομακρυνθεί λίγο από τις δικές του παραδοσιακές θέσεις, για παράδειγμα σχετικά με το θέμα της κοινοβουλευτικής έγκρισης για εξαγωγές όπλων ή για αποστολές στο εξωτερικό», τόνισε ο πρόεδρος της Bundestag, ζητώντας να αντληθούν διδάγματα από την παρουσία Γερμανών στρατιωτών της Bundeswehr στο Αφγανιστάν και το Μάλι. «Η ειρήνη δεν μπορεί να διατηρηθεί ή να εδραιωθεί δωρεάν», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.
Ο Σόιμπλε κάλεσε μάλιστα τους συμπατριώτες του να κάνουν την «άβολη» και «μη δημοφιλή» κοινωνική συζήτηση σχετικά με τη σχέση τους με τον στρατό. « Οι Γερμανοί προτιμούν να αγνοούν το γεγονός ότι « το να είσαι στρατιώτης στη μάχη, μπορεί να είναι αναγκαίοι και οι φόνοι. Φαίνεται να υπάρχει ένα τυφλό σημείο στη μετα-θεωρητική μας κοινωνία», διαμαρτυρήθηκε ο Σόιμπλε.
Όπως είπε μάλιστα, πρέπει να ληφθεί υπόψη η «επισφαλής παγκόσμια τάξη» και για αυτό, μερικές φορές «η βία πρέπει να τελειώσει με τη βία… Αυτό μπορεί να προκαλεί διάσταση ανάμεσα στις αξίες και τα ιδανικά μας- τα οποία δεν θέλουμε να εγκαταλείψουμε- και τη ρεαλιστική εκτίμηση ότι ακριβώς αυτές οι αξίες και τα ιδανικά δεν αποκλείουν τη χρήση στρατιωτικής βίας. Διότι ο κόσμος δυστυχώς, δεν είναι αυτός που θέλουμε να είναι».
Επιστροφή στην αυτοκρατορία
Ο Σόιμπλε δεν έχει κρύψει ποτέ τη νοσταλγία του για την Γερμανική αυτοκρατορία -το Ράιχ. Η ιστοσελίδα Politico σημειώνει με έμφαση ότι το γραφείο του στη Γερμανική βουλή, κοσμεί ένα αντίγραφο του αετού του Κάιζερ Γουλιέλμου!
Το ερώτημα δεν είναι βέβαια μόνο οι εμμονές του Σόιμπλε. Αλλά αν ο γηραιός πρόεδρος της Bundestag εκφράζει πλέον ένα σημαντικό τμήμα του κατεστημένου για την επανεμφάνιση μιας μιλιταριστικής Γερμανίας; Μετά το 1945, οι Σύμμαχοι, έχοντας συντρίψει το ναζιστικό καθεστώς, παραχώρησαν στην τότε Δυτική Γερμανία το δικαίωμα να έχει το δικό της στρατό, αλλά μόνο ως αποτρεπτικό μέσο κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Η Γερμανία εντάχθηκε πλήρως στο ΝΑΤΟ και ουσιαστικά ανέθεσε την ασφάλειά της στα αμερικανικά στρατεύματα που σταθμεύουν στη χώρα.
Όπως γράφει στους New York Times ο πολιτικός συντάκτης της Die Zeit, Γιόχνεν Μπίτνερ , «μετά τον τρόμο της ναζιστικής εποχής, οι Γερμανοί είχαν μια βαθιά αποστροφή στη στρατιωτική δύναμη. Η μνήμη του πολέμου συνδέεται άρρηκτα με την κατάρρευση του πολιτισμού , με εγκλήματα τόσο φρικτά και τραυματικά που θέτουν μια αιώνια ηθική κληρονομιά στους Γερμανούς: ποτέ ξανά»
Το 1993 μάλιστα, ο συντηρητικός καγκελάριος Χέλμουτ Κολ δήλωσε ότι οι Γερμανοί στρατιώτες δεν πρέπει ποτέ να παρέμβουν σε έθνη στα οποία είχε σαρώσει η Βέρμαχτ».
Ο πόλεμος στα Βαλκάνια έθεσε όμως σε δοκιμασία το δόγμα Κολ και μια απόφαση του Γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου ένα χρόνο αργότερα άνοιξε την πόρτα σε στρατιωτικές επεμβάσεις στο εξωτερικό, αλλά μόνο ως μέρος των αποστολών του ΝΑΤΟ, των Ηνωμένων Εθνών ή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έκτοτε η Γερμανία έχει αναπτύξει στρατεύματα μερικές φορές, σχεδόν πάντα σε ειρηνευτικό ρόλο.
Το 1999 όταν ο τότε Πράσινος υπουργός Εξωτερικών, Γιόσκα Φίσερ υποστήριξε τη χρήση γερμανικών όπλων κατά τη διάρκεια του πολέμου κατά της Γιουγκοσλαβίας, ένα μέλος του κόμματος του πέταξε ένα μπαλόνι γεμάτο με κόκκινη μπογιά στο κεφάλι του. «Το μήνυμα ήταν σαφές», γράφει ο Μπίτνερ: «Ο πόλεμος είναι δολοφονία και οι δικαιολογίες για πόλεμο είναι το επιχείρημα ενός δολοφόνου».
Σήμερα όμως, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δεν διστάζει να επικαλείται διάφορες δικαιολογίες για πολεμικές επιχειρήσεις της Bundeswehr στο εξωτερικό Μήπως κάτι έχει αλλάξει; Μήπως το Βερολίνο παίρνει θέση ενόψει του νέου παγκόσμιου ανταγωνισμού ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις- Ηνωμένες Πολιτείες και Κίνα;
Η επιστροφή του Γερμανού «πολεμιστή»
Ο ιστορικός Σόνκε Νέιτζελ δίνει πολλές απαντήσεις στο βιβλίο του, που παρουσίασε και εκθείασε ο Σόιμπλε: «Ο στρατιωτικός ιστορικός καλεί την Bundeswehr να επιστρέψει στις πολεμικές της παραδόσεις υποστηρίζοντας ότι το βασικό καθήκον» του πολεμιστή είναι: «μάχη, φόνοι, θάνατος», γράφει η Frankfurter Rundchau, ασκώντας σκληρή κριτική στο βιβλίο του Νέιτζελ.
Η αναζήτηση του «πολεμιστή» στην πρόσφατη γερμανική ιστορία ,αποτελεί το κεντρικό θέμα στις 800 σελίδες του βιβλίου. Αγνοώντας οποιοδήποτε πολιτικό και ιστορικό πλαίσιο, ο συγγραφέας, ρωτάει: «Τι να κάνει ένας υπολοχαγός της Γερμανικής Αυτοκρατορίας, ένας νεαρός αξιωματικός της Βέρμαχτ που κοινωνικοποιήθηκε υπό τον Εθνικοσοσιαλισμό και ο επικεφαλής μιας διμοιρίας της Task Force στο Κουντούζ του Αφγανιστάν, το 2010;»: Ήταν «μαχητές της πρώτης γραμμής, συνηθισμένοι στον πόλεμο». Ακούγεται τραγικό ,αλλά δυστυχώς ,ο καθηγητής Νέιτζελ και οι ομοϊδεάτες του θέλουν να καταργήσουν το τεράστιο ηθικό βήμα που έγινε στη Γερμανία μετά το 1945 . «Ο Νέιτζελ προσφέρει βοήθεια σε μια ιδεολογία μαχητών και πολεμιστών, η οποία προωθείται από το ακροδεξιό, εξτρεμιστικό φάσμα της πολιτικής, καθώς και από εκείνους που θέλουν να αποκαταστήσουν την … παράδοση στην Bundeswehr», γράφει η γερμανική εφημερίδα και προσθέτει: «Αυτός ο τρόπος σκέψης ξαναγεννιέται ,καθώς για πρώτη φορά από το 1945, στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Bundeswehr στο εξωτερικό, ισχύει το σύνθημα «αγωνιστείτε , σκοτώστε, πεθάνετε» .
Οι Γερμανοί πολιτικοί -προειδοποιεί η Frankfurter Rundchau-πρέπει να αναρωτηθούν κριτικά εάν θέλουν να συνεχίσουν σε αυτό το μονοπάτι ή όχι. Η νοσταλγία του «Γερμανού πολεμιστή» φαίνεται να κερδίζει έδαφος, να ξεπερνά το χρόνο και να λειτουργεί και ως απόπειρα επανεμφάνισης του «πραγματικού πολέμου».
Οι Γερμανοί έχουν ήδη κερδίσει δια τού χρήματος ό,τι που δεν κατάφεραν να κερδίσουν σε δύο ΠΠ δια των όπλων. Ξέρουν ότι έχουν πάψει να μετρούν στον σημερινό κόσμο σαν στρατιωτική δύναμη και ούτε επιδιώκουν κάτι τέτοιο. Το τι μπορεί να λέει ο ένας, ή ο άλλος, είναι μάλλον αδιάφορο.
Κάποτε, δημοσιογράφοι, προφανώς αστεϊζόμενοι, “θύμισαν” στον Σόιμπλε ότι η Γερμανία ηττήθηκε στην Ρωσία. Ήταν τότε που η (γερμανική) ΕΕ, ακολουθώντας αμερικανικές εντολές, έβαζε κυρώσεις στην Ρωσία. Εκείνος απάντησε ψύχραιμα “τα γερμανικά τανκς παγώνουν στην Ρωσία. Τα γερμανικά κεφάλαια ποτε!” Είχε δίκιο και ήξερε τι ήθελε και θέλει.