15 Αυγούστου 2024
Τον Δεκέμβριο του 2023, πραγματοποιήθηκαν κοινές αμφίβιες ασκήσεις στο Αιγαίο Πέλαγος με μονάδες της Στρατιάς του Αιγαίου και της Διοίκησης της Ομάδας Αμφιβίων Αποστολών.
Abdullah Bozkurt/Stockholm
Ο διορισμός του στρατηγού Irfan Özsert ως διοικητή της τουρκικής Στρατιάς Αιγαίου – μια ξεχωριστή δύναμη που ιδρύθηκε το 1975 κυρίως για να αντιμετωπίσει την Ελλάδα και διατηρείται εκτός της ολοκληρωμένης στρατιωτικής δομής του ΝΑΤΟ – σηματοδοτεί δυνητικά ανησυχητικές εξελίξεις στις ήδη τεταμένες σχέσεις της Άγκυρας με την Αθήνα.
Ο Οζέρτ επελέγη συχνά από τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για να εκτελέσει μυστικές επιχειρήσεις που αποσκοπούν στην προώθηση των πολιτικών του στόχων, οι οποίοι μπορεί να μην ευθυγραμμίζονται απαραίτητα με τα συμφέροντα εθνικής ασφάλειας της Τουρκίας, αλλά εξυπηρετούν στενότερους, πιο τοπικούς στόχους. Αυτό τοποθετεί τον Özsert ως μια δυνητικά επικίνδυνη προσωπικότητα, διατεθειμένη να αναπτύξει τουρκικά στρατιωτικά μέσα για να ενισχύσει το καθεστώς του Ερντογάν και να αυξήσει το πολιτικό του κεφάλαιο, το οποίο ο Ερντογάν μπορεί στη συνέχεια να χρησιμοποιήσει στο εσωτερικό ή να αξιοποιήσει στις διαπραγματεύσεις με ξένους εταίρους.
Στο παρελθόν, αυτός ο συγκρατημένος και ντροπαλός στρατηγός είχε επιφορτιστεί με την εκτέλεση μυστικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένης της Λιβύης και του Αζερμπαϊτζάν. Συντόνισε επιχειρήσεις μυστικής επιτήρησης εναντίον στρατευμάτων του ΝΑΤΟ που σταθμεύουν στην Τουρκία, παρακολουθούσε Αμερικανούς αξιωματικούς που είχαν τοποθετηθεί στην Τουρκία και έπαιξε βασικό ρόλο στην εκκαθάριση δεκάδων χιλιάδων αξιωματικών τοποθετημένων υπέρ του ΝΑΤΟ από τον στρατό. Διεξήγαγε επιχειρήσεις πληροφοριών χρησιμοποιώντας στρατιωτικά μέσα για να υποστηρίξει την κυβέρνηση του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν.
Ο νέος ρόλος του Özsert είναι αναμφίβολα καθοριστικός, λαμβάνοντας υπόψη την παραδοσιακή δομή της Στρατιάς του Αιγαίου και τη σχετική ανεξαρτησία της από την ευρύτερη τουρκική στρατιωτική διοίκηση.
Σε σενάρια πολέμου στο δυτικό μέτωπο της Τουρκίας, ιδιαίτερα όσον αφορά την Ελλάδα, η Στρατιά του Αιγαίου έχει ιστορικά οριστεί ως κύρια στρατιωτική δύναμη με την εξουσία να αναλαμβάνει τη διοίκηση άλλων στρατιωτικών μονάδων και άλλων στοιχείων.
Ένα από τα μυστικά πολεμικά σχέδια της Τουρκίας κατά της Ελλάδας, με την κωδική ονομασία «Μπαρμπαρός» από τον Οθωμανό ναύαρχο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, οραματίζεται έναν κεντρικό ρόλο για την Στρατιά του Αιγαίου.
Αυτό το σχέδιο περιγράφει τη διοίκηση και τον έλεγχο της Στρατιάς επί των ειδικών δυνάμεων και των αεροπορικών και ναυτικών μέσων για να εξαπολύσουν επιθέσεις σε ελληνικά νησιά στο Αιγαίο Πέλαγος και στην ηπειρωτική ελληνική επικράτεια.
Το 2016 ο Πρόεδρος Ερντογάν προήγαγε τον Özsert στο βαθμό του υποστράτηγου. Ο Özsert στη συνέχεια υπηρέτησε ως γενικός γραμματέας του τουρκικού Γενικού Επιτελείου από το 2016 έως το 2017. Στη συνέχεια ανέλαβε τη διοίκηση των στρατιωτικών πληροφοριών ως επικεφαλής του τμήματος πληροφοριών του Γενικού Επιτελείου, θέση που κράτησε μέχρι το 2019.
Σε αυτόν τον ρόλο, ο Özsert και η ομάδα του από αξιωματούχους άμυνας και πληροφοριών συντόνισαν τις τουρκικές στρατιωτικές και μυστικές επιχειρήσεις στο λιβυκό έδαφος. Ανέπτυξαν τζιχαντιστές μαχητές από τη Συρία για να υποστηρίξουν φιλοτουρκικές φατρίες, έστειλαν προηγμένο στρατιωτικό εξοπλισμό και παρείχαν ναυτικά και αεροπορικά μέσα για να καλύψουν αυτές τις επιχειρήσεις. Επιπλέον, έστειλαν στρατιωτικούς για να διοικούν και να συντονίζουν τις επιθέσεις. Η ταυτότητά τους αποκαλύφθηκε όταν αντίγραφα των διαβατηρίων τους δημοσιεύθηκαν από το ειδησεογραφικό πρακτορείο al-Marsad το 2019, αποκαλύπτοντας ότι ο Özsert και οι βοηθοί του κατευθύνουν ενεργά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο έδαφος.
Μετά την προαγωγή του στον βαθμό του αντιστράτηγου, ο Özsert διορίστηκε από τον Ερντογάν ως γενικός διευθυντής άμυνας και ασφάλειας (Milli Savunma Bakanlığı Savunma ve Güvenlik Genel Müdürlüğü) στο Υπουργείο Άμυνας το 2019. Το 2023 προωθήθηκε στο βαθμό του πλήρους στρατηγού και διορίσθηκε αναπληρωτής αρχηγός γενικού επιτελείου, τη δεύτερη υψηλότερη θέση στον τουρκικό στρατό.
Ο διορισμός του στην Στρατιά του Αιγαίου φέτος υποδηλώνει ότι η κυβέρνηση Ερντογάν μπορεί να σχεδιάζει μια νέα στρατηγική για τα δυτικά σύνορα της Τουρκίας. Είναι πιθανό ότι αυτό περιλαμβάνει μυστικές επιχειρήσεις, με δυνητικά στόχο την Ελλάδα, με στόχο την κλιμάκωση των εντάσεων και την εδραίωση της εσωτερικής υποστήριξης προς την κυβέρνηση Ερντογάν.
Ο Στρατός του Αιγαίου επιφορτίστηκε επίσης με την παρακολούθηση της ανάπτυξης αμερικανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα, όπου ο αμερικανικός στρατός έχει αποκτήσει πρόσβαση σε επιπλέον ελληνικές βάσεις και σχεδιάζει να επεκτείνει την παρουσία του ως μέρος μιας ευρύτερης συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας που υπέγραψαν οι δύο χώρες τον Οκτώβριο του 2021. Ενώ οι ΗΠΑ ισχυρίζονται ότι το αυξημένο στρατιωτικό τους αποτύπωμα στην Ελλάδα στοχεύει στην αντιμετώπιση της ρωσικής επιρροής, η κυβέρνηση Ερντογάν θεωρεί αυτή την επέκταση ως άμεση απειλή για την Τουρκία.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν έχει επανειλημμένα και δημόσια επικρίνει την αυξανόμενη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια μιας κοινής συνέντευξης Τύπου με τον πρόεδρο της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο στις 8 Ιουνίου 2022 στην Άγκυρα, ο Ερντογάν είπε: «Αυτή τη στιγμή, εννέα αμερικανικές βάσεις έχουν εγκατασταθεί στην Ελλάδα. Λοιπόν, εναντίον ποιών προορίζονται αυτές οι βάσεις; Η απάντησή τους είναι κατά της Ρωσίας. Λοιπόν, συγγνώμη, αλλά κανείς δεν το αγοράζει».
Στις 11 Νοεμβρίου 2021 δήλωσε περαιτέρω, «Δεν μπορώ καν να παρακολουθήσω τον αριθμό των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα. Υπάρχουν τόσες πολλές αμερικανικές βάσεις που, όταν ληφθούν υπόψη συνολικά, η ίδια η Ελλάδα φαίνεται σχεδόν εξ ολοκλήρου μια αμερικανική βάση».
Είναι προφανές ότι υπό τον Πρόεδρο Ερντογάν, υποστηριζόμενος από τους ακροδεξιούς εθνικιστές (Milliyetçi) και νεοεθνικιστές (Ulusalcı) συμμάχους του, η Τουρκία θεωρεί την παρουσία των ΗΠΑ στην Ελλάδα ως σημαντική απειλή για τα συμφέροντά της και προφανώς αναπτύσσει στρατηγικές για να αντιμετωπίσει αυτήν την αντιληπτή απειλή. Κατά συνέπεια, ο ρόλος της Στρατιάς του Αιγαίου είναι κρίσιμο στοιχείο σε αυτή την αξιολόγηση απειλών.
Το ιστορικό της Στρατιάς του Αιγαίου προσφέρει κάποια εικόνα για πιθανές κατευθύνσεις που μπορεί να πάρει η Τουρκία υπό τον νέο διοικητή. Σε κατάθεση του δικαστηρίου στις 16 Ιανουαρίου 2017, ο βετεράνος αρχηγός της αστυνομίας Ali Fuat Yılmazer, ο οποίος προηγουμένως διαχειριζόταν αστυνομικές πληροφορίες και ερευνούσε τζιχαντιστικές και νεοεθνικιστικές ομάδες στην Τουρκία, αποκάλυψε πώς η αστυνομία αποκάλυψε παράνομες επιχειρήσεις που ενορχηστρώθηκαν από την Στρατιά του Αιγαίου κατά τη θητεία του Ahmet Hurşit Tolon , νεοεθνικιστή στρατηγού.
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του, ο Τολόν ίδρυσε μια μυστική μονάδα πληροφοριών εντός της Στρατιάς του Αιγαίου με την ονομασία Εθνικό Τμήμα Στρατηγικών και Επιχειρήσεων της Τουρκίας (Türkiye Ulusal Stratejiler ve Harekat Dairesi, TUSHAD). Αυτή η μονάδα υποκίνησε σκόπιμα τους φόβους ότι οι Χριστιανοί θα καταλάβουν την Τουρκία μέσω ιεραποστολικής εργασίας χρησιμοποιώντας προπαγάνδα και ακόμη και δημιουργώντας μια ψεύτικη προτεσταντική εκκλησία. Ένας αξιωματικός των πληροφοριών διορίστηκε ως πάστορας, ο οποίος αργότερα ισχυρίστηκε ότι ασπάστηκε ξανά το Ισλάμ και άρχισε να προειδοποιεί για τους αντιληπτούς κινδύνους των χριστιανικών ιεραποστολικών δραστηριοτήτων στην Τουρκία.
Πολλές αμερικανικές και ευρωπαϊκές χριστιανικές οργανώσεις στοχοποιήθηκαν ως μέρος αυτής της εκστρατείας. Κατατέθηκαν αναφορές πληροφοριών που χαρακτήριζαν πολίτες των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως σημαντικές απειλές για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας. Οι τουρκικές κυβερνητικές υπηρεσίες έλαβαν μυστικά εντολή να εμποδίσουν τις δραστηριότητές τους αρνούμενοι οικοδομικές άδειες, άδειες λειτουργίας και αιτήσεις βίζας και διαμονής.
Σύμφωνα με τον Yılmazer, τα στοιχεία αποκάλυψαν ότι ήταν η TUSHAD που ενορχήστρωσε τις βάναυσες δολοφονίες τριών ιεραπόστολων, συμπεριλαμβανομένου του γερμανού υπηκόου Tilmann Ekkehart Geske, στον Εκδοτικό Οίκο Zirve στη Μαλάτια στις 18 Απριλίου 2007. Η μονάδα στρατολόγησε στελέχη τόσο από στρατιωτικούς όσο και από πολιτικούς τομείς για τη διεξαγωγή μυστικών επιχειρήσεων. Το προσωπικό τους χωρίστηκε σε λευκές, μαύρες και πορτοκαλί μονάδες και λειτουργούσε με το υψηλότερο επίπεδο μυστικότητας.
Η εχθρότητα του Özsert προς τις ΗΠΑ είναι καλά τεκμηριωμένη. Ο Ερντογάν τον επέλεξε για να πραγματοποιήσει μια μυστική επιχείρηση για να καταλάβει τον έλεγχο της αεροπορικής βάσης Ιντσιρλίκ στη νότια επαρχία Άδανα κατά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016. Την εποχή που ο Özsert βρισκόταν σε προσωρινή αποστολή στη βάση, αλλά ποτέ δεν διευκρίνισε τη φύση αυτής της αποστολής κατά τις δίκες του πραξικοπήματος. Κατηγόρησε τους συναδέλφους του, συμπεριλαμβανομένου του τότε διοικητή της αεροπορικής βάσης του Ιντσιρλίκ, αντιστράτηγο Μπεκίρ Ερτζάν Βαν, ότι συμμετείχαν στο πραξικόπημα, παρά το γεγονός ότι η βάση δεν είχε καμία σχέση με τα γεγονότα.
Η βάση, όπου στεγάζεται η 39η πτέρυγα αεροπορικής βάσης της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ βάσει κοινής συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών που χρονολογείται από τον Δεκέμβριο του 1954, έχει γίνει συχνά στόχος ισλαμιστικών, εθνικιστικών και νεοεθνικιστικών ομάδων. Στις 15 Ιουλίου 2016 τέθηκε σε συναγερμό για τρομοκρατία και στρατεύματα αναπτύχθηκαν για την αντιμετώπιση πιθανής επίθεσης.
Παρά τα αυξημένα μέτρα ασφαλείας στη βάση, ο Özsert κράτησε απόσταση από την ταχεία ανάπτυξη για να ενισχύσει την ασφάλεια για λόγους που παραμένουν ανεξήγητοι. Τα δικαστικά έγγραφα υποδεικνύουν ότι αγνόησε την ιεραρχία και παρέλειψε να αναφερθεί στους ανωτέρους του. Αντίθετα, επικοινώνησε με άγνωστο άτομο στην Άγκυρα και φαινομενικά έλαβε εναλλακτικές οδηγίες, ενώ οι συνάδελφοί του, τηρώντας την καθιερωμένη αλυσίδα διοίκησης, αναφέρθηκαν στις καθορισμένες θέσεις τους.
Η υποτιθέμενη εμπλοκή της αεροπορικής βάσης Ιντσιρλίκ, η οποία φιλοξενεί στρατεύματα και στρατιωτικά μέσα από τις ΗΠΑ και άλλους συμμάχους του ΝΑΤΟ, στη στρατιωτική κινητοποίηση της 15ης Ιουλίου ήταν ένα βασικό στοιχείο της αφήγησης της κυβέρνησης στο ψευδές πραξικόπημα. Τούρκοι αξιωματούχοι κατηγόρησαν δημόσια τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, ιδιαίτερα τις ΗΠΑ, ότι ενορχήστρωσαν την απόπειρα πραξικοπήματος. Μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση δεν έχει παρουσιάσει κανένα στοιχείο που να τεκμηριώνει αυτές τις κατηγορίες για εμπλοκή των ΗΠΑ και άλλων συμμάχων του ΝΑΤΟ στην απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.
Παρά την προσωρινή διοίκηση της βάσης, ο Özsert βοήθησε τον τοπικό εισαγγελέα στη διερεύνηση των στρατευμάτων των ΗΠΑ, της Δανίας και άλλων συμμάχων του ΝΑΤΟ που στάθμευαν εκεί, κάτι που φαινόταν να αποτελεί μέρος μιας κακόβουλης δίωξης με στόχο την ενίσχυση της ψευδούς αφήγησης της κυβέρνησης για το πραξικόπημα. Αρκετές δυνάμεις και μέσα του ΝΑΤΟ αναπτύχθηκαν στη βάση ως μέρος της Επιχείρησης Inherent Resolve (OIR) υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, με στόχο το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και τη Συρία (ISIS), το οποίο έλεγχε τμήματα της Συρίας και του Ιράκ εκείνη την εποχή.
Ο Özsert αποκάλυψε δημόσια λεπτομέρειες σχετικά με το προσωπικό των ΗΠΑ και των συμμάχων και τον εργολάβο άμυνας Vectrus, καθώς και πληροφορίες για εισερχόμενες και εξερχόμενες πτήσεις και φορτία. Αυτές οι πληροφορίες, ορισμένες απόρρητες, κοινοποιήθηκαν στον εισαγγελέα και ενσωματώθηκαν στη δημόσια δικογραφία.
Irfan_ozsert_pased_info_on_IncirlikΚατά τις δίκες του πραξικοπήματος, αποκαλύφθηκε περαιτέρω ότι ο Özsert λειτούργησε ένα χώρο βασανιστηρίων στο αρχηγείο του Γενικού Επιτελείου για να αποσπάσει ψευδείς ομολογίες και να παράσχει κατασκευασμένα στοιχεία εναντίον εκείνων που κατηγορούνται για τη συνωμοσία του πραξικοπήματος. Ένα από τα θύματα σε αυτό το σημείο ήταν ο υπολοχαγός Kübra Yavuz, αξιωματικός πρωτοκόλλου στο Γενικό Επιτελείο. Τον Ιούνιο του 2018 κατέθεσε ότι είχε στερηθεί φαγητό, ξυλοκοπήθηκε, βασανίστηκε και είχε υποστεί ηλεκτροπληξία ενώ βρισκόταν υπό κράτηση για δύο ημέρες σε ένα πεδίο βολής στο συγκρότημα του Γενικού Επιτελείου. Ο Γιαβούζ ανέφερε ότι αναγκάστηκε να δώσει ψευδή κατάθεση ενώ είχε δεμένα μάτια και χειροπέδες πίσω από την πλάτη του.
Ο υπολοχαγός Yavuz κατέθεσε ότι τα βασανιστήρια διεξήχθησαν υπό τις διαταγές του στρατηγού Özsert και του στρατηγού Zekai Aksakallı, του τότε διοικητή των Ειδικών Δυνάμεων που διαδραμάτισε βασικό ρόλο στην ενορχήστρωση του υποτιθέμενου πραξικοπήματος ψευδούς σημαίας σε συνεργασία με την Εθνική Οργάνωση Πληροφοριών ( MIT). Ο Γιαβούζ είπε ότι οι βασανιστές του τον ανάγκασαν να υπογράψει μια προετοιμασμένη δήλωση ενώ δεχόταν σκληρή κακομεταχείριση. Όταν τελικά οδηγήθηκε ενώπιον δικαστηρίου για να δικαστεί τον Ιούνιο του 2018, δύο χρόνια μετά τα περιστατικά, ανακάλεσε τη δήλωση που είχε εξαχθεί υπό πίεση.
Υπάρχουν σημαντικοί λόγοι ανησυχίας σχετικά με τον διορισμό του Özsert ως επικεφαλής της Στρατιάς Αιγαίου και τι μπορεί να σχεδιάζει με αυτή την κίνηση ο Πρόεδρος Ερντογάν, γνωστός για την προτίμησή του σε μυστικές επιχειρήσεις για την ενίσχυση της διακυβέρνησής του.
Κατά συνέπεια, είναι ζωτικής σημασίας να εξεταστούν προσεκτικά οι δραστηριότητες του Özsert και να παρακολουθούνται οι κινήσεις και οι κινητοποιήσεις εντός των μονάδων του Στρατιάς του Αιγαίου για σταθερότητα στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο.
