Του Alain Salles, ηλεκτρονικός Le Monde, 19-11-2020
Μετάφραση και επεξεργασία : Αλκης Καλλιαντζίδης
Φτάνοντας στις Βρυξέλλες στις 17 Ιουλίου 2020, ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα πρόσφερε 
στην Άνγκελα Μέρκελ, η οποία είχε τα γενέθλιά της την ημέρα εκείνη, ένα μυθιστόρημα του José Saramago, με τίτλο η Τύφλωση (L‘Aveuglement, εκδόσεις Seuil, 1997). Το εν λόγω μυθιστόρημα που έλαβε βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας περιγράφει μια χώρα εγκλωβισμένη σε μια επιδημία : όλοι τυφλώνονται, εκτός από μια γυναίκα που θα χρησιμεύσει ως οδηγός.
Η συμφωνία για το ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης για την αντιμετώπιση της κρίσης στην υγεία, 
που επιτεύχθηκε τότε, μετά από τέσσερις ημέρες και τέσσερις νύχτες σκληρών διαπραγματεύσεων, επέτρεψε στην Ευρωπαϊκή Ένωση να κάνει δύο σημαντικά βήματα προς τα εμπρός και να αντιστρέψει τα δύο μεγαλύτερα λάθη της δεκαετίας του 2010 : δηλαδή την καταστροφική διαχείριση της ελληνικής κρίσης και τη μυωπία της ενόψει της ανόδου του ιλιμπεραλιστικού καθεστώτος του Ούγγρου πρωθυπουργού, Βίκτορ Ορμπάν.
Η Βουδαπέστη και η σύμμαχός της στη Βαρσοβία τη Δευτέρα (16 Νοεμβρίου 2020) μπλόκαραν το σχέδιο των 750 δισεκατομμυρίων ευρώ που οφείλει να επιτρέψει στις ευρωπαϊκές οικονομίες – ξεκινώντας και από τη δική τους – να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της πανδημίας SARS-CoV-2. Επειδή η ΕΕ θέλει να εξαρτήσει αυτή τη βοήθεια από το σεβασμό του Κράτους Δικαίου, ο Βίκτορ Ορμπάν συνέκρινε τις Βρυξέλλες με τη Σοβιετική Ένωση. Είναι ένα τρέχων αντανακλαστικό στην Ουγγαρία ή την Πολωνία (ενίοτε κι αλλού) όπου κάνουν τον παραλληλισμό μεταξύ Βρυξελλών και Σοβιετικής Ένωσης ή την Χιτλερική Γερμανία.
Αρχικά, ωστόσο, δεν ήταν η Βουδαπέστη και η Βαρσοβία αλλά το Άμστερνταμ, η Βιέννη, η Στοκχόλμη και η Κοπεγχάγη που απειλούσαν το σχέδιο της ΕΕ, το οποίο υιοθετήθηκε με μια γαλλο-γερμανική συμφωνία τον Μάιο. Για πρώτη φορά, το Βερολίνο αποδέχθηκε την αρχή του κοινού ευρωπαϊκού χρέους. Οι λεγόμενες «φειδωλές» χώρες – που θα μπορούσαμε επίσης να ονομάσουμε «σφιχτές» – δεν ήθελαν μέρος των χρημάτων των φορολογουμένων τους να πάνε σε χώρες που δεν ήταν προσεκτικές με τη διαχείριση των δημόσιων κεφαλαίων τους.
«Δημοσιονομική κυριαρχία»
Η συμφωνία του Ιουλίου 2020 επέτρεπε να γίνει ένα αποφασιστικό βήμα προς την ευρωπαϊκή «δημοσιονομική κυριαρχία», όπως το αναφέρει ο Emmanuel Macron στη συνέντευξή του στο on line 
διαδικτυακό περιοδικό Le Grand Continent: «Για πρώτη φορά, αποφασίζουμε να χρεωθούμε από κοινού (…) να έχουμε μια Ένωση των μεταβιβάσεων, με βάση μια κοινή υπογραφή και ένα κοινό χρέος». Όλες αυτές οι λέξεις «κοινό χρέος» ή «Ένωση μεταβιβάσεων» απορρίφθηκαν βάναυσα το 2010, όταν ήταν θέμα επίλυσης των προβλημάτων μιας μικρής χώρας που αντιπροσώπευε μόνο το 1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Η βούληση, αντίθετα, ήταν να τιμωρηθεί η Ελλάδα και το σε μεγάλο βαθμό διεφθαρμένο πολιτικό της σύστημα.
Με το σχέδιο του Ιουλίου 2020, το χρέος έγινε ένα κοινό ευρωπαϊκό αγαθό για όλες τις χώρες για να βγουν από κοινού από την κρίση, ενώ αυτό είχε συνδεθεί με την ιδέα του σφάλματος. Schuld, στα γερμανικά, σημαίνει ταυτόχρονα το χρέος, το σφάλμα και την συνενοχή. Το ετυμολογικό εμπόδιο για τη σωστή διαχείριση του χρέους είχε πλέον αρθεί.
Οι φόβοι των φειδωλών χωρών είχαν ως στόχο τις χώρες του Νότου, αλλά και τις πρώην χώρες της Ανατολής, όπου αρκετές περιπτώσεις υπεξαίρεσης ευρωπαϊκών κονδυλίων έφτασαν στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Η Πολωνία και η Ουγγαρία υπόκεινται στη διαδικασία του άρθρου 7 των Ευρωπαϊκών Συνθηκών για παραβιάσεις των αξιών της ΕΕ, αλλά αυτή η μακροχρόνια και περίπλοκη διαδικασία απαιτεί μια ομοφωνία των μελών. Η ιδέα της σύνδεσης της ευρωπαϊκής βοήθειας με το σεβασμό του κράτους δικαίου βρήκε έδαφος στο Παρίσι, στο Βερολίνο και σε άλλες πρωτεύουσες. Η συμφωνία του Ιουλίου επιτρέπει την εφαρμογή αυτής της αιρεσιμότητας.
Αυτό το αρνούνται σήμερα ο Βίκτορ Ορμπάν και ο Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, ο αντι-πρωθυπουργός της 
Πολωνίας. Οι δύο άνδρες έχουν πολλά κοινά σημεία. Αλλά ένα είναι το κυρίαρχο : και οι δύο έχουν χάσει την εξουσία. Ο Orban το 2002 και ο Kaczynski το 2007. Επιστρέφοντας στο γκουβέρνο, φροντίζουν να μην συμβεί ξανά. Ο Όρμπαν έχει δείξει τον δρόμο, επιτιθέμενος από το 2010 στο δικαστικό σώμα, στον τύπο και σε οργανώσεις που εκπροσωπούν την κοινωνία των πολιτών. Ο Jaroslaw Kaczynski θα κάνει το ίδιο το 2015, αλλά με ακόμα πιο γρήγορο και πιο βάναυσο τρόπο.
Δημοκρατορία (Démocrature)
Ο Orban προσέχει πάντα να κάνει ένα βήμα πίσω, όταν έχει κάνει δύο ή τρία βήματα πάνω από το Κράτος 
Δικαίου. Για να μην προκαλέσει πολύ τους συντηρητικούς συναδέλφους του από το δεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), το κυρίαρχο πολιτικό κόμμα στο Κοινοβούλιο του Στρασβούργου, όπου εδρεύουν το γερμανικό CDU ή οι Γάλλοι Les Républicains. Το ΕΛΚ τον υποστήριξε για μεγάλο χρονικό διάστημα και εμπόδισε τις διαδικασίες εναντίον της Ουγγαρίας. Περίμενε μέχρι τον Μάρτιο του 2019 για να αναστείλει το κόμμα του, το Fidesz, το οποίο εξακολουθεί να μην αποβάλλεται.
Φυσικά, η Βουδαπέστη και η Βαρσοβία δεν δημιουργούν ολοκληρωτικά καθεστώτα. Οι άνθρωποι διατηρούν την ελευθερία τους να σκέφτονται, να εργάζονται, να μετακινούνται, να καταναλώνουν. Αλλά η δικαιοσύνη έχει υποταχθεί και ένα πολύ μεγάλο μέρος των μέσων ενημέρωσης είναι όργανα προπαγάνδας. Οι δύο χώρες ακολουθούν μια εθνικιστική οικονομική πολιτική, ενώ επωφελούνται από τις επενδύσεις των ευρωπαϊκών χωρών που τις επικρίνουν, τρέφοντας το ρυθμό ανάπτυξής τους, ιδίως χάρη στη γερμανική βιομηχανία.
Ο ειδικός της Κεντρικής Ευρώπης Jacques Rupnik μιλά στην επιθεώρηση Pouvoirs για υποχώρηση της 
δημοκρατίας προς όφελος της εγκαθίδρυσης μιας δημοκρατορίας (démocrature), «όπου το κόμμα που κατέχει την εξουσία χρησιμοποιεί όλους τους μοχλούς που έχει στη διάθεσή του (κυβέρνηση, νομοθετικό σώμα, αστυνομία, δικαιοσύνη, μέσα μαζικής ενημέρωσης) για να διατηρήσει αυτήν την εξουσία, δηλαδή για να αποτρέψει την πρόσβαση της αντιπολίτευσης στη δημόσια σφαίρα».
Ο καρκίνος του ευρωπαϊκού ιλιμπεραλισμού βρίσκεται σε λειτουργία. Η Σλοβενία έχει ήδη 
υποστηρίξει την Ουγγαρία και την Πολωνία. Είναι αλήθεια ότι ο πρωθυπουργός της, Janez Jansa, είχε διακριθεί συγχαίροντας τον Ντόναλντ Τραμπ στις 4 Νοεμβρίου για τη νίκη του … Οι ιδεολογικά τυφλοί δεν βλέπουν παρά μόνο ό,τι τους συμφέρει. Ωστόσο, η ήττα του λαϊκιστή Αμερικανού προέδρου τους στερεί μια υποστήριξη που αποσταθεροποίησε τις Βρυξέλλες. Το μπλοκάρισμα Πολωνίας-Ουγγαρίας θα μπορούσε να στραφεί ενάντια στους υποκινητές τους. Δεν είμαι σίγουρος αν οι Ούγγροι προτιμούν το ρωσικό εμβόλιο του Πούτιν από εκείνο που εγκρίθηκε από τη «Σοβιετική Ένωση» των Βρυξελλών.
