Facebook founder and CEO Mark Zuckerberg at the Newseum in Washington DC, USA
Γράφει ο Σωτήρης Κυριακίδης
Λίγες ώρες μετά την νίκη του Ντόναλντ Τράμπ στις ΗΠΑ την εμφάνιση τους έκαναν άρθρα, κατά τα οποία και μεταξύ αστείου και σοβαρού, τα social media έκαναν λόγο για πιθανή υποψηφιότητα του ιδρυτή του Facebook, Μαρκ Ζούκεμπεργκ το 2020.
Πιθανό ή στη σφαίρα της φαντασίας; Καθόλου απίθανο θα έλεγε κανείς. Όχι, απαραίτητα για τον συγκεκριμένο κύριο αλλά για κάποιον από το χώρο των νέων τεχνολογιών γενικότερα. Ίσως και κάτι τέτοιο να έχει αργήσει.
Σε τι, όμως, μας αφορά πραγματικά μια τέτοια εξέλιξη; Η απάντηση είναι πως σχετικά σύντομα σημαντικές αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν, το καλύτερο δε αυτό να γίνει συνδυαστικά από τις ισχυρότερες χώρες στον κόσμο, αν όχι για τα επόμενα 10 χρόνια, σίγουρα για τα επόμενα 30. Αποφάσεις με το χαρακτήρα, θα τολμούσα να πω, του κατεπείγοντος εφόσον δε θέλουμε να δούμε στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον σκηνές όπως εκείνες των κόμικς με ήρωα το ‘Δικαστή Ντρέντ’. Δηλαδή;
Λοιπόν, κυρίες και κύριοι, στο όχι και τόσο μακρινό, μέλλον και με τα δεδομένα που διαρφώνονται σήμερα δε θα υπάρχουν δουλειές. Θα υπάρχει, όμως, παραγωγή και μάλιστα ιδιαίτερα αυξημένη. Και δεν είναι καθόλου δραματικό να πούμε, πως ο χρόνος μετρά αντίστροφα για τις εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι Γάλλοι πρόλαβαν ήδη και έκαναν λόγο για μια ‘Robolution’.*1
Δουλειές θα υπάρχουν όχι όμως για ανθρώπους
Δουλειές για τους roboεργάτες. Κάθε είδους. Σε επίπεδο εξοπλισμού – hardware, αλλά και λογισμικού – software. Στο πρώτο επίπεδο, διαβάστε προσεκτικά την είδηση, που έρχεται από έναν κολοσσό της παραγωγής, την εταιρία-γίγαντα από την Κίνα, την Foxconn, που με τα απίστευτα έσοδα της από τις μεγαλύτερες δουλειές, που αναλαμβάνει, σχεδιάζει να αντικαταστήσει*2 τους εργαζόμενους με ρομπότ. Και δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως μία εταιρία, που πηγαίνει θαυμάσια στην Ιαπωνία, είναι η σημαντικότερη εταιρία παραγωγής βιομηχανικών ρομπότ σήμερα.
Οι αναλυτές, βλέπετε, προβλέπουν πως η Κίνα στα επόμενα χρόνια θα αγοράζει βιομηχανικά ρομπότ με ταχύτατο ρυθμό. Κοντολογίς οι ειδικευμένοι μάλιστα βιομηχανικοί εργάτες δε θα αργήσουν να είναι παρελθόν. Και μετά; Πώς θα απασχολούνται αυτοί οι εκατομμύρια άνθρωποι; Και αυτό αν μιλήσουμε μόνο με την Κίνα ως παράδειγμα. Έμποροι, μεσάζοντες, μεσαία στελέχη; Μα η νέα μεσαία τάξη στην Κίνα, μπορεί να υπάρχει, ΜΟΝΟ αν υπάρχει αγορά! Και πως θα υπάρχουν πελάτες για αυτή την αγορά χωρίς δουλειές; Πρώτο πρόβλημα λοιπόν το τέλος των βιομηχανικών εργατών μαζικής παραγωγής, που έρχεται. Σε όλη την υφήλιο.
Φυσικά αφήνω έξω τις μικρές και μικρομεσαίες μονάδες παραγωγής, όπου για την ώρα η τέχνη και η τεχνογνωσία τους δίνει ελπίδες για επιβίωση. Για την ώρα.
Η ώρα του Παγκόσμιου Μισθού
Και κάπου εδώ λοιπόν πρέπει να σκεφτούμε πως έρχεται η ώρα για ένα βασικό ‘επίδομα ζωής’ σε κάθε κάτοικο του πλανήτη. Ενός πλανήτη στον οποίο τεράστιο ποσοστό θέσεων εργασίας θα έχει αντικατασταθεί από ρομποτικές δομές παραγωγής. Με τα σημερινά δεδομένα, και το τονίζω, μιλάμε για τα σημερινά δεδομένα αφού μπορεί μια νέα πρόκληση, ίσως η διαστημική εξερεύνηση μπορεί να φέρει άλλες θέσεις εργασίας, η εξέλιξη αυτή είναι ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ.
Εάν λοιπόν κινηθούν όπως σήμερα οι αγορές, η παραγωγή, η δίψα για ποιοτική ζωή των ανθρώπων, κάποια στιγμή οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αναγκάσουν τις εταιρίες που θα καρπώνονται τα υπερκέρδη τους λόγω της αποδοτικής roboπαραγωγής, να δίνουν μεγάλο μέρος από αυτά για να μπορεί κάθε πολίτης να έχει ένα βασικό εισόδημα. Εκτός βέβαια εάν η πραγματικότητα στην οποία θα ζούμε αλλάξει με ριζοσπαστικό τρόπο. Δηλαδή;
Κάτι που θα μπορούσε να συμβεί είναι το ενδεχόμενο αντί να είμαστε πολίτες της Χ χώρας, να είμαστε πολίτες/εργαζόμενοι με χορηγό (…) μια εταιρία. Σωστά διαβάζετε. Γιατί εάν τα κέρδη από το χαμηλό κόστος μιας υπερπαραγωγής αγαθών δε βρει τρόπο να τα έχει στα χέρια του το κάθε κράτος κάτι επαναστατικό μπορεί να συμβεί. Μια εταιρία, που με την αυτοματοποίηση της παραγωγής της θα έχει τόσο αυξημένα έσοδα και θα πρέπει πλέον ΕΚΕΙΝΗ να τα δίνει ως ‘επίδομα ζωής’ σε όσους δηλώνουν υπήκοοι της.
Για έναν τέτοιο μισθό έχει μιλήσει*3 ο κ. Έλον Μάσκ ήδη το 2016 και το επανέλαβε πρόσφατα: “There will be fewer and fewer jobs that a robot cannot do better. I want to be clear”.
Αυτά με την hardware αντικατάσταση του εργατικού δυναμικού. Γιατί είναι ώρα να πάμε για την τελευταία φάση και να προσθέσουμε την εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης. Και αν νιώσατε έναν σχετικό εφησυχασμό επειδή είστε επιμορφωμένοι, διαβάστε παρακάτω.
Γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί Vs Τεχνητή Νοημοσύνη
Ένα άρθρο*4 του HBR έχει τίτλο “Technology Will Replace Many Doctors, Lawyers, and Other Professionals”. Και μιλά για μια άλλη προφανή αλλαγή. Την έλευση των roboεργατών του δεύτερου είδους, για την οποία σας είπα στην αρχή. Μια αλλαγή, που δεν αφορά τα μηχανήματα αλλά το λογισμικό. Ένα λογισμικό – εργαζόμενο που σε πληθώρα επαγγελμάτων λειτουργεί ήδη, απλά αυτό γίνεται χωρίς να γίνεται αντιληπτό ίσως για να μην μας τρομάζει ως πραγματικότητα.
Δε θα είναι και το πιο απλό να δεχτείς να έχεις ως σύμβουλο για νομικά θέματα ένα σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης. Θα έρθει όμως και εδώ η ώρα να γίνει αυτό οικείο. Από την άλλη ΚΑΙ εδώ η καρδιά του ζητήματος είναι η απώλεια θέσεων εργασίας. Και αυτή τη φορά δεν μιλάμε για βιομηχανικούς εργάτες αλλά για την ελίτ, τις κοινωνικές τάξεις, μέσα στις οποίες θέλουν να βρίσκονται οι πολίτες στις περισσότερες των περιπτώσεων.
Η τεχνολογία και η εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), θα μας φέρουν πολύ σύντομα προ εξελίξεων. “The professions need to change. Technology may force them to”, μας λέει καταλήγοντας ο αρθρογράφος του HBR. Και ίσως εκφράζεται με αρκετά ήπιο τρόπο για να μην (μας) τρομάξει.
“Φορολογείστε τα ρομπότ”
Κάπου εδώ, όμως, υπάρχει λίγο φως αφού μπορούμε να επεξεργαστούμε και μια ενδεχόμενη λύση: Επιβράδυνση στην εξέλιξη σε συνδυασμό με φορολογία. Φορολογία των ρομπότ παραγωγής; “You ought to be willing to raise the tax level and even slow down the speed of automation”. Ποιος το λέει; Ένας άνθρωπος, που σίγουρα δεν περίμενες να μιλά για ανάγκη επιβράδυνσης. Και να μοιάζει ίσως κάπως τρομαγμένος. Ο Mr.Gates είναι έτοιμος να επέμβει *5, θα έλεγες. Και ίσως πρέπει.
Μας προτείνει λοιπόν πως οι ρομποτικές μονάδες παραγωγής, σε ένα πρώτο αντίμετρο ίσως θα πρέπει να φορολογούνται, όπως οι εργάτες.
Είναι έστω μια ιδέα. Μιλήσαμε όμως για φορολογία σε συνδυασμό με επιβράδυνση της εξέλιξης. Τι πρέπει λοιπόν να προσέξουμε; Πως οι αλλαγές έρχονται από ΟΛΕΣ τις μεριές και ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ. “You cross the threshold of job replacement of certain activities all sort of at once,” εξηγεί ο Gates και φέρνει σαν παράδειγμα δύο αντικείμενα εργασίας, που θα πεθάνουν άμεσα, του αποθηκάριου και του οδηγού. Δεν τους δίνει πάνω από 20 χρόνια. Και ένας εξαιρετικά ευφυής άνθρωπος ο Mr.Microsoft, σίγουρα καταλαβαίνει πως οι πολιτικές ηγεσίες σήμερα δεν μπορούν αυτό να το διαχειριστούν.
Αυτές είναι άλλωστε, τολμώ να πω, στο δικό τους αστερισμό της πολιτικής διαμάχης. Ωσάν να είμαστε ακόμη στο 1917.
Ηγέτες αδύναμοι για το βάρος των εξελίξεων της εποχής
Με τα δεδομένα που έχουν παρατεθεί στη μέχρι τώρα ανάλυση να μην επιδέχονται αμφισβήτησης καθώς, δυστυχώς ή ευτυχώς, τα νούμερα δεν λένε ψέματα, φτάνουμε στο βασικό ζήτημα, την κορυφή της πυραμίδας. Την ομάδα, δηλαδή, εκείνη των ανθρώπων, που είναι υπεύθυνη για τις αποφάσεις. Το πολιτικό δυναμικό του πλανήτη.
Αλήθεια, ποιον και ποια από όσους απαρτίζουν την ελίτ των ηγετών ή βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης, θα διαλέγατε για να διαχειριστεί την πραγματικότητα ενός 2037 σαν αυτό που σας περιέγραψα στις παραπάνω θεματικές; Υπάρχει μια τέτοια ομάδα πολιτικών στελεχών; Διακρίνετε κάπου το θάρρος να δουν ηγέτες του πλανήτη κατάματα τις εξελίξεις και σε επίπεδο ενός Παγκόσμιου Στρατηγικού Πολιτικοοικονομικού Σχεδιασμού να αποφασίσουν σχετικά έχοντας ως μοναδικό κριτήριο την ποιότητα ζωής των ανθρώπων;
Και μάλιστα όταν οι παραπάνω επαναστάσεις σε επίπεδο παραγωγής μπορούν να δώσουν σε όλους μας το ακριβώς αντίθετο από την καταστροφή, δηλαδή ένα εξαιρετικό επίπεδο ζωής;
Ο Σωτήρης Κυριακίδης είναι δημοσιογράφος. Τα τελευταία 22 χρόνια εργάζεται στο ραδιόφωνο ως δημοσιογράφος και παραγωγός. Έχει εργαστεί στην ιδιωτική τηλεόραση, ως υπεύθυνος σε ενημερωτικά και ειδικού τύπου site, στον χώρο των ενημερωτικών αλλά και των ειδικών εκδόσεων ενώ έχει συνεργαστεί με διεθνή τηλεοπτικά δίκτυα. Σήμερα εργάζεται στο ραδιόφωνο του ΑΠΕ-ΜΠΕ, ‘Πρακτορείο FM’ .
*1 https://www.youtube.com/watch?v=x7PlRvR04uQ *2 https://futurism.com/apple-manufacturer-foxconn-to-fully-replace-humans-with-robots/ *3 http://basicincome.org/news/2017/02/elon-musk-reaffirms-ubi-prediction-world-government-summit/ *4 https://hbr.org/2016/10/robots-will-replace-doctors-lawyers-and-other-professionals?utm_campaign=hbr&utm_source=facebook&utm_medium=Social *5 https://qz.com/911968/bill-gates-the-robot-that-takes-your-job-should-pay-taxes/?utm_source=qzfb
Πηγή: Ο “θάνατος” της μεσαίας τάξης: Τα ρομπότ, η αυτοματοποίηση, η τεχνητή νοημοσύνη, οι ηγέτες… http://mignatiou.com/2017/02/o-thanatos-tis-meseas-taxis-ta-rompot-i-aftomatopiisi-i-techniti-noimosini-i-igetes/
