Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ίσως ο πιο αμφιλεγόμενος εταίρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Δάσκαλος του Οπορτουνισμού, λάτρης του να κάθεται σε δύο καρέκλες, ο Ερντογάν πάντα εκτιμούνταν στη Ρωσία για την αδιαλλαξία του προς τη Δύση, για την επιθυμία του να ακολουθήσει μια κυρίαρχη πολιτική.
Φυσικά και για την ετοιμότητα του (όχι βέβαια δωρεάν) να βοηθήσει τη Μόσχα να παρακάμψει τις δυτικές κυρώσεις, γράφει ο Ρώσος αρθρογράφος Γκ. Μιρζαγιάν αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας.
Ωστόσο, ταυτόχρονα, θεωρούνταν ένας εξαιρετικά αναξιόπιστος εταίρος που μπορούσε ανά πάσα στιγμή να μαχαιρώσει πισώπλατα τη Ρωσία. Και τώρα, φαίνεται, ότι αυτό έκανε. Ήδη δύο φορές. Ναι, και κατέστρεψε την εικόνα ενός ανεξάρτητου ηγέτη.
Πρώτον, ο Ερντογάν παραβίασε τις υποχρεώσεις του σχετικά με την ηγεσία της ναζιστικής ομάδας «Azov». Στο πλαίσιο των συμφωνιών για την απελευθέρωσή τους από τη ρωσική αιχμαλωσία, η τουρκική πλευρά ανέλαβε να κρατήσει τους Ναζί μέχρι το τέλος της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης στην Ουκρανία.
Ωστόσο, κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, όλοι οι Ναζί παραδόθηκαν στον Ουκρανό ηγέτη.
Και αυτό αφού οι Ρώσοι ηγέτες θεώρησαν ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι άνθρωπος που κρατά το λόγο του.
Το βήμα με τη μεταφορά των Ναζί ήταν τόσο απροσδόκητο που εξοργίστηκαν ακόμη και όσοι εγχώριοι ειδικοί που εργάζονται για τα συμφέροντα της τουρκικής πρεσβείας.
Στη συνέχεια, στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, ο Ερντογάν συμφωνεί να επικυρώσει το πρωτόκολλο για την ένταξη της Σουηδίας στη συμμαχία – αφαιρεί δηλαδή, με άλλα λόγια, ένα από τα τελευταία εμπόδια για την επέκταση του ΝΑΤΟ στα βορειοανατολικά. Και αυτό προστίθεται στο προηγούμενο.
Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τώρα το εκκρεμές των σχέσεων με τον Ερντογάν έχει εκτοξευτεί προς την αρνητική κατεύθυνση.
Τον λένε αδύναμο, προδότη. Ζητούν αναθεώρηση των ρωσοτουρκικών σχέσεων. Και, τέλος, μιλούν για τη διπρόσωπη φύση του Τούρκου ηγέτη.
Ο σκορπιός και ο βάτραχος
Η περίφημη παραβολή του σκορπιού και του βάτραχου έρχεται αμέσως στο μυαλό. Ο σκορπιός ζητά από τον βάτραχο να τον περάσει από το ποτάμι και εκείνος του λέει: «Θα με τσιμπήσεις;». «Όχι», απαντά ο σκορπιός, «γιατί τότε θα πνιγώ κι εγώ».
Ως αποτέλεσμα, ο βάτραχος συμφωνεί, μεταφέρει τον σκορπιό και στη μέση του ποταμού αλλά τον τσιμπάει λέγοντας: «Αυτή είναι η φύση μου».
Και τώρα ο Ερντογάν, που βρίσκεται στην ίδια βάρκα με τη Ρωσία στον αγώνα κατά της δυτικής ηγεμονίας, την τσιμπάει -γιατί τέτοια είναι η φύση του.
Οι διεθνείς σχέσεις είναι Μεγαλειώδες Ανατολίτικο Παζάρι
«Ο Ερντογάν Οπορτουνιστής»
Αυτή είναι η άποψη ενός σημαντικού μέρους της ρωσικής κοινότητας ειδικών. Ωστόσο, κάνουν λάθος. Ο Ερντογάν δεν έχει προδοτικό χαρακτήρα. Ναι, υπάρχει κάποιος οπορτουνισμός – αλλά γενικά ο Ερντογάν τηρεί αυστηρά τους βασικούς κανόνες των διεθνών σχέσεων.
Καταλαβαίνει ότι το σύστημα των διεθνών σχέσεων δεν είναι μια λέσχη κυρίων, αλλά ένα μεγαλειώδες ανατολίτικο παζάρι. Όλα έχουν ένα τίμημα και όλοι οι πετυχημένοι κάτοικοι του παζαριού -και πωλητές και αγοραστές- πρέπει να κάνουν τα πάντα για δικό τους όφελος. Δεν υπάρχουν μόνιμες συμμαχίες, μόνιμοι εχθροί, ούτε καν μόνιμες συμφωνίες – τα πάντα κυβερνώνται από το συμφέρον. Και μόλις αλλάξει η ισορροπία συμφερόντων, οι συμφωνίες μπορεί κάλλιστα να επαναδιαπραγματευθούν.
Αυτό, πράγματι, συνέβη με τον Ερντογάν
Στην πραγματικότητα, αυτό συνέβη με το Azov και τη Σουηδία. Παραδίδοντας τους ηγέτες του Αζόφ στον Τούρκο πρόεδρο, η Μόσχα γνώριζε καλά ότι έδινε στον Ερντογάν ένα σημαντικό ατού στις διαπραγματεύσεις με τον Ζελένσκι ή/και τη Δύση. Και ο Ερντογάν, σαν πραγματικός έμπορος, περίμενε τη στιγμή που αυτό το προϊόν φτάσει στη μέγιστη τιμή.
Όταν ο Ζελένσκι, του οποίου η αντεπίθεση ουσιαστικά απέτυχε, χρειάζεται κάποια σημαντική νίκη εικόνας. Δηλαδή, στην προκειμένη περίπτωση, η επιστροφή των «ηρώων της Μαριούπολης» στο σπίτι. Και ο Ερντογάν, πιθανότατα, του πούλησε αυτή τη νίκη. Φυσικά, κανείς δεν είπε στον Τύπο την τιμή. Ίσως μιλάμε για κάποιο είδος χρημάτων, ίσως για αμυντικές τεχνολογίες της σοβιετικής περιόδου (τις οποίες η Ουκρανία δεν έχει καταφέρει ακόμη να πουλήσει σε άλλες χώρες).
Είναι πιθανό, ωστόσο, ο Ερντογάν να πουλούσε τους «Αζοβίτες» όχι στην Ουκρανία, αλλά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ουάσιγκτον, όχι λιγότερο από τον αρχηγό του καθεστώτος του Κιέβου, ενδιαφέρεται να διασφαλίσει ότι οι Ουκρανοί μαχητές έχουν υψηλό ηθικό – τελικά, πώς αλλιώς μπορούν να ωθηθούν τώρα σε «επιθέσεις με βάση το κρέας» στις ρωσικές θέσεις;
Ως εκ τούτου, ζητήθηκε από τον Ερντογάν να βοηθήσει στην αύξηση αυτού του πνεύματος – και αυτό το αίτημα συνοδευόταν από ένα καρότο και ένα ραβδί.
Η τουρκική οικονομία έχει τα χάλια της
Το γεγονός είναι ότι η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε πολύ άθλια κατάσταση – μια οικονομική κρίση μαίνεται στη χώρα και το 2022 ο πληθωρισμός ξεπέρασε το 60%.
Η Άγκυρα χρειάζεται ξένες επενδύσεις και οι κυρώσεις της Δύσης γενικά αντενδείκνυνται γι’ αυτήν – ιδίως για το γκρίζο εμπόριο με τη Ρωσία (που φέρνει επίσης καλά έσοδα στους Τούρκους).
Επιπλέον, οι τουρκικές εκλογές ήταν κατά κάποιο τρόπο ύποπτα ήρεμες τον Μάιο. Δυτικά μέσα ενημέρωσης και επιστημονικά κέντρα έγραψαν ότι έπρεπε να παρέμβουν, για να βοηθήσουν την αντιπολίτευση κατά του Ερντογάν να οργανώσει ένα μετεκλογικό Μαϊντάν.
Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι ο Ερντογάν κέρδισε τον Ρεπουμπλικανό Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου με λιγότερο από το 5% των ψήφων, η αντιπολίτευση δεν έκανε καμία καταπάτηση στο Μαϊντάν, πιθανώς επειδή η Δύση αρνήθηκε να τη στηρίξει.
Και αυτή η άρνηση, πιθανότατα, ήταν στοιχείο ενός πακέτου συμφωνίας με τον Ερντογάν, μέρος του οποίου ήταν η σημερινή συμφωνία του Τούρκου προέδρου για ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Σε αντάλλαγμα, έλαβε πολλές υποσχέσεις από τη Δύση – να απελευθερώσει το καθεστώς βίζας για τους Τούρκους πολίτες, να προμηθεύσει τους Τούρκους με τα πιο πρόσφατα όπλα κ.λπ. Χρειάστηκαν επίσης μερικοί μήνες (τα έγγραφα για την ένταξη της Σουηδίας, όπως γράφουν τα τουρκικά ΜΜΕ, θα πάνε στο κοινοβούλιο της χώρας μόλις το φθινόπωρο) για να δούμε πώς θα πραγματοποιηθούν αυτές οι υποσχέσεις.
Λοιπόν, αν μη τι άλλο στην πραγματικότητα, ο Ερντογάν ενήργησε προς το συμφέρον της χώρας του.
Δηλαδή έπαιζε με τους κανόνες.
Δεν έχει νόημα να τον προσβάλλουμε, να διακόψουμε και τις σχέσεις μαζί του – τουλάχιστον όσο η Ρωσία συνεχίζει να εξαρτάται από τα τουρκικά κανάλια γκρίζων εισαγωγών.
Απλώς πρέπει να σταματήσετε να κρίνετε τον Τούρκο ηγέτη στην κατηγορία του φίλου/εχθρού – όπως πολλοί άλλοι ηγέτες.
«Ο Ερντογάν δεν είναι προδότης της Ρωσίας, αλλά ανατολίτης έμπορος», ρωσική ανάλυση
