Ο Εμανουέλ Μακρόν στο Στρασβούργο, την περασμένη Τετάρτη. (Gonzalo Fuentes/Reuters)
Του Jean Quatremer, ευρωπαϊκού ανταποκριτή της εφημερίδας Libération, 19 Ιανουαρίου 2022
Μετάφραση : Αλκης Καλλιαντζίδης
Ενώπιον των ευρωβουλευτών, ο Γάλλος αρχηγός του κράτους διευκρίνισε τους στρατηγικούς προσανατολισμούς της γαλλικής προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, θα ήθελε η ΕΕ να υιοθετήσει ένα κοινό δόγμα εξωτερικής πολιτικής που να καθιστά δυνατή την πρόβλεψη κρίσεων.
«Αντιμετωπίζοντας την επιστροφή της τραγωδίας στην ιστορία, η Ευρώπη πρέπει να οπλιστεί όχι από δυσπιστία απέναντι σε άλλες δυνάμεις, όχι, αλλά για να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία της σε αυτόν τον κόσμο της βίας, ώστε να μην υποστεί την επιλογή των άλλων, για να είμαστε ελεύθεροι», υποστήριξε ο Εμανουέλ Μακρόν ενώπιον των ευρωβουλευτών. Αυτό το «τραγικό» είναι η «γεωπολιτική αταξία», η «τρομοκρατική απειλή», οι «κυβερνο-επιθέσεις» και η «παράνομη μετανάστευση». Ο αρχηγός του γαλλικού κράτους γνωρίζει ότι θα χρειαστούν περισσότερο από έξι μήνες προεδρίας για να ανταποκριθεί σε αυτές τις προκλήσεις που απειλούν την «υπόσχεση της ειρήνης» της κοινοτικής οικοδόμησης, αλλά μίλησε περισσότερο για την πτυχή της ασφάλειας ως πρόεδρος της πρώτης (αν όχι της μόνης) στρατιωτικής και διπλωματικής δύναμης της Ένωσης, μετά το Brexit.
Μια μεγαλύτερη ενεργειακή ανεξαρτησία
Για να γίνει μια «Ευρωπαϊκή δύναμη του μέλλοντος», ικανής να επηρεάσει «την ασφάλεια του περιβάλλοντός μας», εξήγησε ο Μακρόν, είναι προφανώς απαραίτητο να υπάρχει ένα κοινό δόγμα εξωτερικής πολιτικής που να καθιστά δυνατή την πρόβλεψη κρίσεων, αντί να αντιδρά εκ των υστέρων». Ως εκ τούτου, η Ένωση θα εξοπλιστεί με μια «στρατηγική πυξίδα», δηλαδή ένα κοινό πλέγμα ανάλυσης των κύριων απειλών. Τούτο φαίνεται λίγο, αλλά είναι θεμελιώδες : βασισμένη σε ένα ειρηνευτικό Σχέδιο, η Ευρώπη, ως συλλογικότητα, εξακολουθεί να δυσκολεύεται να φανταστεί ότι έχει εχθρούς που θέλουν την εξαφάνισή της, ακόμα κι αν ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Ντόναλντ Τραμπ έχουν κάνει πολλά για να τη βγάλουν από την παιδική της ηλικία. Για να δώσει αξιοπιστία σε αυτήν την εξωτερική πολιτική, χρειάζεται επίσης μια ένοπλη πτέρυγα, εξ ου και η ανάγκη να της παρασχεθεί μια «αυθεντική στρατηγική όσον αφορά τη βιομηχανία, την άμυνα και την τεχνολογική ανεξαρτησία χωρίς την οποία αυτή η Ευρώπη της άμυνας δεν μπορεί να έχει νόημα ούτε πραγματικότητα». Αυτή η «ευρωπαϊκή κυριαρχία» περνάει τέλος από μια μεγαλύτερη ενεργειακή ανεξαρτησία προκειμένου να καταστήσει την Ένωση λιγότερο εξαρτημένη από το ρωσικό αέριο.
Ο Εμανουέλ Μακρόν κάλεσε επίσης την Ένωση να «χτίσει μια τάξη συλλογικής ασφάλειας στην ήπειρό μας» τη στιγμή που η Ρωσία προσπαθεί, μέσα από την στρατιωτική απειλή στα σύνορα της Ουκρανίας, να την επιβάλει στους Ευρωπαίους, διαπραγματευόμενος μόνο με τους Αμερικανούς, όπως κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Για τον Γάλλο Πρόεδρο, αυτό είναι απαράδεκτο : η Ευρώπη πρέπει να ακούγεται «στο ζήτημα των στρατηγικών εξοπλισμών, του ελέγχου των συμβατικών εξοπλισμών, της διαφάνειας των στρατιωτικών δραστηριοτήτων και του σεβασμού της κυριαρχίας όλων των ευρωπαϊκών κρατών, όποια κι αν είναι η ιστορία τους». Αυτή η «νέα τάξη ασφάλειας και σταθερότητας» πρέπει πρώτα να οικοδομηθεί μεταξύ των Ευρωπαίων «τις επόμενες εβδομάδες», μετά «να συμφωνηθεί με τους συμμάχους μας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ», προτού «την προτείνει για διαπραγμάτευση με τη Ρωσία». Ο διάλογος με τη Μόσχα «δεν είναι μια επιλογή», διότι «η ιστορία και η γεωγραφία μας είναι πεισματάρες», είπε για χώρες όπως η Πολωνία που πάντα έκαναν τα πάντα για να τον αποτρέψουν.
Το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί πλέον έναν αποσταθεροποιητικό παράγοντα
Όσον αφορά το κεφάλαιο της εξωτερικής πολιτικής της Ένωσης, εκτός από την ανάγκη ταχείας ενσωμάτωσης των Δυτικών Βαλκανίων (αλλά μόνο μετά από μια μεταρρύθμιση των κοινοτικών θεσμών), ο Εμμανουέλ Μακρόν επιχείρησε να προσεγγίσει, ακόμη, και πριν από τη Ρωσία, το πρόβλημα του Ηνωμένου Βασιλείου που αποτελεί πλέον έναν αποσταθεροποιητικό παράγοντα στα δυτικά της σύνορα. Οι δύο ακτές της Μάγχης «πρέπει να ξαναβρούν τον δρόμο της εμπιστοσύνης», κάτι που περνάει μέσα από μια δέσμευση «καλής πίστης» από τη βρετανική κυβέρνηση να σεβαστεί τις συμφωνίες που έχουν συναφθεί «είτε πρόκειται για το πρωτόκολλο για τη Βόρεια Ιρλανδία είτε για τα δικαιώματα των ψαράδων μας»: «Αυτή είναι η προϋπόθεση για να μπορέσουμε να παραμείνουμε φίλοι». Μίλησε επίσης για την κατάσταση στο Καλαί : «δεν μπορούμε να διευθετήσουμε αυτό το θέμα τελικά στο βάθος του, αν δεν αλλάξει ο τρόπος αντιμετώπισης του θέματος της μετανάστευσης από τη βρετανική πλευρά». Για τον Μακρόν, «ο γείτονάς μας παραμένει σε μια προσέγγιση των αρχών της δεκαετίας του 1980 που συνίσταται στην αποδεκτή παράνομη μετανάστευση εργασίας». Πάνω απ’ όλα «δεν έχει οργανώσει επαρκώς σταθερά, νόμιμα μέσα αιτήματος ασύλου», κάτι που αναγκάζει τους πρόσφυγες να επιχειρήσουν τη θαλάσσια διέλευση με αυτοσχέδιες βάρκες…
