Οταν η νυν πρόεδρος του Αρείου Πάγου, Μαρία Γεωργίου, ανέλαβε την προεδρία του ανωτάτου δικαστηρίου, διείδε αμέσως ότι οι δικαστές που δεν δουλεύουν, προκαλώντας ζημία στους πολίτες και πλήγμα στον θεσμό, πρέπει να απομακρυνθούν από το δικαστικό σώμα.

Υστερα από ένα και πλέον χρόνο, 22 δικαστικοί, ανάμεσά τους τέσσερις εισαγγελείς, απολύθηκαν από την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου. Κοινός παρονομαστής των απολύσεων ήταν η εργασιακή ανεπάρκεια – και όχι άλλα πειθαρχικά παραπτώματα. Oι συγκεκριμένοι δικαστικοί είχαν καιρό, ορισμένοι χρόνια ολόκληρα, να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους και να εκδώσουν αποφάσεις.

Ο αριθμός των δικαστών που απολύθηκαν είναι πρωτοφανής, καθώς πάγια ήταν η τακτική που για χρόνια είχε ακολουθηθεί στη Δικαιοσύνη, με αποτέλεσμα οι ανεπαρκείς να παραμένουν στις θέσεις τους, χωρίς να απομακρύνονται, προς δόξαν μιας συντεχνιακής λογικής. Εκείνο που πραγματικά εκπλήσσει, δεν είναι μόνον ο μεγάλος αριθμός των δικαστών που απολύθηκαν, αλλά το ότι για χρόνια παρέμεναν στη Δικαιοσύνη και εισέπρατταν μισθούς. Oπως αναφέρουν στην «Κ» δικαστικές πηγές, δεκάδες είναι ακόμα οι δικαστικοί που δεν ανταποκρίνονται στα καθήκοντά τους, προκαλώντας πέραν των άλλων τους πολλούς συναδέλφους τους, που φιλότιμα προσπαθούν, πολλές φορές υπό αντίξοες συνθήκες, να δικάσουν και να εκδώσουν αποφάσεις.

Αλλωστε οι καταδίκες, σε ποινές προσωρινής παύσης ή σε στερήσεις μισθών (τελευταία άρχισε και αυτό να εφαρμόζεται), είναι πολλές για δικαστικούς που έχουν στα χέρια τους υποθέσεις για μήνες, ακόμα και για χρόνια.

Ενδεικτική είναι η περίπτωση δικαστικού που μετατέθηκε στη Θράκη από την Κρήτη – όπου είχε εμφανίσει μεγάλη καθυστέρηση στο έργο του. Το αποτέλεσμα ήταν, λόγω του μεγάλου αριθμού των υποθέσεων που δεν έχει διεκπεραιώσει στο νέο του πόστο, πολλοί συνάδελφοί του να αρνούνται να μετατεθούν στη Θράκη, φοβούμενοι πως κάποια στιγμή αυτοί θα πληρώσουν τα σπασμένα, αναλαμβάνοντας να εκκαθαρίσουν εκείνοι τη συσσωρευμένη δικαστική ύλη. Για την ιστορία, ο εν λόγω δικαστικός τελευταία παραπέμφθηκε σε πειθαρχικό και τιμωρήθηκε μόνον με επίπληξη.

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος της ύπαρξης ακατάλληλων λειτουργών, έστω κι αν αυτοί είναι μειοψηφία, αρκεί κανείς να ανατρέξει στις πρόσφατες αποφάσεις της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου με τις οποίες ορισμένοι από αυτούς απολύθηκαν.

• Πρωτοδίκης που απολύθηκε, είχε στα χέρια του υποθέσεις για τις οποίες δεν είχε εκδώσει αποφάσεις μετά δέκα χρόνια – από το 2012 και απολύθηκε το 2022. Είχε πέντε πειθαρχικές καταδίκες (σε προσωρινές παύσεις), ενώ του αφαιρέθηκαν 400 υποθέσεις που δεν είχε επεξεργαστεί.

• Aλλη δικαστικός είχε 86 δικογραφίες για τις οποίες δεν είχε βγάλει απόφαση από το 2018, δηλαδή πέντε ολόκληρα χρόνια.

• Δικαστικός που υπηρετούσε σε δικαστήριο της Πελοποννήσου είχε δικογραφίες στο συρτάρι της για χρόνια, δεν της παρέδιδε, ούτε για να τις επεξεργαστεί άλλος δικαστικός, με αποτέλεσμα προϊστάμενός της να κινήσει ποινικές διαδικασίες εις βάρος της.

• Πρόεδρος Πρωτοδικών απολύθηκε για μεγάλες καθυστερήσεις στην έκδοση αποφάσεων, που είχαν οδηγήσει και σε παραγραφές αδικημάτων. Είχε, ώσπου να απολυθεί, 26 πειθαρχικές αγωγές και 23 πειθαρχικές καταδίκες σε προσωρινές παύσεις(!).

• Δικαστικός που υπηρετούσε στη Σάμο είχε χάσει δικογραφία και είχε περιλάβει σε απόφαση εργατικής διαφοράς, σκεπτικό από άλλη, άσχετη απόφαση. Είχε εκκρεμότητα από 40 έως 250 υποθέσεις κάθε χρόνο, ενώ όσο υπηρέτησε στην Ικαρία είχε υποθέσεις στο συρτάρι του για τέσσερα χρόνια!

• Εισαγγελέας Πρωτοδικών, που απολύθηκε, είχε εις βάρος του 22 πειθαρχικές αγωγές, πειθαρχικές καταδίκες, χρηματικά πρόστιμα, επιπλήξεις και λοιπά, διαρκώς από το 2007 και μετά, δηλαδή 16 ολόκληρα χρόνια.

• Αλλη δικαστικός, που επίσης απολύθηκε, είχε αποφάσεις που θύμιζαν τηλεγραφήματα. Τρεις αράδες όλες κι όλες. Χωρίς σκεπτικό, χωρίς αιτιολογία. Αποφάσεις, που δεν λέγονται αποφάσεις…

Τι ήταν όμως εκείνο που έκανε την πρόεδρο του Αρείου Πάγου να ξεκινήσει τη διαδικασία της απόλυσης για τόσους δικαστές και μάλιστα με τη σύγκληση ενός βαρύτατου δικαστικού σχηματισμού, όπως είναι η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου;

«Ας κάνουμε το χρέος μας»

Oπως αναφέρουν στην «Κ» πληροφορίες από το ανώτατο δικαστήριο, η κ. Μαρία Γεωργίου αποφάσισε να σταματήσει η συντεχνιακή λογική για την κάλυψη των ανεπαρκών δικαστών. Αναλαμβάνοντας την προεδρία του ανωτάτου δικαστηρίου, ήρθε πρόσωπο με πρόσωπο με τις εκκλήσεις πολιτών που περίμεναν για χρόνια αποφάσεις, καθώς και με τις αποφάσεις καταδίκης της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Την απόφαση της προέδρου του Αρείου Πάγου συμμερίστηκαν απόλυτα οι εισαγγελείς του ανωτάτου δικαστηρίου, Βασίλειος Πλιώτας και Ισίδωρος Ντογιάκος, αλλά και η συντριπτική πλειονότητα των ανωτάτων δικαστικών. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι σχεδόν όλες οι αποφάσεις απόλυσης έχουν συγκεντρώσει μεγάλες πλειοψηφίες. Πολλοί μέσα στη Δικαιοσύνη θεωρούν τις απολύσεις επικοινωνιακή διαχείριση του πραγματικού προβλήματος, πολυσύνθετου, είναι η αλήθεια, που αφορά την καθυστέρηση απονομής της δικαιοσύνης.

Ωστόσο, η πρόεδρος του Αρείου Πάγου έχει επισημάνει και στην Ολομέλεια τις συνέπειες για τους δικαζόμενους πολίτες από τη μεγάλη καθυστέρηση. «Ξέρετε τι έχουν περάσει οι πολίτες που ήρθαν σε εσάς για απόδοση δικαιοσύνης, όταν περιμένουν και περιμένουν πότε εσείς θα αποφασίσετε; Ο καθένας ας αναλάβει το μερίδιο της ευθύνης του. Και εμείς οι δικαστές έχουμε την ευθύνη να αποδίδουμε δικαιοσύνη σωστά και γρήγορα. Τα υπόλοιπα για τη λειτουργία της δικαιοσύνης είναι χρέος της πολιτείας. Ας κάνουμε εμείς το δικό μας χρέος» ήταν μία από τις πολλές τοποθετήσεις της κ. Γεωργίου στην Ολομέλεια.

Νέο σύστημα αξιολόγησης από τον Σεπτέμβριο

Ικανοί, άριστοι, μέτριοι και ακατάλληλοι, έως τώρα όλοι προχωρούσαν στη δικαστική επετηρίδα. Αυτός ήταν κανόνας σε ό,τι αφορά τη μέτρηση της απόδοσης των λειτουργών της Θέμιδος.

Η παρούσα κυβέρνηση έφερε πρόσφατα νέο νόμο για την αξιολόγηση του δικαστικού σώματος που θα αρχίσει να εφαρμόζεται από το επόμενο δικαστικό έτος, από τον προσεχή Σεπτέμβριο. Με τις νέες ρυθμίσεις επιχειρείται ενίσχυση του πειθαρχικού ελέγχου, ορίζονται δύο επιθεωρητές, αντί για έναν που ήταν έως τώρα, με διετή θητεία αντί για ένα χρόνο, ενώ προβλέπονται ουσιαστικά κριτήρια για την αξιολόγηση των δικαστών, προκειμένου να ανέβουν τη σκάλα της δικαστικής επετηρίδας. Ωστόσο, εκείνο που προέχει, για την εφαρμογή του νέου νόμου, «είναι η αλλαγή νοοτροπίας», όπως συνηθίζει να τονίζει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Πικραμμένος, ενώ η πρόεδρος του Αρείου Πάγου δηλώνει με έμφαση: «Ενσυναίσθηση και δουλειά»!

Οι αριθμοί

10 χρόνια, από το 2012, είχε στα συρτάρια του δικογραφίες, πρωτοδίκης με 5 πειθαρχικές καταδίκες.

86 υποθέσεις έκλεισαν… πενταετία περιμένοντας την απόφαση συγκεκριμένης δικαστού.

26 πειθαρχικές αγωγές και 23 καταδίκες σε προσωρινές παύσεις είχαν επιβληθεί σε πρόεδρο Πρωτοδικών για καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης, που οδήγησαν σε παραγραφή αδικημάτων.