Α) Την απουσία πολιτικού αισθητηρίου πολλών συμπολιτών μας. Όπως φάνηκε, κατά την εκ νέου ετοιμασία της παράστασης πριν από λίγους μήνες, οι παραγωγοί «δεν πίστευαν πως θα γίνει υποχρεωτική η επίδειξη πιστοποιητικού εμβολιασμού ή νόσησης για να εισέλθει κάποιος στο θέατρο». Ποιός πίστευε ότι θα γίνει δεύτερο λοκντάουν όταν βγαίναμε κακήν κακώς από το πρώτο; Ποιός πιστεύει ότι θα γίνει καθολικό λοκντάουν τον χειμώνα που μας έρχεται; «Μα εγώ έκανα το καθήκον μου, έκανα το εμβόλιο, γιατί να με ξανακλείσουν μέσα; «Μα ρε ούτε αυτόν τον συμφέρει να μας ξανακλείσει. Θα ξεσηκωθεί ο κόσμος». Ο κόσμος όντως ξεσηκώνεται. Αλλά έξω, όχι εδώ. Τουλάχιστον έτσι μαθαίνουμε από τα αποσπασματικά και με το σταγονόμετρο αληθινά δελτία της λίστας Πέτσα. Και ο κόσμος ξεσηκώνεται σε χώρες που έχουν πιάσει τα «τείχη ανοσίας». Η Αυστρία ξανάρχισε τον χορό και η Μέρκελ υπονόησε έντονα ότι θα ακολουθήσει. (Από την άλλη η Αυστραλία ετοιμάζει «κλειστά καμπ για τους νοσούντες»). Εννοείται πως πολύ γρήγορα συντονίστηκαν και τα μέσα λίστας Πέτσα. Ήδη κυκλοφορούν τίτλοι στο εσωτερικό που μας προετοιμάζουν για έναν «ακόμη δύσκολο χειμώνα». Η θρησκειοποίηση της επιστήμης τόσο εκ δεξιών όσο και εξ αριστερών, εκτός των άλλων, έχει μια πολύ συγκεκριμένη παρενέργεια: να παραγνωρίζουν οι εν λόγω θρησκευόμενοι το βάθος και την καθολικότητα της Πολιτικής. Η Πολιτική εισβάλει παντού, βίαια ή λιγότερο βίαια. Φαίνεται ότι ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν μας δίδαξε πόσο επικίνδυνη είναι η επιστήμη στα χέρια των εξουσιαστών, ή καλά καλά των ίδιων των επιστημόνων. Και μας έκανε να μην ασχοληθούμε με το γεγονός ότι ειδικά από τον Β΄ Π.Π. και μετά, η επιστήμη τείνει να εργαλειοποιείται όλο και περισσότερο στα χέρια πολιτικών. Επιπρόσθετα, οι κατέχοντες εξουσία συσσωρεύουν τις γνώσεις τους πάνω στην Πολιτική, όπως γίνεται και στην επιστήμη με τους επιστήμονες. Όσο περισσότερα και πολύπλευρα τα πειράματα, τόσο περισσότερη γνώση προσκομίζουμε.
Με άλλα λόγια, οι κυβερνήσεις και τα μεγάλα τους αδέρφια (οι τεχνολογικοί κολοσσοί, οι τραπεζικοί κολοσσοί κ.ο.κ.), είναι ήδη πολύ πιο έμπειροι στο να εξουσιάζουν, από ό,τι πριν από δύο χρόνια με το ξέσπασμα της πανδημίας. Και δεν είναι εμπειρότεροι με την έννοια ότι πλέον εξυπηρετούν καλύτερα τους πολίτες τους. Είναι εμπειρότεροι με την έννοια της πραγματικής ιδιότητάς τους: Να εξουσιάζουν πλατειές μάζες και κοινωνικά στρώματα, όλο και πιο έμμεσα, όλο και πιο αόρατα, τελειοποιώντας παράλληλα τους μηχανισμούς καταστολής των τελευταίων. Γεγονός που εξασφαλίζει όχι μόνο την διαιώνιση της ισχύος τους, αλλά και την επ’ άπειρον αύξησή της. Όσο η μερίδα αυτή του κόσμου, αυτό το πάνω από 90%, δεν αντιστέκεται, δίνει απλόχερα στους εξουσιαστές να γεύονται ξανά και ξανά τον απαγορευμένο καρπό: την γνώση προς μια τρομακτικά απόλυτη εξουσία.
Β) Είναι θλιβερό ένας χώρος που μαστίζεται από μικρά ή μεγάλα σκάνδαλα σε συχνή βάση, με κάποια από αυτά να φτάνουν σε εμάς (Λιγνάδης, Φιλιππίδης), να συνεχίζει να ζει μέσα σε μικροπρέπειες και αρρωστημένες εμπάθειες (όχι ότι είναι ο μόνος χώρος βέβαια). Δεν είναι δυνατόν να φταίνε μόνο δόλιοι ή βαλτοί Υπουργοί Πολιτισμού και λοιποί σε πόστα, επιτροπές κ.λπ. αν σε μια τηλεοπτική σειρά στην Ελλάδα ο πρωταγωνιστής παίρνει ανά επεισόδιο χιλιάδες ευρώ ενώ οι υπόλοιποι γύρω του είκοσι και τριάντα ευρώ. Δεν είναι δυνατόν σε μια τόσο πετυχημένη και προσοδοφόρα παράσταση όπως ο Ρινόκερος να μην υπάρχει σχέδιο Β΄. Κι αν δεν έχει η παραγωγή σχέδιο Β΄ επειδή θέλει αποκλειστικά Σερβετάλη, ας υψώσουν συλλογικά την φωνή τους οι ηθοποιοί που προφανώς βολεύονται και με κάποιον άλλον συνάδελφο για πρωταγωνιστή και καλά κάνουν. Ως πότε οι παραγωγές στην Ελλάδα θα στήνονται και θα ξεστήνονται κατά το δοκούν των παραγωγών; Στις πλάτες ηθοποιών με ατελείωτες απλήρωτες πρόβες; Είναι λοιπόν ακριβώς αυτές οι μικροπρέπειες που οδήγησαν πολλούς ηθοποιούς στην γνωστή συνταγή που διαιωνίζει την δυσμένειά τους: πέφτω να φάω ένας συνάδελφο, που στο κάτω κάτω δεν κοστίζει, και μπορεί και να του τα έχω και μαζεμένα δεν ξέρω γω από τι. Αλλά ποτέ δεν τολμάω να τα βάλω με το αφεντικό, με τον παραγωγό. Με αυτόν που κάθε μέρα υποτιμά την δουλειά μου και με εξαθλιώνει». Ας κάνει επιτέλους ο κάθε κλάδος αλλά και ο κάθε αυτόνομος πολίτης την αυτοκριτική του.
Σε κάθε περίπτωση, η όλη συζήτηση γύρω από το παραπάνω γεγονός εκτροχιάστηκε συνειδητά ή υποσυνείδητα από αυτό που πραγματικά έθιξε ο Άρης Σερβετάλης: Τον κανονικά και με τον νόμο διαχωρισμό των πολιτών ενός δημοκρατικού κράτους σε δύο κατηγορίες. Διαχωρισμό που -αν κάποιος έχει πολιτικό αισθητήριο- αντιλαμβάνεται ότι η κυβέρνηση μόνο να τον οξύνει σκοπεύει. Πάντοτε με όχημα την «μια και αληθινή επιστήμη».
Υ. Γ.: Η διαχείριση της πανδημίας σε συνδυασμό με την ανθρωποφαγία που εκτυλίχθηκε τις τελευταίες μέρες μου θύμισε μια ιστορία από τον στρατό:
Ως στρατιώτης πεζικού στην Σάμο, έπρεπε να περάσω μεγάλο μέρος της θητείας μου σε ένα φυλάκιο στο Αγαθονήσι. Ειδικά εκεί, εγώ και οι συφάνταροι ακούγαμε και ακολουθούσαμε κατά γράμμα την κάθε «έμπνευση» που είχε στο μυαλό του ο λοχαγός ή τα άλλα στελέχη. «Μια θητεία είναι, θα περάσει. Θα γυρίσουμε σπίτι μας. Κάνε τον χαζό και προχώρα». Έτσι λέγαμε στον εαυτό μας, έτσι λέγαμε μεταξύ μας, μπας και χωνέψουμε την παράνοια που βιώναμε πολλές φορές. Υπήρχε ένα παλληκάρι, που δεν επανέλαβε αυτά τα λόγια μαζί μας. Στην κάθε «έμπνευση», στην κάθε μικροπρέπεια των στελεχών αντιδρούσε. Αντιδρούσε έντονα. Φωνές, φυλακές, κακό. Στην κάθε αντίδραση, η θέση όλων μας εκεί δυσκόλευε. Λιγότερος ύπνος, περισσότερη εκπαίδευση, λιγότερος ελεύθερος χρόνος, περισσότερες φωνές, περισσότερη παράνοια. Γιατί κανείς δεν λογίζεται ως μονάδα στον στρατό. Αν το σύνολο δεν είναι συνεκτικό και ευθυγραμμισμένο, «την πληρώνουν όλοι». «Οπότε παιδιά, θα σας γλεντήσουμε αναγκαστικά, γιατί έχετε έναν συνάδελφο που δεν ενδιαφέρεται για εσάς παρά μόνο για τον εαυτό του. Πηγαίνετε να του μιλήσετε μπας και αλλάξει μυαλά. Κρίμα είναι. Εμείς το καλό σας θέλουμε. Να είμαστε όλοι ήρεμοι και να περάσει η μέρα».
Πάλι κατεβάζαμε τα κεφάλια, πάλι συμβιβαζόμασταν, πάλι πηγαίναμε να συνετίσουμε τον αντιδραστικό και θερμόαιμο φαντάρο. Κι ας τον θαυμάζαμε από μέσα μας για το θάρρος του, κι ας μην κάναμε τίποτα άλλο όλη μέρα από το να βρίζουμε τους πάντες και τα πάντα εκεί μέσα, στο τέλος της ημέρας για όλα θα έφταιγε αυτός. Που άνοιξε το στόμα του και μίλησε.
