Το μοδάτο στέκι επί της Λεωφόρου Κηφισίας στο Νέο Ψυχικό των Αθηνών δεν είναι κάποιο «κρησφύγετο». Διάφανα τζάμια, βιομηχανικός «λονδρέζικος» σχεδιασμός, ωραία μικρή αυλή με ροτόντες. Παρ’ όλα αυτά το εστιατόριο προτιμάται από τις «αλεπούδες» της δημόσιας ζωής. Η ειδίκευση στα ψητά κρέατα και στα ζουμερά χάμπουργκερ αναφέρεται συχνά στις… «επισυνδέσεις» των επιφανών. Εκεί, ένα βράδυ του καλοκαιριού του 2018, σε μια εποχή που οι παρανοϊκοί εξ ημών υποψιάζονταν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα προβεί σε κάποιου είδους «πραξικόπημα» (ή δημοψήφισμα) για να διαιωνίσει την εξουσία του, ο Γρηγόρης Δημητριάδης διαβεβαίωνε ότι ο θείος του, Κυριάκος Μητσοτάκης, θα κέρδιζε τις εκλογές και μιλούσε για τον ρόλο που ο ίδιος θα αναλάμβανε δίπλα του.

Πώς περιέγραφε αυτόν τον ρόλο; Πριν αναφερθούμε στο πώς ο ίδιος ο κ. Δημητριάδης μιλούσε για τις μελλοντικές ευθύνες του, μπορούμε να περιγράψουμε με αδρές γραμμές τα πρόσωπα που υπηρέτησαν ως διευθυντές στο Πολιτικό Γραφείο Πρωθυπουργού από το 1974 μέχρι σήμερα που ο διάδοχος του κ. Δημητριάδη, ο Γιάννης Μπρατάκος, γιος του ιστορικού διευθυντή της Ν.Δ., Αγγελου Μπρατάκου, βρίσκεται πλέον στην «ηλεκτρική καρέκλα», μέσα στο ευήλιο δωμάτιο που κρύβεται τρία μέτρα πίσω από το τζάκι που βλέπουμε ως φόντο στα πρωθυπουργικά διαγγέλματα.

Ιππότης του Καραμανλισμού

Ο πρέσβης (και μετέπειτα υπουργός Εξωτερικών επί Κώστα Καραμανλή) Πέτρος Μολυβιάτης ήταν γενικός διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή από το 1974 έως το 1980 και διατήρησε την ίδια θέση δίπλα στον Καραμανλή κατά τις δύο θητείες του στην Προεδρία της Δημοκρατίας (1980-1985 και 1990-1995). Ο νυν πρόεδρος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Καραμανλή χαίρει διακομματικής εκτίμησης. Ο Καραμανλής διέκρινε τις ικανότητές του και του πρότεινε να ενταχθεί στο Γραφείο Πρωθυπουργού όταν ήταν νεαρός διπλωμάτης στο ΥΠΕΞ στα τέλη της δεκαετίας του ’50. Τότε συνεργαζόταν με τον υπουργό Εξωτερικών Ευάγγελο Αβέρωφ (μεταξύ άλλων για την υποστήριξη του απελευθερωτικού αγώνα των Κυπρίων). Ομως, ο κ. Μολυβιάτης εξήγησε ότι μόλις είχε παντρευτεί και οικονομικοί λόγοι επέβαλλαν να υπηρετήσει σε ορισμένα ξένα πόστα. Το 1974 αποδέχτηκε τη νέα πρόταση του Καραμανλή. Σημειώνεται ότι έως το 1981 το Γραφείο Πρωθυπουργού βρισκόταν στη Βουλή.

Ο κ. Μολυβιάτης διαμόρφωνε τις συνθήκες έτσι ώστε οι επαφές του ιδρυτή της Ν.Δ. αλλά και η διαχείριση των κάθε λογής ευαίσθητων θεμάτων να γίνονται με την επιλεκτικότητα, την εχεμύθεια και τη σοβαρότητα που ο Καραμανλής ήθελε. Παρακολουθούσε συστηματικά το κυβερνητικό έργο και όταν ήθελε να στείλει μήνυμα σε κάποιον υπουργό τού έλεγε ευγενικά, αλλά αυστηρά: «Εγώ πάντως δεν θα το έκανα έτσι». Μέχρι σήμερα αποκρούει κάθε πειρασμό να συγγράψει «απομνημονεύματα». «Υπάρχουν όλα στο Αρχείο Καραμανλή», απαντάει σε όσους τον παρακινούν να αφηγηθεί την ιστορία όπως την έζησε. Διατηρούσε άριστη σχέση με τον Αντώνη Λιβάνη, με τον οποίο συχνά οργάνωναν συναντήσεις του Καραμανλή με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Πέρα από τον ρόλο του στην εσωτερική πολιτική, ακόμα πιο σημαντική ήταν η συμβολή του στις διπλωματικές πρωτοβουλίες του Καραμανλή τη δεκαετία του ’70 για την επιστροφή της Ελλάδας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, για την ένταξη στην ΕΟΚ και για τις συζητήσεις με την Τουρκία για το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο.

Εποχή Λιβάνη

Διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν ο Αντώνης Λιβάνης, τόσο προδικτατορικά όσο και κατά την πρώτη οκταετία της «Αλλαγής». Ο δημιουργός των εκδόσεων Λιβάνη ήταν και γενικός διευθυντής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ, χωρίς ο ίδιος να είναι ποτέ βουλευτής. Ο Λιβάνης δημιούργησε το Γραφείο Πρωθυπουργού ως αυτοτελή δημόσια υπηρεσία (με τον νόμο 1299/1982) και το μετέφερε από τη Βουλή στο Μέγαρο Μαξίμου. Υπήρξε ίσως ο ισχυρότερος «κλειδοκράτορας» στην ιστορία του Μεγάρου Μαξίμου με διευρυμένες αρμοδιότητες – από τις «διαιτησίες» στις σοσιαλιστικές τραγωδίες και τα «συντροφικά μαχαιρώματα» έως τις σχέσεις με τα εγχώρια κέντρα ισχύος. Υπήρξε μοναδικός στη διαχείριση τόσων πολλών επικίνδυνων αποστολών. Το μυστικό του ήταν ότι απέφευγε την αυτοπροβολή. Οποτε οι δημοσιογράφοι του ζητούσαν συνέντευξη, η μόνιμη απάντησή του ήταν ότι «αν μιλούσα, δεν θα ήμουν σοβαρός». Διέθετε αίσθηση του μέτρου, φερόταν με σεβασμό σε φίλους και αντιπάλους, και δεν ακουμπούσε τα καλώδια της εξουσίας με γυμνά χέρια. Δεν ενεπλάκη στο σκάνδαλο Κοσκωτά. Δεν κόμπαζε για την ισχύ του. Αντιστασιακός επί χούντας, με πεντέμισι χρόνια σε εξορία και φυλακές, γνώριζε πώς διατηρούνται μυστικές οι ευαίσθητες συνεννοήσεις και αποστολές. Σφράγισε το αξίωμα σε τέτοιο βαθμό ώστε μέχρι σήμερα όταν ένας πρωθυπουργός δεν πάει καλά, λέμε: «Χρειάζεται έναν Λιβάνη». Βέβαια, ακόμα κι ένας Λιβάνης δεν μπορεί να θεραπεύσει τα πάθη της εξουσίας. Οταν το ΠΑΣΟΚ επέστρεψε στην κυβέρνηση το 1993, η διεύθυνση του Πολιτικού Γραφείου Πρωθυπουργού ανατέθηκε στην τρίτη σύζυγο του Ανδρέα, στη Δήμητρα Λιάνη-Παπανδρέου. Η ασυγκράτητη κολακεία υπουργών, ηθοποιών και ισχυρών οικονομικών παραγόντων προς το πρόσωπό της μάλλον δεν τη βοήθησε να διαχειριστεί με σύνεση την εξουσία της. Ο Λιβάνης ορίστηκε υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και όταν χρειάστηκε δεν δίστασε να προσθέσει το όνομά του στην ολιγομελή ομάδα των «δανειστών» για να δικαιολογηθεί η ανέγερση της «βίλας της Εκάλης».

Στο Μέγαρο Μαξίμου του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη διευθυντής του Γραφείου Πρωθυπουργού διετέλεσε ο Κυριάκος Γριβέας, αλλά σε ορισμένα πρωθυπουργικά γραφεία ο διευθυντής δεν έχει πάντοτε τον πρώτο λόγο, αφού τοποθετούνται «παρά τω πρωθυπουργώ» πρόσωπα με ισχυρότερη επιρροή. Αυτό συνέβη και τότε, όταν από τον Οκτώβριο του 1990 έως τον Δεκέμβριο του 1992 η Ντόρα Μπακογιάννη ορίστηκε υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και είχε συνολική εποπτεία σε μια πολιτική περίοδο που η ίδια έχει χαρακτηρίσει «κόλαση», αφού ο Μητσοτάκης κυβερνούσε μόλις με 151 βουλευτές. Σκάνδαλο υποκλοπών εκδηλώθηκε επίσης εκείνη την εποχή όταν ο στρατηγός Νίκος Γρυλάκης, σύμβουλος του πρωθυπουργού, είχε οργανώσει παρακολουθήσεις πολιτικών προσώπων, συμπεριλαμβανομένου του Ανδρέα Παπανδρέου. Το 1994 η εξεταστική επιτροπή που συνέστησε το ΠΑΣΟΚ απέδωσε ευθύνες στον Μητσοτάκη και στην κυρία Μπακογιάννη, αλλά ο Παπανδρέου αποφάσισε, έπειτα και από εισήγηση του Ευάγγελου Βενιζέλου, να μη συνεχιστεί η ποινικοποίηση της πολιτικής ζωής.

Oσα δεν έλεγε ο Θέμελης

Ο Πέτρος Μολυβιάτης είχε σημαντική συμβολή στις πρωτοβουλίες Καραμανλή για επιστροφή της Ελλάδας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ και για την ένταξη στην ΕΟΚ.

Η θέση του διευθυντή του Πολιτικού Γραφείου Πρωθυπουργού έμεινε κενή την οκταετία Σημίτη, από το 1996 έως το 2004. Αυτό έγινε έπειτα από εισήγηση του Νίκου Θέμελη, γιατί δεν ήθελε να τον αποκαλέσουν «νέο Λιβάνη», «κλειδοκράτορα» και άλλα επίθετα που του προκαλούσαν δυσφορία. Ο νομικός και συγγραφέας, που ήταν στενός συνεργάτης του Κώστα Σημίτη από το 1981 στο υπουργείο Γεωργίας, έκρυβε συστηματικά την εξουσία του. Επέλεξε τον τίτλο του επικεφαλής του Γραφείου Σχεδιασμού Στρατηγικής, αλλά στην πράξη εκείνος ήταν ο «διευθυντής ορχήστρας» του Μεγάρου Μαξίμου, έχοντας επιλέξει προσωπικά και αρκετούς από τους «σολίστες». Είχε το έπιπλο του γραφείου του ακριβώς απέναντι από εκεί που είναι τώρα το γραφείο – μπροστά από την μπαλκονόπορτα. Συχνά άκουγε κλασική μουσική από το Γ΄ Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και κάπνιζε πουράκια La Paz Wilde. Ακόμα και στους φίλους του μπορεί να έλεγε με αφοπλιστική αθωότητα ότι δεν γνώριζε τίποτα για μια κρίσιμη απόφαση του πρωθυπουργού, την ίδια ώρα που σε συνεννόηση με τον πρωθυπουργό έγραφε τα σχέδια ομιλίας για την απόφαση αυτή. Απολάμβανε να ισχυρίζεται ότι δεν ενημερώθηκε από τον Κώστα Σημίτη για κάτι που εκ των υστέρων αποδεικνυόταν ότι ο ίδιος σχεδίασε μαζί του, και γελούσε με την καρδιά του όταν κάποιοι συνεργάτες του άρχισαν να εκφράζουν τη δυσπιστία τους για ανάλογες διαβεβαιώσεις του.

Η νομοθετική λειτουργία, οι σχέσεις με τους βουλευτές, η παρακολούθηση των υπουργών είχαν ανατεθεί στον Σωκράτη Κοσμίδη, που ήταν γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου. Ισχυρός ήταν ο ρόλος του επικεφαλής του Γραφείου Τύπου Γιώργου Πανταγιά και αποφασιστική, την πρώτη τετραετία, ήταν η επιρροή του Θόδωρου Τσουκάτου. Ο Νίκος Θέμελης αγωνιούσε για τις πολιτικές εξελίξεις και τον προβλημάτιζαν οι εμπιστευτικές πληροφορίες που έρχονταν στα αυτιά του για ανθρώπους και γεγονότα. Κυρίως όμως ήταν αφοσιωμένος στην εξωτερική πολιτική. Συνεργαζόταν σχεδόν σε καθημερινή βάση με τους ομολόγους του στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Αγγλία, καθώς γνώριζε και τις τρεις γλώσσες. «Να έχουμε μαζί μας τις μεγάλες δυνάμεις», έλεγε. Εκανε συνεχώς ταξίδια στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, που δεν ανακοινώνονταν στον Τύπο. Μετρούσε τον χρόνο με τις Συνόδους Κορυφής της Ε.Ε. και με τα πολλά συλλεκτικά ρολόγια τοίχου κρεμασμένα στην είσοδο του σπιτιού του στου Παπάγου.

Είχε έναν μοναδικό τρόπο να μεταδίδει την έγνοια του για την Κύπρο, τη σημασία και τη μοναδική αξία της Κύπρου για την Ελλάδα, χωρίς ο ίδιος να ήταν Κύπριος. Το όραμά του, το στοίχημά του ήταν να αντιστραφεί, να ακυρωθεί η τραγωδία του 1974 με τρόπο ειρηνικό, να αρθεί η εισβολή και να σβήσει η πράσινη γραμμή στη Λευκωσία. Ποτέ δεν ήταν περισσότερο ευτυχισμένος στην πολιτική από την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. το 2003, στη Στοά Αττάλου στην Αθήνα. Δεν τα είπε αυτά ποτέ δημόσια. Προτίμησε να τα εκφράσει αλληγορικά, στα μυθιστορήματά του, που όλοι δήλωναν ότι διάβαζαν, ακόμα και ο Κώστας Καραμανλής που άλλον καλό λόγο δεν είχε για την εποχή Σημίτη. Ο Θέμελης έτρεχε συνεχώς, ποτέ δεν είχε χρόνο. Μετά το 2003 πάλευε με τον καρκίνο, έγραφε βιβλία, μαγείρευε καταπληκτικά και έμεινε δίπλα στον Κώστα Σημίτη μέχρι το 2011 που έφυγε από τη ζωή. Ηθελε να ζήσει δύο ζωές μέσα σε μία και όχι μόνο το πέτυχε, αλλά το έκανε και βιβλίο: «Μια ζωή, δυο ζωές» (2007).

Στην κυβέρνηση Κώστα Καραμανλή επικεφαλής του Μεγάρου Μαξίμου ήταν ο δικηγόρος Γιάννης Αγγέλου, ο πιο έμπιστος συνεργάτης του πρωθυπουργού από τα πρώτα του βήματα στην πολιτική. Ανθρωπος διακριτικός και γνήσιος, που τηρούσε το μέτρο. Παράλληλα, ο Καραμανλής είχε προσφέρει διευρυμένη εξουσία στον Θοδωρή Ρουσόπουλο, που ήταν κυβερνητικός εκπρόσωπος, βουλευτής και υπουργός Επικρατείας και είχε αναλάβει σχεδόν εν λευκώ τον στρατηγικό σχεδιασμό ήδη από το 2000. Το όνομα του Ρουσόπουλου ενεπλάκη από μερίδα του Τύπου στην υπόθεση της Μονής Βατοπαιδίου. Ο νυν βουλευτής της Ν.Δ. αθωώθηκε πλήρως έπειτα από πολυετείς δικαστικές περιπέτειες.

Στο Μέγαρο Μαξίμου του Γιώργου Παπανδρέου διευθύντρια ήταν η Ρεγγίνα Βάρτζελη. Ηταν και παραμένει το πιο έμπιστο πρόσωπο του Παπανδρέου από το 1981 που πρώτη φορά εξελέγη βουλευτής. Ο Κώστας Θέος, ένα από τα πιο αθόρυβα και άξια στελέχη του ΠΑΣΟΚ, ανέλαβε τον Σχεδιασμό Στρατηγικής. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην κυβέρνηση και στη «μηχανική της εξουσίας» είχε ο υπουργός Επικρατείας και καθηγητής Νομικής Χάρης Παμπούκης. «Σταθερή αξία» ο Νίκος Αθανασάκης, που ήταν εξ απορρήτων συνεργάτης και του Ανδρέα Παπανδρέου. Στο Μέγαρο Μαξίμου του Λουκά Παπαδήμου διευθυντής ήταν ο καθηγητής και νυν γενικός διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ και σταθερός αρθρογράφος της «Κ» Γιώργος Παγουλάτος. Κρίσιμο ρόλο από τη θέση του οικονομικού συμβούλου είχε ο καθηγητής, μετέπειτα υπουργός Οικονομικών και νυν πρόεδρος του Δ.Σ. της Εθνικής Τράπεζας, Γκίκας Χαρδούβελης.

Οταν ορκίστηκε πρωθυπουργός ο Αντώνης Σαμαράς όρισε διευθυντή του Μεγάρου Μαξίμου τον Κωνσταντίνο Μπούρα, Μεσσήνιο φυσικομαθηματικό με ειδίκευση στην πληροφορική. Η γνωριμία του Μπούρα με τον μετέπειτα πρωθυπουργό έγινε όταν ο Σαμαράς ανέλαβε υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Τζαννετάκη το 1989. Τότε έχρισε τον Μπούρα, που ήδη είχε διακριθεί για τη δουλειά μηχανοργάνωσης στα γραφεία της Ν.Δ., ειδικό γραμματέα με αρμοδιότητα το ΚΕΠΥΟ. Ο Μπούρας μαζί με τον Γιώργο Μουρούτη και τον Χρύσανθο Λαζαρίδη ήταν τα τρία στελέχη που ακολούθησαν τον Σαμαρά στην Πολιτική Ανοιξη και παραμένουν δίπλα του μέχρι σήμερα. Κατά την πρωθυπουργία Σαμαρά όμως ξεχώρισε ένα τέταρτο πρόσωπο, ο δικηγόρος Σταύρος Παπασταύρου. Ατομο της απολύτου εμπιστοσύνης του Σαμαρά, ανέλαβε τις επαφές με την τρόικα και ήταν επικεφαλής της ελληνικής ομάδας διαπραγμάτευσης. Στο Μέγαρο Μαξίμου του Αλέξη Τσίπρα διευθυντής ήταν ο Δημήτρης Τζανακόπουλος. Παράλληλα, αποφασιστική ήταν η επιρροή στη διαμόρφωση του προγράμματος, της στρατηγικής και των αποφάσεων του πρωθυπουργού τόσο του Νίκου Παππά όσο και του Αλέκου Φλαμπουράρη. Ορκίστηκαν υπουργοί παρά τω πρωθυπουργώ και τα γραφεία του βρίσκονταν εντός του Μεγάρου Μαξίμου.

Η εξομολόγηση

Επειτα από αυτή την περιήγηση στα πρωθυπουργικά γραφεία της Μεταπολίτευσης οφείλουμε να συμπληρώσουμε τι έλεγε στους συνομιλητές του στο στέκι της Φιλοθέης ο Γρηγόρης Δημητριάδης. Ο εγγονός του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη με τη στενότερη σχέση μαζί του βρισκόταν παράλληλα κοντά στον θείο του, Κυριάκο, από την πρώτη μέρα που εκείνος έθεσε υποψηφιότητα στη Β΄ Αθηνών το 2004. Υπενθύμιζε ότι η οικογένεια Μητσοτάκη αποτελεί στόχο, ότι έχασε ένα μέλος της, τον Παύλο Μπακογιάννη, και υποστήριζε ότι γι’ αυτό, για λόγους ασφαλείας, πρέπει να αναληφθεί η θεσμική εποπτεία της ΕΥΠ από πρόσωπο της οικογένειας μέσα στο Μέγαρο Μαξίμου. Σήμερα οι επικριτές του λένε ότι προέβη σε κατάχρηση εξουσίας, ενώ οι φίλοι του επιμένουν ότι δέχεται βέλη λόγω της σχέσης του με τον πρωθυπουργό. Η συνέχεια… επί σκηνής.

Ο πρέσβης Πέτρος Μολυβιάτης ήταν γενικός διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή από το 1974 έως το 1980. Φωτ. DIMIS ARGYROPOULOS

https://www.kathimerini.gr/politics/562006021/oi-kleidokratores-toy-maximoy/