Τις ευαίσθητες ισορροπίες που διαμορφώνονται ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, αλλά και τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής, όπως η Κυπριακή Δημοκρατία και το Ισραήλ, αποτυπώνει ο διαρκής επανασχεδιασμός των ερευνών που έχουν προγραμματιστεί προκειμένου να χαραχθεί η (θεωρητική προς το παρόν) πορεία του αγωγού East Med.

Ελλάδα, Κυπριακή Δημοκρατία και Ισραήλ έχουν μισθώσει το γαλλικών συμφερόντων ερευνητικό σκάφος «Nautical Geo», με σκοπό την τέλεση σεισμικών και υποθαλάσσιων ερευνών στην ευρύτερη περιοχή ανάμεσα στην Κύπρο και την Κρήτη (και, βεβαίως, την Κύπρο και το Ισραήλ), ώστε να αποτυπωθούν τα δεδομένα που είναι απαραίτητα για την προώθηση των εργασιών τού υπό σχεδιασμό αγωγού.

Το ερευνητικό πλοίο επρόκειτο να ξεκινήσει τις εργασίες του από την κυπριακή ΑΟΖ, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν πραγματοποιήθηκε, γι’ αυτό και ήδη πλέει προς την ελληνική ΑΟΖ. Εντός της εβδομάδας το «Nautical Geo» αναμένεται να κινηθεί στην ευρύτερη περιοχή της Κρήτης, εντός της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), δίχως ωστόσο να έχει αποσαφηνιστεί αν θα πραγματοποιηθούν οι προγραμματισμένες εργασίες.
Πίσω από τις μετακινήσεις του ερευνητικού πλοίου κρύβονται μια σειρά από διπλωματικές διεργασίες. Η πλέον προφανής αφορά τη διαρκή απειλή που υπάρχει εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία. Η σχεδιαζόμενη φιέστα στο Βαρώσι με επικεφαλής τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η προαναγγελία περισσότερων γεωτρήσεων, η ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση της τουρκικής στρατιωτικής παρουσίας στον κατεχόμενο βορρά του νησιού και η ευθεία πίεση για αλλαγή της μεθοδολογίας της λύσης του Κυπριακού έχουν δημιουργήσει έναν ασφυκτικό κλοιό για τη Λευκωσία.

Την ίδια στιγμή, οι Τούρκοι έχουν ανακοινώσει έρευνες ανάμεσα στη Μικρά Ασία και το ψευδοκράτος, σε μια περιοχή την οποία οι γνώστες της ενεργειακής πολιτικής της Αγκυρας αντιλαμβάνονται πολύ καλά. Πρόκειται για περιοχές στις οποίες δεν έχουν πραγματοποιηθεί τρισδιάστατες έρευνες, παρά μόνο κάποιες δύο διαστάσεων σε ορισμένα σημεία. Αυτό σημαίνει ότι η ολοκλήρωση των τρισδιάστατων ερευνών σε αυτή την περιοχή θα αποδεσμεύσει τα ερευνητικά σκάφη της τουρκικής εταιρείας πετρελαίου (ΤΡΑΟ), για επέκταση των ερευνών και σε άλλα σημεία στην ανατολική Μεσόγειο. Πρακτικά, η ανησυχία εντοπίζεται στην πιθανότητα η Αγκυρα να ενεργοποιήσει την απειλή για έρευνες νότια της Κρήτης, σε συνδυασμό με ένταση της κακόβουλης επιρροής της στην Τρίπολη, με σκοπό τη διαιώνιση της εκκρεμότητας του Λιβυκού και την ακύρωση των σχεδιαζόμενων εκλογών της 24ης Δεκεμβρίου.

Στην Αθήνα δεν υπάρχει καμία βούληση να δυναμιτιστεί το κλίμα σε μια περίοδο κατά την οποία έχει εξασφαλιστεί αυτή η πρόσκαιρη αλλά σίγουρα πολύτιμη ανάπαυλα στις εντάσεις. Ο σχεδιασμός της πορείας του «Nautical Geo» στην ευρύτερη περιοχή της ελληνικής ΑΟΖ στα ανατολικά της Κρήτης δεν είναι βεβαίως γνωστή, ωστόσο είναι παραπάνω από προφανές ότι οι Τούρκοι παρακολουθούν με ιδιαίτερη προσοχή. Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και αν οι εργασίες αυτές δεν ολοκληρωθούν σε αυτή τη φάση, θα συνεχιστούν τους επόμενους μήνες.

Παράλληλα, ωστόσο, Αθήνα και Κάιρο θα εντείνουν τις δικές τους διμερείς επαφές, για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να συνεργαστούν στον ενεργειακό τομέα, μάλιστα εντός της οριοθετημένης ΑΟΖ Ελλάδας και Αιγύπτου. Ουδείς τρέφει αυταπάτες σχετικά με τη διάρκεια της ύφεσης των τουρκικών σχεδιασμών και προκλήσεων στην ανατολική Μεσόγειο και στην πράξη άπαντες αναμένουν να δουν πώς θα εξελιχθεί η κατοχική φιέστα του κ. Ερντογάν και του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ, το οποίο, πλέον, είναι βυθισμένο σύσσωμο στο εθνικιστικό – ισλαμιστικό τέλμα που το έχει τοποθετήσει ο ηγέτης του.

Κινήσεις στο παρασκήνιο

Παρά την αποκαλούμενη επιχείρηση γοητείας, η Αγκυρα συνεχίζει να υπονομεύει παρασκηνιακά διάφορες συλλογικές δράσεις του ΝΑΤΟ, κάτι που διευκολύνεται από το τουρκικό επιχείρημα περί ισχυρής παρουσίας στη Βαλτική, στη Μαύρη Θάλασσα αλλά και την πρόθεση να αναλάβει τη φύλαξη του αεροδρομίου της Καμπούλ στο Αφγανιστάν. Η Αγκυρα ενοχλείται από το σύνολο των νατοϊκών δράσεων στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο και η δράση της SNMG-2 για το προσφυγικό είναι μια ενδεικτική περίπτωση.

Εσχάτως, η Αγκυρα υπονομεύει σε επίπεδο ΝΑΤΟ και την πολύ σημαντική αποστολή των UAV τύπου RQ-4 D (Black Hawk) τα οποία επιχειρούν για λογαριασμό της Συμμαχίας από τη βάση της Σιγκονέλα στην Ιταλία, με σκοπό να παρέχουν εικόνα από μια ευρεία περιοχή, η οποία, βεβαίως, περιλαμβάνει το Αιγαίο. Καθώς δεν μπορούν να διακόψουν την αποστολή, οι Τούρκοι σε αυτή τη φάση έχουν μπλοκάρει τουλάχιστον δύο φορές την αύξηση του προϋπολογισμού της αποστολής των Global Hawk, με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή το θέμα να έχει φθάσει στη στρατιωτική επιτροπή του ΝΑΤΟ, ενώ συνήθως αυτά τα ζητήματα λύνονται σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο.

Οι Τούρκοι επικαλούνται οικονομική δυσχέρεια, ωστόσο από το μέγεθος του προγράμματος (αυτή τη στιγμή κοστίζει περί τα 100 εκατ. ετησίως για το ΝΑΤΟ και το βάρος μοιράζονται και οι 30 χώρες που συμμετέχουν στη Συμμαχία), είναι σαφές ότι οι ενστάσεις της Αγκυρας εδράζονται στην ενόχλησή της από την εμπλοκή «τρίτων» στις διαφορές της με την Αθήνα. Τα προβλήματα που εγείρει η τουρκική πλευρά στην υλοποίηση της νατοϊκής αυτής δράσης έχουν ενοχλήσει πάντως αρκετούς συμμάχους, συμπεριλαμβανομένων των Αμερικανών.

Επίσκεψη στο Κάιρο

Η σύσφιγξη των σχέσεων με τον αραβικό κόσμο αποτελεί από τις βασικές προτεραιότητες της ελληνικής διπλωματίας. Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας μεταβαίνει την Τρίτη στο Κάιρο, όπου θα υπογράψει ένα μνημόνιο κατανόησης με τον γενικό γραμματέα του Αραβικού Συνδέσμου, Αχμέντ Αμπούλ Γκεΐτ. Τυπικά η Ελλάδα θα γίνει χώρα-παρατηρητής στον Αραβικό Σύνδεσμο, ουσιαστικά ωστόσο θα επικυρώσει τις πολύ στενές σχέσεις της με χώρες όπως η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) και η Σαουδική Αραβία. Οι θέσεις του Αραβικού Συνδέσμου και της Ελλάδας για την Τουρκία ταυτίζονται. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την 154η τακτική σύνοδο του Συνδέσμου σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών τον περασμένο Σεπτέμβριο, είχε υιοθετηθεί ψήφισμα με τίτλο «Τουρκικές παρεμβάσεις στα εσωτερικά των αραβικών χωρών», με κύριο σκοπό τότε την καταδίκη της τουρκικής κακόβουλης επιρροής σε Λιβύη, Ιράκ και Συρία. Εκτοτε, και συγκεκριμένα τον περασμένο Μάρτιο, ο Αραβικός Σύνδεσμος επανήλθε καταδικάζοντας τις παρεμβάσεις της Τουρκίας σε Λιβύη και Συρία, με διακριτή αναφορά στην παραβίαση της κυριαρχίας του Ιράκ από τις τουρκικές δυνάμεις. Ο κ. Δένδιας δεν πρόκειται, βεβαίως, να περιοριστεί στις επαφές του με τον Αραβικό Σύνδεσμο και, πέρα από τις πολύ στενές σχέσεις με Αίγυπτο και ΗΑΕ, αναμένεται να επιδιώξει στενότερη συνεργασία και με άλλα αραβικά κράτη, όπως η Ιορδανία, το Μπαχρέιν και το Ιράκ.

kathimerini.gr