ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΜΑΣ.

                                        Του Δημήτρη Γαρούφα*

Η πρόσφατη  δήλωση του Αλβανού  πρωθυπουργού ΄Εντι Ράμα  ότι στόχος της πολιτικής του καριέρας είναι η ένωση της Αλβανίας και του Κοσόβου άναψε φωτιές στα Βαλκάνια και υπήρξαν, άμεσα, έντονες αντιδράσεις  από την Σερβία που κατήγγειλε  τις άλλες βαλκανικές χώρες και την Ε.Ε ότι σιωπούν η κρατούν αποστάσεις  και δεν αντιδρούν σε αυτή την πρόκληση.

Βεβαίως δεν είναι η πρώτη φορά που η Αλβανία εκφράζει μεγαλοιδεατισμό  γιατί κι΄αυτή, αντιγράφοντας την πολιτική του Ερντογάν, προαναγγέλει τα σχέδιά της κι΄ ονειρεύεται την μεγάλη Αλβανία με κάποιας μορφής ένωση Αλβανίας, Κοσόβου και των Αλβανών των Σκοπίων. Μέχρι τώρα ο Αλβανικός εθνικισμός εκπορευόταν κυρίως από το Κόσοβο ενώ η Αλβανία τηρούσε κάποια προσχήματα γι ΄αυτό κάνει εντύπωση η προκλητική δήλωση του Αλβανού πρωθυπουργού που αντιγράφει τον Ερντογάν με τον οποίο ο ίδιος διατηρεί στενή προσωπική σχέση.

Η δήλωση του Αλβανού πρωθυπουργού είναι ενδεικτική της ρευστότητας που επικρατεί στα Βαλκάνια μετά και το VETO της Βουλγαρίας που  από την αποκληθείσα με την συμφωνία των Πρεσπών «Βόρεια Μακεδονία» ζητά να δεχθούν ότι η γλώσσα τους είναι Βουλγαρική όπως και η καταγωγή των Σλάβων των Σκοπίων, για να μην εμποδίσουν την ενταξιακή της πορεία στην Ε.Ε.

Στα Σκόπια οι Αλβανοί  μέχρι πριν 20 περίπου χρόνια ζούσαν στο περιθώριο με ελάχιστη συμμετοχή στον κρατικό μηχανισμό. Αποτέλεσμα ήταν  «γκετοποίηση» και αυτονομιστικές κινήσεις που σταμάτησαν οι ΗΠΑ το 2001  με την συμφωνία της Αχρίδας  που επέβαλλε αναγνώριση ως επίσημης γλώσσας του κράτους και της Αλβανικής  και αναλογική συμμετοχή στον κρατικό μηχανισμό των Αλβανών…Θυμάμαι χαρακτηριστικά  ότι τον Νοέμβριο του 2003 βρισκόμουν στα Σκόπια επικεφαλής αντιπροσωπείας του ΔΣΘ (Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης) για σεμινάριο σε συναδέλφους των Σκοπίων για θέματα κοινοτικού  δικαίου .Την ημέρα εκείνη  γινόταν απομάκρυνση ενός σημαντικού αριθμού υπαλλήλων του Υπουργείου Οικονομικών για να διορισθεί στη θέση  τους ίσος αριθμός υπαλλήλων με Αλβανική καταγωγή για να υπάρχει αναλογική συμμετοχή όπως πρόβλεπε η συμφωνίας της Αχρίδα. Από περιέργεια ρώτησα πόσοι Αλβανοί Δικαστές υπάρχουν και πόσοι Αλβανοί δικηγόροι. Η απάντηση ήταν απογοητευτική.

Παράλληλα η Ε.Ε αρνήθηκε να δεσμευθεί ότι μέχρι το 2030 θα έχει γίνει η ένταξη στην Ε.Ε των λεγόμενων δυτικών Βαλκανίων με αποτέλεσμα η ρευστότητα να εντείνεται.΄Ηδη στις 17 Οκτωβρίου γίνονται τοπικές-δημοτικές εκλογές στα Σκόπια και σύμφωνα με πληροφορίες το κόμμα της αντιπολίτευσης VMRO ( που δεν δέχεται την συμφωνία των Πρεσπών) θα ενισχύσει την θέση του γιατί οι πολίτες των Σκοπίων βλέπουν ότι και μετά την συμφωνία των Πρεσπών η ένταξη στην Ε.Ε αργεί ,επενδύσεις δεν γίνονται και η ανεργία μεγαλώνει.

Ο πρόεδρος της «Βόρειας Μακεδονίας»  στην πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα σε συνέντευξή του δήλωσε αφενός μεν ότι  δήθεν έχουν εφαρμόσει κατά 99% την συμφωνία των Πρεσπών, πράγμα που δεν είναι αληθές διότι την παραβιάζουν συνεχώς, αλλά δήλωσε και κάτι που είναι αληθές ότι  η συμβολή της Ε.Ε για την υπογραφή της συμφωνίας των Πρεσπών ήταν μικρή κι΄ ότι σήμερα  δεν προσφέρει όσα μπορεί για τα Δυτικά Βαλκάνια.

Πρέπει να επισημάνουμε ότι στα Βαλκάνια εκδηλώνεται διαρκές ενδιαφέρον από την Τουρκία η οποία διατηρεί και σε κυβερνητικό επίπεδο καλές σχέσεις με τις κυβερνήσεις των χωρών αυτών αλλά προσπαθεί να εδραιώσει την επιρροή  της και  με στοχευμένες επενδύσεις εργαλειοποιώντας και τις μουσουλμανικές μειονότητες που υπάρχουν σε όλες τις βαλκανικές χώρες. Ενδεικτικά αναφέρω ότι όπως μου έλεγε πανεπιστημιακός από την Κορυτσά  που η κόρη της φοιτά στο Ελληνικό Λύκειο της Κορυτσάς η Τουρκία  σε αντιπερισπασμό προς την ύπαρξη του Ελληνικού Σχολείου ίδρυσε Τουρκικό σε πολύ καλό επίπεδο και μάλιστα δίνεται και κάποιο επιμίσθιο στους μαθητές που φοιτούν σε αυτό προωθώντας και την διδασκαλία της Τουρκικής γλώσσας.

Αντικειμενικά η Ε.Ε θα μπορούσε να συμβάλλει στην σταθερότητα της περιοχής βοηθώντας τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων να αποκτήσουν σταθερούς δημοκρατικούς θεσμούς, ανεξάρτητη και αδιάφθορη  Δικαιοσύνη,  και παράλληλα με την προβολή  της Ευρωπαϊκής προοπτικής και την ομπρέλα της Ε.Ε να αμβλύνει τις διαφορές και να εξοστρακίσει τις αυτονομιστικές κινήσεις και τους μεγαλοιδεατισμούς περί μεγάλης Αλβανίας η Μεγάλης Βουλγαρίας .

Γεννάται βέβαια το ερώτημα: ποιος ο ρόλος της Ελλάδας στην περιοχή; Σαφώς ο ρόλος της Ελλάδας πρέπει να είναι σταθεροποιητικός με την έννοια ότι πρέπει προβάλλοντας την κοινή ευρωπαϊκή προοπτική   να βοηθήσει τις γειτονικές χώρες να έχουν θεσμούς ουσιαστικά δημοκρατικούς-προσαρμοσμένους   στα ευρωπαϊκά  δεδομένα. Ενδεικτικά και μόνο αναφέρω ότι θα μπορούσε π.χ. να αξιοποιήσει το  «Κέντρο Διεθνούς  και Ευρωπαϊκού Οικονομικού  Δικαίου» που εδρεύει στην Θεσσαλονίκη το οποίο παλιότερα σε συνεργασία με τον Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης διοργάνωσε  κατ΄ επανάληψη σεμινάρια κοινοτικού δικαίου σε νέους νομικούς από τις γειτονικές χώρες. Θα έπρεπε επίσης να βοηθήσει στην επαναδραστηριοποίηση των διαβαλκανικών ενώσεων που είχαν ιδρυθεί πριν 25 χρόνια με έδρα την Θεσσαλονίκη για να προβάλλουν με την δράση τους τις αρχές της ελευθερίας και δημοκρατίας αλλά και να συμβάλλουν στην γνωριμία των λαών, την ανοχή του διαφορετικού και την  άμβλυνση των διαφορών στην περιοχή.

• Δικηγόρος, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.
• Δημοκρατία