Η επάνοδος Τράμπ στην προεδρία των ΗΠΑ και τα άτομα που συζητούνται σαν βασικοί υπουργοί που θα επηρεάσουν την αμερικανική εξωτερική πολιτική στην περιοχή που μας ενδιαφέρει πυροδότησε μια μεγάλη συζήτηση σε Κύπρο και Ελλάδα και σε άλλες χώρες, που επηρεάζονται από αυτούς τους διορισμούς που θα εφαρμόσουν αυτή την πολιτική.
Νομίζω όπως πάντα θα παίξει σημαντικό ρόλο η ιστορία στην συγκεκριμένη περιοχή από την οποία μπορούμε να αντλήσουμε βασικές απαντήσεις για το μέλλον. Αν ανατρέξουμε σ’ αυτήν βλέπουμε ότι πάντα η ιστορία έπαιξε και παίζει σημαντικό ρόλο στην Μεσόγειο όπως και παντού. Η σημασία της περιοχής αυξάνει και καθίσταται σημαντικός ο ρόλος στην παγκόσμια ισορροπία όταν ανακαλύφθηκε ο μαύρος χρυσός και αργότερα τα κοιτάσματα υδατανθράκων που ρυθμίζουν καθοριστικά την πράσινη ενέργεια, που στις μέρες μας αποτελεί το ζητούμενο και συμβάλει στο ποια χώρα θεωρείται πλούσια.
Πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με όσα υποστηρίζει στην συνέντευξή της η Τουρκάλα Νικέλ Γιοκέλ, (Φιλ. 17/11/2024). Συγκεκριμένα και απαντώντας σε σχετική ερώτηση δήλωσε: «Η Κύπρος αποτελεί απλά για μένα ένα μικρό περιφερειακό πρόβλημα. Θέλω να πω η κατάσταση είναι ίδια εδώ και χρόνια, δεν υπάρχει άμεση σύγκρουση και δεν υπάρχει άμεση ανάγκη για επείγουσα λύση. Έχω την εντύπωση πως η επίλυση του κυπριακού αποτελεί μεγαλύτερη προτεραιότητα για τις ΗΠΑ παρά για την Τουρκία».
Επανερχόμενοι στη σημερινή πολιτική πραγματικότητα είναι αναντίλεκτο, κατά την άποψη μου, ότι τα δεδομένα της περιοχής τα αλλοίωσε και τους έδωσε την σημερινή μορφή η πολιτική Κίσινγκερ αξιοποιώντας την ύπαρξη της Χούντας των Αθηνών και των εδώ εκπροσώπων της καθώς και την αδέσμευτη πολιτική του Μακαρίου την περίοδο αυτή.
Ο Κίσινγκερ, που έζησε πάνω από τα 100 χρόνια, ήταν μέλος της προσφυγιάς και σε νεαρή ηλικία εγκατέλειψε τότε την Ναζιστική Γερμανία και μετανάστευσε στις ΗΠΑ όπου κατέλαβε πολύ ισχυρές θέσεις επί προεδρίας Νίξον και Φορντ. Συνδέθηκε δε με ισχυρά άτομα της εποχής και ως σύμβουλος εθνικής ασφάλειας και αργότερα ως Υπουργός Εξωτερικών της υπερδύναμης καθώς και τα προβλήματα που είχε τότε ο Πρόεδρος Νίξον (Watergate), ήλεγχε ουσιαστικά μόνος την εξωτερική πολιτική σε συνεννόηση με υψηλά άτομα της κοινωνίας.
Ο Κίσινγκερ λοιπόν πίστευε ότι με κανένα τρόπο η τότε Σοβιετική Ένωση θα έπρεπε να επεκταθεί και να αποκτήσει στρατιωτικές βάσεις στην Μεσόγειο. Ανάχωμα σε αυτή την πολιτική θεωρούσε ήταν η Τουρκία, άποψη που επικρατεί μέχρι σήμερα. Επομένως δεν είχε κανένα πρόβλημα να επιλέξει το 1974 την Τουρκία, την οποία να προστατεύσει από το τρίτο σώμα στρατού της Ελλάδος και ταυτόχρονα να εμποδίσει τον ελληνοτουρκικό πόλεμό και να αποφύγει να θέση σε κίνδυνο την νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.
Η θεώρηση αυτή δεν έχει αλλάξει από τότε και συνέβαλε στην διαμόρφωση των ισορροπιών που υπάρχουν και όταν ακόμα διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση και την αντικατέστησε η Ρωσία.
Εκείνο όμως που άλλαξε είναι η εμπιστοσύνη των ΗΠΑ προς την Τουρκία που έχει προσεγγίσει την Ρωσία αγοράζοντας το αντιπυραυλικό σύστημα S400 και ιδιαίτερα τη συμπόρευσή και υποστήριξη της προς την Χαμάς που απειλεί το Ισραήλ με εξαφάνισή μετά τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου 2023, άρα και τα συμφέροντα των ΗΠΑ που στηρίζουν το Ισραήλ και το Εβραϊκό λόμπι στις ΗΠΑ. Επιπλέον το τουρκικό αφήγημα ότι διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ μετά τις ΗΠΑ, έχει μειωθεί πολύ, διότι οι σημερινοί πόλεμοι γίνονται με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, με πυραύλους και με δορυφόρους. Η τεχνολογία έχει αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τον άνθρωπο, σε τομείς που υστερεί σημαντικά η Τουρκία παρά την προσπάθεια που καταβάλλει.
Μετά την εκδίωξη της Τουρκίας από την συμπαραγωγή του νέου υπερσύγχρονου αεροσκάφους FR35, και την συμφωνία για πώληση του ιδίου αεροσκάφους στην Ελλάδα, ο Ερντογάν με δημόσιες δηλώσεις του συνέχισε να υποστηρίζει, ότι η εκλογή Τραμπ είναι ευνοϊκή για τα Τουρκικά εθνικά συμφέροντα.
Στο μεταξύ ο Τραμπ δήλωσε ότι ο νέος Υπ.Εξ. των ΗΠΑ θα είναι ο Ρεμπουπλικάνος Γερουσιαστής Marc Roubio και ο Mike Waltz, θα είναι ο νέος Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, που σε όλους είναι πολύ γνωστόν ότι και οι δύο είναι κριτικοί απέναντι στην Τουρκία και ευνοϊκοί προς τους Κούρδους.
Αυτά είναι τα δεδομένα αυτή την στιγμή και φαίνεται να είναι πολύ ευνοϊκά για τα κυπριακά συμφέροντα. Όμως προσοχή. Είμαστε ακόμα στα λόγια και οι ΗΠΑ ως υπερδύναμη έχει πολλά και διαφορετικά συμφέροντα. Γι’ αυτό πρέπει να περιμένουμε να δούμε πράξεις και ποια θα είναι η νέα αμερικανική εξωτερική πολιτική στην περιοχή μας, στην πράξη και όχι στην θεωρία. Τυχόν αλλαγή θα γίνει για να εξυπηρετήσει τα αμερικανικά και ισραηλινά συμφέροντα στη περιοχή και όχι τα δικά μας. Πολλά θα εξαρτηθούν από την κατάσταση στο εσωτερικό μας μέτωπο και από την βούληση μας να σηκωθούμε από τον καναπέ μας και να υπερασπιστούμε την Κυπριακή Δημοκρατία.
*Πρώην Βουλευτής
