Δρ. Χρίστος Γαλλής
Διευθυντής Ερευνών
Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών
Θεσσαλονίκης.
Φωτογραφία: Μικρό αστικό αντιπλημμυρικό φράγμα της πόλης Sherbrooke του Καναδά.
Φωτογραφία-Copyright: Χρίστος Γαλλής
Η πόλη Sherbrooke, έχει 150 000 κατοίκους, του Καναδά είναι χτισμένη στη συμβολή των ποταμών Saint Franois and Magog.
Ο ποταμός Saint Franois δεν επηρεάζει σημαντικά την πόλη και δεν δημιουργεί πλημμυρικά φαινόμενα σε αντίθεση με τον Magog που διασχίζει την πόλη και κατά περιόδους στο παρελθόν είχε να δημιουργήσει πλημμυρικά φαινόμενα σε μέρος της πόλης.
Έτσι οι αρχές της πόλης ήδη απο τον περασμένο αιώνα αποφάσισαν την κατασκευή μικρών αστικών αντιπλημμυρικών φραγμάτων.
Το πρώτο μικρό αστικό αντιπλημμυρικό φράγμα κατασκευάστηκε στον ποταμό Magog το 1888! Είναι το φράγμα που φαίνεται στην πρώτη φωτογραφία. Την τράβηξα από την γέφυρα της κεντρικής λεωφόρου της πόλης.
Όπως βλέπεται είναι μέσα στον αστικό ιστό, σχεδόν στο κέντρο της πόλης. Είναι μια φιλική προς το αστικό τοπίο κατασκευή που έχει σαν σκοπό την ρύθμιση της ταχύτητας και της ποσότητας της ροής νερού προς το κατάντι για την αποφυγή πλημμυρικών φαινομένων.
Στα δεξιά της φωτογραφίας τους φράγματος βλέπετε έναν αγωγό. Μεταφέρει νερό απο το φράγμα προς το κατάντι όπου απο το 1888 λειτουργεί μικρός υδροηλεκτρικός σταθμός παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Αυτός ο υδροηλεκτρικός σταθμός λειτουργεί ανελλιπώς απο το 1888 μέχρι σήμερα! Ανήκει στον δήμο.
Γύρω απο την μικρή λίμνη που σχηματίζεται από το φράγμα, υπάρχουν χώροι περιπάτου και αναψυχής. Η λίμνη λειτουργικά είναι ένας μικρός υδροβιότοπος που αυξάνει την αστική βιοποικιλότητα. Όπως φαίνεται στην φωτογραφία έχει κατασκευαστεί πεζογέφυρα υπεράνω του φράγματος.
Στην υπηρεσία της δημοτικής Πολιτικής Προστασίας λειτουργεί γραφείο που ελέγχει συνεχώς σε πραγματικό χρόνο τη στάθμη του νερού σε αυτό και γενικά τα φράγματα της πόλης και ενεργεί αναλόγως.
Αργότερα κατασκευάστηκαν και αλλά μικρότερα αστικά αντιπλημμυρικά φράγματα συνοδευόμενα απο μικρούς αστικούς υδροηλεκτρικούς σταθμούς. Τρία στο κατάντι του φράγματος της φωτογραφίας και αλλά τρία στο ανάντι.
Οι δημοτικοί αστικοί αυτοί υδροηλεκτρικοί σταθμοί παράγουν 19.7 MW ηλεκτρικό ρεύμα που καλύπτει τις ανάγκες 70 000 καταναλωτών της πόλης.
Ουσιαστικά η πόλη έχει μία σημαντική ενεργειακή ανεξαρτησία.
Εκτός της πόλεως έχουν κατασκευαστεί και άλλα μικρά αντιπλημμυρικά φράγματα. Ένα από αυτά βρίσκεται σε απόσταση 30 χιλιομέτρων στο ανάντι. Το επισκέφτηκα. Είναι το φράγμα που βλέπετε στη δεύτερη φωτογραφία. Είναι απλά αντιπλημμυρικό φράγμα χωρίς παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος.
Με τα φράγματα αυτά η πόλη δεν έχει πλημμυρικά φαινόμενα. Όπως όμως μου τόνισαν οι αρμόδιοι της πόλης αν σε περιόδους που λιώνουν τα χιόνια έχουν και έντονη βροχόπτωση μπορεί σε κάποιά σημεία της πόλης να έχουν πλημμυρικά φαινόμενα πολύ μικρής έκτασης και ελεγχόμενα που δεν επηρεάζουν τον κυρίως αστικό ιστό.
Στην χώρα μας απουσιάζει παντελώς η πολιτική φιλοσοφία των μικρών αστικών φραγμάτων οχι μόνο των μικρών αστικών αντιπλημμυρικών φραγμάτων σε ποτάμια και χειμάρρους που περνούν μέσα ή δίπλα απο πόλεις αλλά και γενικά σε όλα τα ποτάμια της χώρας μας.
Η πρακτική είναι να εγκλωβίζουμε τα ποτάμια σε τσιμεντένιους οχετούς που απλά διοχετεύουν το νερό,. Μάλιστα λόγω της κατά κανόνα μικρής τους διατομής και της περιορισμένης φερόμενης ικανότητας απορροής νερού σε περίπτωση έντονης βροχόπτωσης μπορεί να είναι η αιτία εμφάνισης πλημμυρικών φαινομένων, όπως δυστυχώς συμβαίνει συχνά στην χώρα μας.
Αφήνω αυτό το κείμενό μου εδώ για ενημέρωση και φυσικά για σκέψη , προβληματισμό, νέες ιδέες και πρακτικές!
Χρίστος Γαλλής του Θωμά,
Θεσσαλονίκη, 17 Οκτωβρίου 2023.
