«Μεταρρύθμιση για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης στη δημοκρατική ζωή της Γαλλίας».

Του ‘Αλκη Καλλιαντζίδη Οικονομολόγου [email protected] www.kalkis.eu

Σύμφωνα με την προωθούμενη μεταρρύθμιση «για την εμπιστοσύνη στη δημοκρατική ζωή» που παρουσιάστηκε από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, την 1η Ιουνίου, θα είναι αδύνατο πλέον για έναν κοινοβουλευτικό ή αιρετό  «περιφερειακής ή τοπικής αυτοδιοίκησης» να συσσωρεύσει πάνω από τρεις συνεχείς θητείες στην ίδια θέση. Εξαιρούνται μόνο οι μικροί Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), στους οποίους το σχετικό όριο μένει να καθοριστεί, όπως αναφέρει ο Aurélien Hélias στο αυτοδιοικητικό έντυπο «Courrier des Maires».

Οι Emmanuel Macron και  François Bayrou, Υπουργός Δικαιοσύνης, και υπέρμαχοι της «ηθικοποίησης της πολιτικής ζωής», φιλοδοξούν να καταργήσουν, πριν το 2^ο γύρο των βουλευτικών εκλογών στις 18 Ιουνίου, το υπάρχον κοινοβουλευτικό αποθεματικό και να δημιουργήσουν μια «τράπεζα της δημοκρατίας» για να χρηματοδοτεί τα πολιτικά κόμματα και να τα απομακρύνει έτσι από τα «ιδιωτικά συμφέροντα».

Έτσι δεν θα πρόκειται για μια απλή μεταρρύθμιση «ηθικοποίησης της πολιτικής», αλλά για μια βαθιά μεταρρύθμιση «για την εμπιστοσύνη στη δημοκρατική ζωή» της Γαλλίας. Η πολιτική βούληση των παραπάνω πρωτεργατών είναι να αναγνωρίσουν  «ότι τα θεσμικά όργανα δεν έγιναν για να κάνουν δίκαια τα άτομα, αλλά για να αποτρέψουν τις ανθρώπινες αδυναμίες  που μολύνουν το κοινωνικό σώμα». Με άλλα μη φιλοσοφικά λόγια, θα πρόκειται για μια μεταρρύθμιση «που δεν θα αφήνει να νομισθεί ότι θα λυθεί η ατομική ηθική μέσα από ένα νομικό κείμενο. Η ηθική είναι ένα ζήτημα προσωπικής συνείδησης του καθενός».

Τρεις είναι οι στόχοι της μεταρρύθμισης

«Διακοπή ενός συστήματος στο οποίο η πολιτική ευθύνη απαλλάσσεται από τους κανόνες τους οποίους οι πολίτες είναι υποχρεωμένοι να σέβονται», κι έτσι να τερματιστούν τα «δυο μέτρα και δυο σταθμά».

«Ρύθμιση της σύγκρουσης συμφερόντων ώστε να εμποδιστεί η απόφαση η οποία οφείλει να είναι γενικού συμφέροντος και που  στην πράξη καπελώνεται συνήθως από τα ιδιωτικά συμφέροντα».

«Εξυγίανση και εξασφάλιση της ισορροπημένης εξάσκησης της δημοκρατίας».

Όχι πια πάνω από τρεις συνεχείς πανομοιότυπες θητείες

Αυτό το τελευταίο κεφάλαιο της μεταρρύθμισης φαίνεται να σχετίζεται με το μέτρο ναυαρχίδα που επηρεάζει την αυτοδιοίκηση : το προωθούμενο πρώτο νομοθέτημα θα απαγορεύει πλέον στον ίδιο πολιτικό τη συσσώρευση πάνω από τρεις διαδοχικές και πανομοιότητες θητείες. Και αυτό θα ισχύει για τους βουλευτές, τους γερουσιαστές και τους «τοπικούς αιρετούς άρχοντες». «Το Κοινοβούλιο θα επανεξετάσει το όριο για τους μικρούς πληθυσμιακά Δήμους» που θα εξαιρούνται από την απαγόρευση αυτή συσσώρευσης θητειών, δήλωσε ο Υπουργός Δικαιοσύνης. Παρά ταύτα, τόλμησε να αναφέρει τρεις πιθανές εκδοχές : μέχρι 1.000 κατοίκους, μέχρι 3.500 ή ακόμα και μέχρι 9.000 κατοίκους. Ο λόγος για αυτές τις εξαιρέσεις για τους μικρούς και μεσαίους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης; «Η δυσκολία στην εξεύρεση υποψηφίων» αιρετών αρχόντων σε αυτούς. Μια άλλη καινοτομία του νόμου : ουδείς υπουργός θα μπορεί πλέον να είναι ταυτόχρονα υπουργός και πρόεδρος μιας περιφέρειας ή Δήμαρχος δήμου, όπως ισχύει σήμερα στη Γαλλία.

Τέλος στον Νεποτισμό στα ιδιαίτερα γραφεία των πολιτικών…

Δεύτερο μεγάλο κεφάλαιο της μεταρρύθμισης : η πρόληψη της σύγκρουσης συμφερόντων των πολιτικών. Θα απαγορευθεί «στο Κοινοβούλιο και στους μεγάλους ΟΤΑ» η απασχόληση μελών της οικογένειας των αιρετών. Δηλαδή «οι γονείς, τα παιδιά και οι σύζυγοι-συμβίες». Κάθε κοινοβουλευτική περίοδος θα έχει να εισαγάγει τους σχετικούς αντισταθμιστικούς κανόνες, όπως θα πρέπει να γίνεται και στους ΟΤΑ όπου θα μπορούσε να προκύψει για ένα έργο μια σύγκρουση συμφερόντων.

Το ισχύον σύστημα  αποζημίωσης για τα έξοδα παραστάσεως των πολιτικών θα τροποποιηθεί και θα αντικατασταθεί από την «Αποζημίωση πραγματικών εξόδων : δηλαδή την προσκόμιση τιμολογίων και παραστατικών». Το κοινοβούλιο και τα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια θα είναι αρμόδια για τον καθορισμό των σχετικών ελέγχων. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης  ενθαρρύνει επίσης τη δημιουργία «Δεοντολόγων ή Επιτροπή δεοντολογίας».

…και στο κοινοβουλευτικό απόθεμα

Θέμα πολεμικής διαμάχης σχετικά με τη χρήση του από τους βουλευτές και τους γερουσιαστές για πολλά χρόνια, αποτελεί το κοινοβουλευτικό αποθεματικό που θα καταργηθεί για να «τελειώσουν οι πελατειακές καταχρήσεις». Για το σκοπό αυτό, η κυβέρνηση θέλει να τροποποιήσει το οργανικό νόμο τον σχετικό με τους νόμους της χρηματοδότησης (la « Lolf »). Τα κεφάλαια του αποθεματικού δεν θα χάνονται για τους ΟΤΑ, αφού το ισοδύναμο αυτού θα μεταφερθεί «σε ένα ταμείο δράσης για τα εδάφη, συμπεριλαμβανομένων των έργων της υπαίθρου κυρίως, και σχεδίων δημοσίου συμφέροντος. Με συγκεκριμένα και δημόσια κριτήρια που θα ορίζονται από την Εθνοσυνέλευση».

Μια Δημόσια Τράπεζα για τα πολιτικά κόμματα

Τέλος, η κεντρική εξουσία θέλει να αντιμετωπίσει την αναμόρφωση της χρηματοδότησης της πολιτικής ζωής. Από την πλευρά του ελέγχου, η Εθνική Επιτροπή για την Πολιτική Χρηματοδότηση  (CNCCFP) θα δει να αυξάνονται οι πόροι της και τα πολιτικά κόμματα θα υποχρεούνται να πιστοποιούν τις δαπάνες τους «πάνω από ένα ορισμένο σημείο».

Όμως, η κυβέρνηση θέλει επίσης να διευκολύνει τη χρηματοδότηση των κομμάτων «για να αποφεύγουν ενίοτε την  ταπεινωτική διαδικασία χρηματοδότησής τους από τις ιδιωτικές τράπεζες». Το βασικό μέτρο θα είναι : η δημιουργία μιας «τράπεζας της δημοκρατίας», με την υποστήριξη του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, για τη χρηματοδότηση της δημόσιας ζωής, ώστε τα πολιτικά κόμματα να ασκούν τη συνταγματική τους δράση με τον καλύτερο τρόπο, συμπεριλαμβανομένης και της χρηματοδότησης των προεκλογικών εκστρατειών τους. Προβλέπεται σχετικά ένας «μηχανισμός ασφάλισης» που θα χορηγείται από την εν λόγω τράπεζα, σε περίπτωση άρνησης χορήγησης δανείου από μια ιδιωτική τράπεζα. Προβλέπεται επίσης η καθιέρωση των «κοινών εγγυήσεων» και των «κοινών χρηματοδοτήσεων». Όλα  αυτά θα έχουν ως στόχο την «αποστασιοποίηση των πολιτικών κομμάτων από τα ιδιωτικά συμφέροντα».

Όμως η υπεσχημένη πρώτη νομοθετική πράξη του Emmanuel Macron, που προωθείται από το υπουργικό συμβούλιο στο νέο κοινοβούλιο το καλοκαίρι για ψήφιση, επισκιάζεται από την υπόθεση (affaire) του αρχιτέκτονα της προεκλογικής καμπάνιας του Richard Ferrand (βλέπε σχετικό άρθρο μου στις 25-5-2017 https://www.anixneuseis.gr/?p=168247 ) ο οποίος βάλλεται για οικογενειακή ευνοιοκρατία πλουτισμού. Την ώρα δε που γράφονται αυτές οι γραμμές το 54% των ερωτηθέντων Γάλλων σχετικά ζητάει από τον Macron να τον καρατομήσει, αν και δεν κατηγορείται ακόμα δικονομικά. Θα τον κρατήσει ; Θα τον παύσει από υπουργό ; ‘Η θα τον αφήσει να τον κρίνει ο Λαός της εκλογικής του περιφέρειας της Βρετάνης στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές; Πάντως οι τελευταίες δημοσκοπήσεις προβλέπουν άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία του Macron και αύξηση της προσδοκίας των Γάλλων απέναντί  του.