Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Ακούγοντας πριν λίγες μέρες τον Υπουργό των Εξωτερικών μας, κ. Δένδια, να αναφέρεται στην «αρχή της Μίας Κίνας», όπως επιθυμεί να γίνεται αποδεκτό το Πεκίνο, θυμήθηκα λίγο σκωπτικά την χρονική περίοδο μετά τη διάσπαση του ενιαίου ΚΚΕ σε : ΚΚΕ και ΚΚΕ Εσωτερικού. Κατά την εν λόγω περίοδο και μετά το ΚΚΕ του Περισσού δεν αποδεχόταν με τίποτα την ύπαρξη και λειτουργία του ΚΚΕ Εσωτερικού, όπως όλοι θυμόμαστε το σύνθημα «ένα είναι Κόμμα». Κάτι ανάλογο συμβαίνει, τηρουμένων βέβαια των αναλογιών, με τους κομμουνιστές της ηπειρωτικής Κίνας οι οποίοι δεν αποδέχονται την ύπαρξη της Ταϊουάν. Κι όμως η τελευταία υπάρχει ! Όπως και το ΚΚΕ Εσωτερικού υπήρξε !
Ας δούμε λοιπόν το ιστορικό αυτής της ενδοκινεζικής πολεμικής η οποία έχει φουντώσει το τελευταίο διάστημα, αφού κουφόβραζε επί χρόνια, και συνιστά το νέο πεδίο έντασης που ακόμα δεν μπορούμε να προβλέψουμε που θα μας οδηγήσει. Ωσαν να μην μας φτάνει ο πόλεμος της Ουκρανίας.
Η αφορμή για την εκτόξευση του θέματος ήταν η ολιγόωρη επίσκεψη της προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ Νάνσι Πελόζι την περασμένη εβδομάδα στην Ταϊβάν. Μετά από αυτήν την ιστορική αλλά και αμφιλεγόμενη επίσκεψη, το Πεκίνο απάντησε με απειλές, ανακοινώσεις και στρατιωτικές ασκήσεις. Οι κινεζικές αρχές ασκούν πιέσεις στην Ταϊβάν και τους 23 εκατομμύρια κατοίκους της, εδώ και αρκετά χρόνια, ειδικά μετά την άνοδο στην εξουσία το 2016 της σημερινής προέδρου,TsaiIng–wen, προερχόμενης από ένα κόμμα που είναι υπέρ της ανεξαρτησίας. Μεταξύ των δύο χωρών η ένταση είναι συνεχής από το 1949.
Αναγκαίες Επεξηγήσεις.
1 – Γιατί η Κίνα πιστεύει ότι η Ταϊβάν της ανήκει;
Η διαίρεση μεταξύ Κίνας και Ταϊβάν έλαβε χώρα στο τέλος του Κινεζικού Εμφυλίου Πολέμου (μεταξύ 1927 και 1949), ο οποίος αντιπαρέβαλε τις εθνικιστικές κυβερνητικές δυνάμεις με επικεφαλής τον Τσιάνγκ Κάι–Σεκ και τις δυνάμεις του Κομμουνιστικού Κόμματος του Μάο Τσε Τουνγκ. Οι κομμουνιστές κέρδισαν τον πόλεμο και διακήρυξαν τη δημιουργία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας το 1949. Ο Chiang Kai–shek και ό,τι απέμεινε από το εθνικιστικό κόμμα, γνωστό ως Kouo–Min–Tang, κατέφυγαν στην Ταϊβάν, επίσημα γνωστή ως Δημοκρατία της Κίνας.
Σήμερα, οι «δύο Κίνες» διεκδικούν επίσημα την ηπειρωτική Κίνα ή το νησί της Ταϊβάν ως μέρος των αντίστοιχων εδαφών τους. Στην πραγματικότητα, το Πεκίνο κυβερνά μόνο την ηπειρωτική Κίνα και δεν έχει κανέναν έλεγχο στην Ταϊβάν, αλλά θέλει να ενοποιήσει την επικράτειά του ανακτώντας το νησί με ειρηνιστικό τρόπο.
2 – Γιατί η πλειοψηφία των άλλων χωρών του κόσμου δεν αναγνωρίζουν την Ταϊβάν, παρόλο που έχουν σχέσεις μαζί της;
Αυτό το παράδοξο οφείλεται στη λεγόμενη «αρχή της μόνο μίας Κίνας». Αυτή η στρατηγική, που ακολουθεί το Πεκίνο, παραδέχεται ότι η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας είναι μία και ενοποιημένη. Ως εκ τούτου, αρνείται όλες τις διπλωματικές και εμπορικές ανταλλαγές με χώρες που δεν υποστηρίζουν αυτήν την αρχή, ιδίως με αυτές τις χώρες που αναγνωρίζουν την Ταϊβάν. Συνεπώς, οι ξένες χώρες αναγκάζονται να επιλέξουν μεταξύ των «δύο Κινών».
Το 1971, ο ΟΗΕ απέλασε την Ταϊβάν και μετέφερε την έδρα της Κίνας στο Πεκίνο. Σήμερα, η Ταϊβάν αναγνωρίζεται μόνο από 13 από τα 193 κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών. Ωστόσο, το νησί διατηρεί κυβερνητικές, μη διπλωματικές και ανεπίσημες σχέσεις με 58 από αυτές τις χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Τουλάχιστον 47 ευρωπαϊκά κράτη έχουν οικονομικά, εμπορικά ή πολιτιστικά γραφεία στην Ταϊβάν.
3 – Πώς επιβιώνει η Ταϊβάν ενώ είναι απομονωμένη;
Αν και η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας προσπαθεί να απομονώσει το νησί όσο το δυνατόν περισσότερο, η Ταϊβάν λαμβάνει υποστήριξη, τουλάχιστον οικονομική, από δυτικές χώρες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, ψήφισαν πρόσφατα τον νόμο TAIPEI (Διεθνής Πρωτοβουλία για την Προστασία και Ενίσχυση των Συμμάχων της Ταϊβάν) και υποστηρίζουν έτσι τη συμμετοχή της στη διεθνή κοινότητα.
Η Γαλλία, από την πλευρά της, άνοιξε μια δεύτερη Ταϊβανέζικη αντιπροσωπεία στο γαλλικό έδαφος το 2020, η οποία λειτουργεί ως προξενείο, αλλά ανεπίσημα. Πρωτοβουλίες αυτού του είδους της επιτρέπουν να αποκαταστήσει τις ζημίες που προκλήθηκαν από την ονομαστική απώλεια φίλων προς όφελος της ηπειρωτικής Κίνας και να συνεχίσει έτσι τις διεθνείς ανταλλαγές.
Η ίδια η Κίνα εξάλλου έχει οικονομικές σχέσεις με την Ταϊβάν ! Μάλιστα είναι και ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ταϊβάν, με το εμπόριο μεταξύ τους να έχει αυξηθεί το 2021 κατά 26%, και να έχει φτάσει στα 328 δισεκατομμύρια δολάρια!
4 – Γιατί η Κίνα δεν έχει εισβάλει στην Ταϊβάν από το 1949;
Μια ένοπλη επέμβαση δεν είναι καθόλου προφανής, ακόμη και σήμερα. Καταρχήν λόγω της στρατηγικής γεωγραφικής θέσης του νησιού. Πέρα από τα 166 νησιά της, που δεν θα έκαναν εύκολο το έργο της κατοχής για τους Κινέζους, η Ταϊβάν βρίσκεται ακριβώς στη μέση του «Τετραμερούς διαλόγου για την ασφάλεια» (Quad–dialogue quadrilatéral pour la sécurité), δηλαδή της ομάδας της άτυπης στρατιωτικής και διπλωματικής συνεργασίας μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών, Ιαπωνίας, Ινδίας και Αυστραλίας. Ο εν λόγω διάλογος δημιουργήθηκε για να διατηρήσει την ισορροπία στον Ινδικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό και θεωρείται ως μια απάντηση στην αυξημένη ισχύ της Κίνας.
Επιπλέον, δύο σύμμαχοι αυτής της ομάδας – οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιαπωνία – έχουν αναπτύξει μια «στρατηγική ασάφεια» έναντι της Ταϊβάν : είναι μια σκόπιμα ασαφής έννοια που δεν αποκαλύπτει εάν αυτές οι χώρες θα επέμβουν στρατιωτικά σε περίπτωση που η Ταϊβάν δεχθεί επίθεση ή όχι. Αυτή η στρατηγική βοηθά στη διατήρηση ενός συγκεκριμένου status quo μεταξύ των δύο χωρών.
Τέλος, το γεγονός ότι η Ταϊβάν είναι ένας από τους μεγαλύτερους οικονομικούς εταίρους της Κίνας περιορίζει την πιθανότητα σύγκρουσης. Η Ταϊβάν κυριαρχεί στην αγορά ημιαγωγών, που αποτελούν την πλειοψηφία των ηλεκτρονικών συσκευών. Στον τομέα αυτό, το 52% της παγκόσμιας παραγωγής παράγεται από την TSMC, έναν κολοσσό της Ταϊβάν στον κλάδο αυτό. Η εισβολή στην Ταϊβάν από την Κίνα θα δημιουργούσε μια «μεγάλη οικονομική αναστάτωση σε όλες τις χώρες και στην Κίνα φυσικά», προειδοποίησε ο Mark Liu, Διευθύνων Σύμβουλος της TSMC, στο CNN τη περασμένη Δευτέρα. «Θα συνειδητοποιήσουν ότι ο προμηθευτής τους με τα πιο προηγμένα εξαρτήματα έχει εξαφανιστεί : νομίζω ότι θα το σκεφτούν δύο φορές πριν επιτεθούν», είπε ξανά ο διευθυντής.
5 – Σε τι χρησιμεύουν τότε οι κινεζικές στρατιωτικές ασκήσεις στα σύνορα της Ταϊβάν;
Μετά την επίσκεψη της Nancy Pelosi, η Κίνα διεξάγει μεγάλες στρατιωτικές ασκήσεις σε περιοχές γύρω από την Ταϊβάν. Αυτές οι ασκήσεις, οι οποίες πλησιάζουν κοντά στις ακτές της Ταϊβάν, «αποτελούν ένα απαραίτητο και νόμιμο μέτρο για την απάντηση στις βαριές προκλήσεις ορισμένων Αμερικανών πολιτικών αλλά και Ταϊβανών αυτονομιστών», δήλωσε στον Τύπο η Hua Chunying, εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας.
Σύμφωνα δε με τον Marc Julienne, ειδικό για την Κίνα, ο οποίος ρωτήθηκε από την εφημερίδα της Κυριακής (JDD), πρόκειται για μια κινεζική στρατηγική για να «ασκηθεί πολύ ισχυρή στρατιωτική πίεση», αλλά «πολύ πιθανά χωρίς να πάνε σε πόλεμο», οι δυο Κίνες.
