της Ουρανίας Μπάγγου.
Καλά είναι να έχεις και κορίτσι κι αγόρι, λέει ο λαός, αλλά αυτά δεν γίνονται-μέχρι στιγμής- κατά παραγγελία. Κι αν γίνονταν θα δημιουργούσαν προβλήματα. Η φύση χαρίζει περισσότερα κορίτσια στους ανθρώπους, παρά αγόρια. Και μάλλον δεν το κάνει από αδυναμία προς το γυναικείο φύλο, αλλά επειδή εξυπηρετεί την λογική της συνέχειας του είδους. Την λογική που ανέπτυξε μέσα από εμπειρία εκατομμυρίων χρόνων. Γιατί και η φύση είναι φτιαγμένη για να μαθαίνει και αυτή της την ιδιότητα την μεταβίβασε και σε μας. Και σίγουρα ξέρει περισσότερα από μας σαν όντα, αφού από την εμφάνισή μας- μέχρι σήμερα- εμείς μετρούμε μόνο μερικές εκατοντάδες, χιλιάδες χρόνια και λιγότερο επομένως κόπο και πόνο από εκείνον της συνολικής φύσης.
Οι γυναίκες, λοιπόν, είμαστε περισσότερες και εφοδιασμένες με τα κατάλληλα όργανα για να γεννάμε και να μεγαλώνουμε παιδιά. Και οι άνθρωποι ομοίως προς την φύση ενεργούμε. Γ’ αυτό, στις δύσκολες στιγμές μας, εκείνους που προστατεύουμε περισσότερο είναι οι γυναίκες και τα παιδιά.
Παρεμπιπτόντως κι από την εποχή τού, ευφυώς ευφάνταστου, Φρόιντ, έχει κυλίσει πολύ νερό στο αυλάκι. Όπως δείχνει η καθημερινή πρακτική εκτός από τον «φθόνο του πέους», αν υπάρχει, παρατηρείται και «φθόνος του αιδοίου, του κόλπου και των μαστών» από μέρους μιας μερίδας ανδρών. Όχι ότι τα πράγματα ήταν ποτέ απολύτως ξεκαθαρισμένα. Το ορμονικό σύστημα του ανθρώπου επικουρούμενο από την εξερευνητική τάση του εγκεφάλου κάνει, κάποιες φορές, τα άτομα και των δύο φύλων να έλκονται σεξουαλικά και από γυναίκες και από άντρες. Νομίζω ότι υπήρξαν τέτοιες στιγμές στην ζωή των περισσότερων ανθρώπων. Αλλά η σεξουαλικότητα προς την μία κατεύθυνση υπερισχύει συνήθως. Μάλλον, όταν δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη οργανική αιτία, η εκπαίδευση και ο μιμητισμός είναι που μας οδηγούν στο να επαναλαμβάνουμε αυτά που κάνουν οι όμοιοι μας.
Η κόρη, λοιπόν, είναι ένας άνθρωπος ίδιος ανατομικά με την μάνα που την γέννησε. Και για την μάνα αυτό το γεγονός κάνει την κόρη πιο δικιά της. Καταλαβαίνει περισσότερο πώς θα την αγγίξει και ξέρει καλύτερα τον τρόπο που θα την μεγαλώσει. Υπάρχει δηλαδή μεγαλύτερη οικειότητα. Με τις κόρες μας είμαστε πιο αληθινές. Εκφραζόμαστε πιο ελεύθερα, έχουμε αυτή την συνέχεια της φύσης που μοιάζει να αντλείται από τις γυναίκες που προηγήθηκαν, μάνες, γιαγιάδες, προγιαγιάδες και να κατευθύνεται σε όσες θα υπάρξουν: κόρες, εγγονές, δισεγγονές. Δημιουργείται κοινή αντίληψη του κόσμου μέσα από την θηλυκή ματιά μας. Μεταβιβάζεται η πανάρχαια κληρονομιά από την μία γυναίκα στην άλλη.
Επιπροσθέτως, έχουμε την ίδια συναίσθηση των ενοχλήσεων της περιόδου κάθε μήνα, της προσμονής και των πόνων του τοκετού, της βοήθειας στην ανατροφή των εγγονιών που σχεδόν μας επαναφέρει τα συναισθήματα της μητρότητας.
Δεν χρειάζεται να προσπαθήσεις για να συνεννοηθείς με την κόρη, εκτός μόνο αν εσύ η ίδια έχεις κάποιο πρόβλημα επικοινωνίας ή κάποιο κόλλημα και κάποια άλυτη διαφορά με την δική σου μάνα, που το μεταφέρεις- σαν ακατέργαστη, μάλλον, κληρονομιά- και στην κόρη σου. Και καλή μάνα γίνεται αυτή που συνειδητά θέλει να κάνει παιδί και να το αναθρέψει, που έχει ωριμάσει σαν άνθρωπος. Ακόμα και οι πιο έντονοι πόνοι της γέννας ξεχνιούνται αμέσως μόλις βγει το παιδί και το δεις. Πολύ λίγα πράγματα δίνουν τόση αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση σε μια γυναίκα, όση το αντίκρισμα και η επαφή με το παιδί της. Και ποτέ δεν θα είναι πιο όμορφη μια γυναίκα από την εικόνα της με το παιδί στην αγκαλιά της.
Αλλά της καλομάνας το παιδί, το πρώτο ναν’ κορίτσι λένε. Κι όχι για να την βοηθάει μόνο στις δουλειές του σπιτιού,(σιγά το πράγμα σήμερα!) αλλά γιατί μπήκε μια καινούργια γυναίκα στον μελλοντικό τόπο δράσης της, μια δικιά της γυναίκα. Και είναι βαθειά ενστικτώδες αυτό. Στην γέννηση του γιού άκουσα ότι νοιώθεις περηφάνια. Στην γέννηση της κόρης αισθάνεσαι- εκτός από περηφάνια- και βαθειά αναπλήρωση.
Όλα αυτά συμβαίνουν, βέβαια, αν δεν φοβάσαι κοινωνικά στερεότυπα και αφήνεις το κεφάλι σου να σκέφτεται ελεύθερα. Αν δεν φοράς μπούρκα στο μυαλό κι αν δεν ζεις στην εποχή της μαμής Φραγκογιαννούς του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, του αγίου των γραμμάτων μας, που σκότωνε τα κοριτσάκια μόλις γεννιούνταν για να τα γλυτώσει από την άσχημη ζωή που τα περίμενε τότε.
Φυσικά, η σχέση μάνας- κόρης εξελίχτηκε με τους αιώνες. Αλλιώς αγαπούσε και δενόταν παλιά η μία με την άλλη, γιατί ήταν διαφορετική η θέση και των ανδρών και των γυναικών στην κοινωνία. Οι γυναίκες για να επιβιώσουν έπρεπε να κρύβουν τις πνευματικές ικανότητές τους και οι άντρες το συναίσθημά τους. Μόνο κάποια χρόνια πέρασαν από την εποχή που Έλληνας πολιτικός αποκάλεσε τους ποιητές, συλλήβδην, λαπάδες.
Αν μια γυναίκα ήταν περισσότερο ικανή από το συνηθισμένο την έλεγαν αντρογυναίκα, κι αν ένας άντρας έδειχνε το συναίσθημά του τον έλεγαν γυναικωτό.
Ευτυχώς η οικονομική εξέλιξη δημιούργησε καλύτερη εκπαίδευση κι απάλυνε τις αντιθέσεις ανάμεσα στα φύλα, που δεν έχουν τόσο μεγάλη σχέση με την διαφορετική βιολογία όσο με τις κοινωνικές συνθήκες κάθε εποχής. Ένας άντρας σήμερα μπορεί να πει με καμάρι, αυτή η γυναικάρα είναι κόρη μου. Του επέτρεψαν οι συνθήκες να εξωτερικεύσει αυτό που αισθάνεται. Γιατί είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι εξωτερικοί ερεθισμοί έχουν την δυνατότητα, από μόνοι τους, να δημιουργούν συναισθήματα και όχι μόνον οι διεργασίες της σκέψης μας.
Και μια μάνα βασισμένη τώρα στις καλύτερες συνθήκες ζωής μπορεί να προτρέψει την κόρη της να βγει από το σπίτι και να κυνηγήσει τα όνειρά της.
Όταν μια μάνα έχει ανταγωνιστικές και κακές σχέσεις με την κόρη της σημαίνει- όπως προείπα- ότι έχει προβλήματα δικά της, που θα τα δούμε να υπάρχουν και με τα άλλα μέλη της οικογένειάς της όπως και με το ευρύτερο περιβάλλον της. Παλιά οι γυναίκες ένοιωθαν ενοχές όταν χάριζαν στον άντρα τους μόνο κορίτσια. Σήμερα, τολμώ να πω, ότι αυτό το απέβαλε η σύγχρονη κουλτούρα.
Γνωστό είναι ότι η φύση μοίρασε τις αρμοδιότητες: έδωσε την ικανότητα στις γυναίκες να κυοφορούν και να γεννούν, ενώ την ιδιότητα να καθορίζουν το φύλο στα έμβρυα την έδωσε στα σπερματοζωάρια του άντρα. Μόνο που ο διαγωνισμός των σπερματοζωαρίων, προκειμένου να γονιμοποιήσουν ένα ωάριο διαρκεί ελάχιστα, εν σχέσει με τον αγώνα που πρέπει να δώσει μια μάνα για να αναστήσει το παιδί της. Και τί ωραία λέξη το ανασταίνω, πόσο μυστηριακή και συμβολική είναι! Την περιέλαβαν στο τελετουργικό τους σημαντικές θρησκείες κι έκαναν την Ανάσταση το κεντρικό τους στοιχείο.
Σπουδαίες γυναίκες θα συνεχίσουν να υπάρχουν, όπως και σπουδαίοι άντρες. Η ανθρώπινη κοινωνία έχει να δείξει πολλές- την ποιήτρια Σαπφώ στην αρχαία Ελλάδα, την Νεφεράτι στην αρχαία Αίγυπτο, την φιλόσοφο και μαθηματικό Υπατία στους Ελληνιστικούς χρόνους, την μεγάλη ερευνήτρια Κιουρί, την σπουδαία φυσικό Μαρία Σπυροπούλου στις μέρες μας. Σίγουρα, εκτός των άλλων παραγόντων που επέδρασαν, και οι μανάδες τους είναι που έκαναν τις γυναίκες αυτές ν’ ανθίσουν.
-Οι παραπάνω σκέψεις μου είναι αφιερωμένες σε όλες τις γυναίκες που αγωνίζονται για το καλύτερο, αλλά λίγο ιδιαίτερα σε δύο μικρούλες που η μια μοσχοβολά γιασεμί και η άλλη τριαντάφυλλο : την Βικτώρια και την Ναταλία.
