Του Jean Quatremer, ανταποκριτή στις Βρυξέλλες της Libération, 2 Οκτωβρίου 2020
Ελεύθερη μετάφραση και επεξεργασία : Αλκης Καλλιαντζίδης
Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, οι 27 επέβαλαν κυρώσεις στο καθεστώς Λουκασένκο, αλλά χαρίστηκαν στον 
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, υποσχόμενοι να τον βοηθήσουν για τους πρόσφυγες, εάν σταματήσει τις παράνομες γεωτρήσεις του στη Μεσόγειο.
«Σκληρή με τους αδύναμους, αδύναμη με τους ισχυρούς», αυτό θα μπορούσε να είναι το σύνθημα της Ένωσης. Κατά τη διάρκεια της νύχτας της περασμένης Πέμπτης προς Παρασκευή, δεν δίστασε να επιβάλει κυρώσεις στο καθεστώς της Λευκορωσίας που δεν 
έχει τα μέσα πίεσης επ’αυτής, αλλά χαρίστηκε στην Τουρκία η οποία, από την πλευρά της, διαθέτει τα απαραίτητα αποτρεπτικά όπλα : ισχυρά στρατιωτικά μέσα και πάνω απ ‘όλα εκατομμύρια πρόσφυγες που απειλεί να στείλει στην Ευρώπη… Εν ολίγοις, τα ευρωπαϊκά κράτη δεν βγήκαν δυναμωμένα από αυτήν τη σύνοδο κορυφής, που υποτίθεται ότι θα επιβεβαίωνε τη γεωπολιτική δύναμη της Ένωσης.
Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων επικεντρώθηκε στη στάση της Άγκυρας, η οποία για πάνω από ένα χρόνο αυξάνει τις προκλήσεις στην 
Ανατολική Μεσόγειο, πραγματοποιώντας εξερευνήσεις αερίου υπό στρατιωτική προστασία μέσα στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική (ΑΟΖ). Μια άμεση και άνευ προηγουμένου επίθεση εναντίον ενός κράτους μέλους της Ένωσης που θα έπρεπε να είχε προκαλέσει μια ισχυρή ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.
Νέο κύμα
Όμως, εκτός από την Ελλάδα, τη Γαλλία και, σε μικρότερο βαθμό την Ιταλία, που έχουν στείλει στρατιωτικά μέσα στην περιοχή, αυτή η αλληλεγγύη δεν είναι παρά μόνο λεκτική, παρόλο που η στάση της Τουρκίας στην περιοχή είναι όλο και πιο πολεμική (Συρία, Λιβύη κ.λπ.). Το Βερολίνο, ειδικότερα, τόσο επειδή είναι 
απεχθές στη χρήση βίας και επειδή φοβάται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο ένα νέο κύμα μεταναστών ισοδύναμο με αυτό του 2015, αρνείται να εισέλθει σε μια λογική κυρώσεων ενάντια στο καθεστώς του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, του Τούρκου προέδρου. «Η Ένωση έχει πολλά συμφέροντα να αναπτύξει μια πραγματικά εποικοδομητική σχέση με την Τουρκία, παρόλες τις δυσκολίες», δήλωσε η Γερμανίδα Καγκελάριος κατά την άφιξή της στις Βρυξέλλες.
Αυτή η στάση ενός σημαντικού τμήματος των κρατών μελών οδήγησε την Αθήνα και τη Λευκωσία να μπλοκάρουν τις κυρώσεις κατά του καθεστώτος της Λευκορωσίας, ένα ζήτημα που είναι αγαπημένο της γερμανίδας καγκελάριου, αλλά και στα ευρωπαϊκά κράτη της Ανατολής. «Η συζήτηση ήταν μακρά και δύσκολη», παραδέχτηκε η Άνγκελα Μέρκελ μετά τη σύνοδο, καθώς χρειάστηκαν επτά ώρες «παθιασμένης» συζήτησης για να καθησυχάσουν την Ελλάδα και την Κύπρο. «Ορισμένα κράτη είναι πολύ απρόθυμα όσον 
αφορά την κατάρτιση κόκκινων γραμμών για την Τουρκία, γι ‘αυτό και οι συζητήσεις έχουν πάρει τόσο χρόνο», δήλωσε ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπαστιάν Κούρτς, προσθέτοντας ότι «δεν εννοούσε μόνο την Γερμανία».
Καρότο και μαστίγιο
Τελικά, ναι μεν οι Ευρωπαίοι επιβεβαίωσαν την αλληλεγγύη τους προς την Κύπρο και την Ελλάδα, ο Ερντογάν όμως απέφυγε τις κυρώσεις που ήταν ήδη έτοιμες. Προτίμησαν να παίξουν το παιχνίδι του καρότου και του μαστιγίου, υποσχόμενοι στην Τουρκία μια βελτίωση στην Τελωνειακή Ένωση που τη συνδέει με την ΕΕ, καθώς και πρόσθετα οικονομικά μέσα για τη διαχείριση των προσφυγικών καταυλισμών (έχουν ήδη καταβληθεί 6 δισεκατομμύρια ευρώ από το 2016) ), με αντάλλαγμα τη διακοπή των παράνομων γεωτρήσεων. Μόνο αν δεν συμμορφωθεί, οι κυρώσεις θα αποφασίζονταν τελικά τον επόμενο Δεκέμβριο.
«Τώρα θέλουμε να δημιουργήσουμε μια εποικοδομητική ατζέντα με την Τουρκία», δεδομένης της «σημασίας [των] στρατηγικών μας σχέσεων», εξήγησε η Άνγκελα Μέρκελ, μετά τη σύνοδο κορυφής, αλλά «υπό τον όρο ότι οι προσπάθειες προχωρούν για τη μείωση των εντάσεων, όπως αποδεικνύεται από ορισμένες πράξεις που πραγματοποιήθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες ».
Ζεστό και κρύο
Αναφέρθηκε συγκεκριμένα στη συμφωνία που επιτεύχθηκε την Πέμπτη στο ΝΑΤΟ μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας σχετικά με έναν μηχανισμό αποφυγής συγκρούσεων και στο γεγονός ότι ο Ερντογάν είπε ότι ήταν αποφασισμένος «να διατηρήσει τα κανάλια διαλόγου ανοιχτά». Η Τουρκία έχει συνηθίσει να φυσάει ζεστό και κρύο για να επιτύχει το μάξιμουμ από τους ευρωπαίους γείτονές της. Η αδυναμία αντίδρασης της Ένωσης δείχνει ότι έχει παίξει ξανά καλά αυτό το παιχνίδι …
«Αποφασίσαμε να επιβάλουμε κυρώσεις εναντίον εκείνων που είναι υπεύθυνοι για την καταπίεση στη 
Λευκορωσία», δήλωσε στρατιωτικά ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Charles Michel. Από σήμερα το πρωί, στοχεύουν σε περίπου 40 άτομα που εμπλέκονται στην καταπίεση και που απαγορεύεται να ταξιδέψουν στην Ένωση, κάτι το οποίο σε περίπτωση πανδημίας είναι αμφίβολο και που βλέπουν τα περιουσιακά τους στοιχεία να παγώνουν. Ο Πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλέξανδρος Λουκασένκο, δεν περιλαμβάνεται στη λίστα για να 
διατηρηθεί ο δρόμος του διαλόγου ανοιχτός. Αλλά «αν τα πράγματα γίνουν πιο σκληρά, δεν θα αποφύγουμε να επιβάλουμε κυρώσεις στον Λουκασένκο», προειδοποίησε ο Μακρόν.
