του Κωνσταντίνου Δεληγιάννη*
Σε προηγούμενο άρθρο μου που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο των Ανιχνεύσεων με τίτλο “Social media και η Περίπτωση Φειδία”, προσπάθησα να τονίσω τη σπουδαία σημασία των social media στην πολιτική και κοινωνική ζωή των σύγχρονων κοινωνιών. Υπό αυτό το πρίσμα, θα εξετάσουμε τώρα και τα πρόσφατα γεγονότα της περίπτωσης των διαδηλώσεων στην Κένυα, ως ένα εξαιρετικό παράδειγμα αυτής της δυναμικής.
Στις κινητοποιήσεις, πρωταγωνιστούν, κυρίως, νεαρά άτομα της γενιάς των Gen Z οι οποίοι μέχρι τότε χαρακτηρίζονταν από πολιτική ραθυμία και αδιαφορία για την κοινωνική πραγματικότητα, έχοντας ενσωματώσει πλήρως στη ζωή τους την κουλτούρα που αναπτύσσεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ποιο είναι όμως το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτών των διαδηλώσεων και πώς τα social media διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο στην οργάνωση των νέων;
Σε αντίθεση με παλαιότερες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, αυτές παρουσιάζουν αντι-ιεραρχικά και αντιπατερναλιστικά στοιχεία, καθώς δεν καθοδηγούνται από πολιτικά πρόσωπα και κομματικούς μηχανισμούς. Το κίνημα χειραφετήθηκε και αυτοοργανώθηκε μέσα από τις δυνατότητες που προσφέρουν οι πλατφόρμες των μέσων μαζικής επικοινωνίας. Η δύναμη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αποδεικνύεται για άλλη μια φορά καθοριστική στη σύγχρονη εποχή, διότι δημιουργεί έναν ελεύθερο δημόσιο χώρο ο οποίος μπορεί εν δυνάμει να βοηθήσει στην εξάπλωση και την οργάνωση νέων πολιτικών ιδεών. Στα social media, οι πληροφορίες μεταδίδονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Ένα πολιτικό φαινόμενο αποκτά μεγάλες διαστάσεις αυτοστιγμής, όπως συνέβη τον Ιούνιο του 2024 στην Κένυα.
Συγκεκριμένα, οι διαδηλώσεις στην Κένυα ξεκίνησαν ως αντίδραση στο οικονομικό νομοσχέδιο της κυβέρνησης, το οποίο προέβλεπε σημαντικές αυξήσεις φόρων. Τα social media έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στην κινητοποίηση των πολιτών, επιτρέποντας τη διάδοση πληροφοριών και την οργάνωση δράσεων. Νέοι και νέες της γενιάς Z χρησιμοποίησαν πλατφόρμες όπως το TikTok, το X, το WhatsApp και το Instagram για να ενημερώσουν, να συντονίσουν και να οργανώσουν τη φωνή τους.
Αντίστοιχα πολιτικά παραδείγματα συναντάμε στο πρόσφατο παρελθόν, όπως το κίνημα των Πλατειών στην Ελλάδα και η Αραβική Άνοιξη, τα οποία πυροδοτήθηκαν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι πλατφόρμες αυτές έδωσαν τη δυνατότητα σε νέους ανθρώπους να εκφράσουν τις απόψεις τους, να οργανωθούν και να διεκδικήσουν αλλαγές, αναδεικνύοντας τη δύναμη της συλλογικής δράσης και την αξία της χειραφέτησης στην ψηφιακή εποχή.
*Δεληγιάννης Κωνσταντίνος προπτυχιακός φοιτητής του ευρωπαϊκού πολιτισμού στο ΕΑΠ
