Κύπρος 1974: Οι Βρετανοί στο πλευρό των Τούρκων με ντοκουμέντα! Η έκθεση Παπανικολάου

Τα πραγματικά γεγονότα της 21^ης Ιουλίου 1974 από τον τότε Αρχηγό Αεροπορικού Κλάδου Αλέξανδρο Παπανικολάου

Από την οικογένεια ενός μεγάλου μαχητή της Αεροπορίας, του Αλέξανδρου Παπανικολάου, που διετέλεσε Αρχηγός ΑΤΑ, την περίοδο από 5-7-1971 έως 25-11-1973  και Αρχηγός ΓΕΑ από 25-11-1973 έως 23-1-1975, μου δόθηκε η ΑΠΟΡΡΗΤΟΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ Έκθεσή του. Πιθανόν στο παρελθόν να είχαν βγει, στα μέσα ενημέρωσης, κάποια από τα αναφερόμενα στην έκθεση.

Η έκθεση έχει τον τίτλο «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 25 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1973 – 24 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974».

Επειδή οι μέρες του Ιουλίου που ζούμε φέρνουν στην μνήμη μας τα γεγονότα στην Κύπρο μας, πριν ακριβώς 50 χρόνια, επιλέχθηκαν οι ημερομηνίες 20, 21, 22, 23, 24 Ιουλίου, για τις οποίες η Έκθεση του Αρχηγού Α. Παπανικολάου αναφέρεται με λεπτομέρειες για τα γεγονότα όπως τα έζησε αυτός. Αντίστοιχα θα αναφερθούμε τις επόμενες ημέρες.

Η έκθεση «Υπεβλήθη εις τον πρόεδρον της κυβερνήσεως κ. Κων.  Καραμανλήν και τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας κ. Ευάγ. Αβέρωφ την 20^ην Σεπτεμβρίου 1974».

«Και την 12^η Ιανουαρίου 1982 εις τον Πρωθυπουργόν και Υπ. Εθ. Αμύνης κ. Ανδρέα Παπανδρέου διά του Α/ΓΕΑ Αντιπτεράρχου κ. Ν. Κουρή».

21 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974

«Την επομένην, Κυριακήν 21^η Ιουλίου, η κατάστασις αντί βελτιώσεως εμφάνισεν επιδείνωσιν. Η Αεροπορία, από της εσπέρας της 19^ης Ιουλίου, είχεν ανέλθη εις ύψιστον βαθμόν πολεμικής ετοιμότητας. Ήτο καθ΄όλα έτοιμη να θυσιασθή διά την Πατρίδα και κατά τοιούτον τρόπον ώστε η θυσία της αύτη να μην απέβαινεν επί ματαίω και να ήτο αντάξια των προσδοκιών του Έθνους και των ηρωικών του παραδόσεων. Κατά τας απογευματινάς ώρας της ημέρας εκείνης απεφασίσθη η αποστολή της μοίρας Καταδρομών εις Λευκωσίαν διά 15 μεταφορικών αεροσκαφών τύπου NORATLAS της Ελληνικής Αεροπορίας, κατά την διάρκεια της νυκτός της 21^ης προς την 22αν Ιουλίου. Ο υποφαινόμενος προέβη προσωπικώς εις την παροχήν οδηγιών και κατευθύνσεων διά την εκτέλεσιν της αποστολής ταύτης, ήτις παρίστατο ανάγκη να διεξαχθή κατ’ ανορθόδοξον τρόπον εις λίαν χαμηλόν ύψος, των αεροσκαφών ιπταμένων μακράν των παραλίων της Τουρκίας, προς αποφυγήν εντοπισμού των υπό εχθρικών συσκευών RADAR και αντιμετωπίσεως αεροσκαφών αναχαιτίσεως. Προς τούτο επέβλεψε προσωπικώς και εις την επιλογήν των πλέον πεπειραμένων πληρωμάτων, και διέταξεν την εκδήλωσιν των απαραιτήτων ενεργειών διά την επιβεβαίωσιν της διαθεσιμότητος του διαδρόμου προσγειώσεως του αεροδρομίου Λευκωσίας, επί του οποίου εν τω μεταξύ είχον διανοιγεί κρατήρες συνεπεία βομβαρδισμών υπό Τουρκικών αεροσκαφών. Πέραν τούτων εζήτησεν εκ του Αρχηγείου Ενόπλων Δυνάμεων και απασών των εμπλεκομένων αρχών όπως ληφθούν μέτρα ίνα η αποστολή τηρηθή εν απολύτω μυστικότητι. Τα μέτρα ταύτα, δι’ ότι αφορά εις την Ελληνικήν Αεροπορία, διέταξε προσωπικώς ο ίδιος. Τέλος, αφού επιβεβαιώθη ότι κατά τας πρώτας νυκτερινάς ώρας ο διάδρομος προσγειώσεως είχεν όντως επισκευασθή, έδωσεν την εντολήν εκτελέσεως της αποστολής».

«Επρόκειτο περί μιάς αποστολής ήτις υπό του ξένου τύπου εχαρακτηρίσθη ως ηρωική, εν πολλοίς δε ως αποστολή αυτοκτονίας. Έν εκ των αεροσκαφών κατερρίφθη εις την περιοχήν της Λευκωσίας υπό αντιαεροπορικού πυρός της Εθνοφρουράς, διότι υπό τας συνθήκας πλημμελούς ελέγχου υπό τας οποίας ετέλουν τα τμήματά της δεν κατέστει δυνατόν να ενημερωθούν άπαντα επί της προσεγγίσεως των ημετέρων αεροσκαφών. Αποτέλεσμα της καταρρίψεως υπήρξεν η απώλεια των τεσσάρων μελών του πληρώματος και εικοσιοκτώ εκ των εικοσιεννέα επιβαινόντων ανδρών των δυνάμεων Καταδρομών. Εκ των λοιπών αεροσκαφών, τρία ακόμη βληθέντα υπό αντιαεροπορικού πυρός υπέστησαν βλάβες και μη δυνάμενα να απογειωθούν εκ νέου, ανετινάχθησαν εις το αεροδρόμιο της Λευκωσίας υπό φιλίων τμημάτων, κατόπιν διαταγής του υποφαινόμενου, διά να μην γίνουν αντιληπτά υπό του εχθρού ή εις την δυσμενεστέραν περίπτωσιν να μην περιέλθουν εις χείρας του. Τελικώς εκ των δεκαπέντε αεροσκαφών, άτινα έλαβον μέρος εις την επιχείρησιν ταύτην, επέστρεψαν τα ένδεκα, εάν δε ληφθή υπόψιν η κατάστασις των αεροσκαφών τούτων, τα οποία λόγω παλαιότητος περιορισμένην μόνον εγγύησιν επιτυχίας της όλης αποστολής ηδύνατο να παράσχουν, αντιλαμβάνεταί τις διατί η αποστολή  εχαρακτηρίσθη ως τοιαύτη αυτοκτονίας. Σημειούται σχετικώς εις το σημείον τούτον ότι, ότε μετά τινάς ημέρας εγένετο σκέψις επαναλήψεώς της, η εν λεπτομερεία σχεδίασή της επί τη βάσει απάντων των υπεισερχομένων παραγόντων, αποκάλυψεν ότι οι πιθανότητες επιτυχίας διεξαγωγής της ανήρχοντο εις το χαμηλόν ποσοστόν ώστε εχαρακτηρίσθη σχεδόν αδύνατος. Σημειούται ωσαύτως ότι κατά την επομένην ελήφθη σήμα του Διοικητού των Βρεττανικών Δυνάμεων εις Κύπρον, δι΄ού εδηλούτο ότι εις περίπτωσιν επαναλήψεως τοιούτων πτήσεων, τα αεροσκάφη της Ελληνικής Αεροπορίας θα αναχαιτίζοντο υπό Βρεττανικών. Μία εισέτι  απόδειξις της Βρεττανικής συμπαιγνίας εις το όλον εγχείρημα».

«Εν τω μεταξύ και πρό της διεξαγωγής της επιχειρήσεως ταύτης, περί ώραν 09:00, ο Στρατηγός Μπονάνος, επιστρέψας προφανώς εκ του γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας, συνεκάλεσεν εις το γραφείον του σύσκεψιν Αρχηγών Κλάδων Ενόπλων Δυνάμεων και Υπαρχηγών των αντιστοίχων Αρχηγείων. Κατ΄αυτήν ανακοίνωσεν ευθέως ότι μετέφερεν απόφασιν βάσει της οποίας θα έπρεπεν να προχωρήσουμε εις σύρραξιν μετά της Τουρκίας και εζήτησεν να εκφραστούν αι σχετικαί απόψεις των παρισταμένων, αρχής γενομένης εκ των εκπροσώπων της Αεροπορίας».

«Ο υποφαινόμενος απήντησε πάραυτα ότι εφ΄όσον τούτο επιτάσσει το ύψιστον της πατρίδος συμφέρον, η Αεροπορία είναι καθ΄όλα έτοιμη. Άπαντα τα υπ΄αυτής διατιθέμενα αεροσκάφη, άτινα δύνανται να χρησιμοποιηθούν ως μαχητικά, απάντων των τύπων, είναι έμφορτα πυρομαχικών, τα δε πληρώματα, έχοντα πλήρη γνώσιν των λεπτομερειών της αποστολής των και των στόχων τους οποίους πρόκειται να προσβάλλουν, αναμένουν την διαταγήν απογειώσεως. Πέραν τούτων άπαντα τα αεροσκάφη λοιπών τύπων και τα αντίστοιχα πληρώματα είναι έτοιμα να φέρουν κατά τον πλέον αποτελεσματικόν τρόπον εις πέρας τας αποστολάς των, ως συμβαίνει και δι΄άπαντα ανεξαιρέτως τα λοιπά μέσα και προσωπικόν. Επιπροσθέτως δε άπαντα τα κέντρα επιχειρήσεων Αρχηγείων και Μονάδων τελούν εν υψίστη αναπτύξει και πλήρη λειτουργία. Εις το σημείον τούτο ο Αντιναύαρχος Αραπάκης ηρώτησεν τον υποφαινόμενον τι εννοεί λέγων ότι η Αεροπορία είναι έτοιμη προς πόλεμον και ποίο θα ήτο το αποτέλεσμα τούτου. Ο υποφανόμενος επανέλαβεν ότι είχεν είπει προηγουμένως προσθέσας ότι την κατάστασιν της Αεροπορίας είχεν πλειστάκις περιγράψει, εν πάσει λεπτομερεία, κατά το παρελθόν, προφορικώς και εγγράφως, είχεν δε προβή και σε εμπεριστατωμένην σύγκρισιν ταύτης προς τοιαύτην της Τουρκικής Αεροπορίας. Πρόσθεσεν ωσαύτως ότι, ως είχεν δηλώσει, η Ελληνική Αεροπορία έχει ανάγκη χρόνου δύο εως τεσσάρων ετών διά να προάγη την μαχητικήν αυτής ευρωστίαν, δια των υπό παραγγελίαν νέων αεροσκαφών και λοιπων μέσων, εις επίπεδα εγγυώμενα επιθυμητόν το αποτέλεσμα μιάς τοιαύτης συρράξεως. Κατά την στιγμήν όμως ταύτην, τελούσα ήδη εν μεγίστη αναπτύξει και επανδρώσει των μέσων τα οποία διαθέτει και εν πλήρη επανδρώσει και παρατάξει 17 έναντι των εν καιρώ ειρήνης 12 πολεμικών μοιρών, και εν πλήρη αραιώσει, είναι καθ΄όλα έτοιμη να ριφθή εις την μάχην και να αγωνισθή  κατά τρόπον εξασφαλίζοντα τα μέγιστα δυνατά αποτελέσματα. Ο Αντιναύαρχος Αραπάκης έλαβεν εκ νέου τον λόγον ειπών ότι το Πολεμικόν Ναυτικόν δεν είναι εισέτι έτοιμον. Δύο αντιτορπιλλικά και δύο υποβρύχια ευρίσκονται εις τον Ναύσταθμον εν αδυναμία επανδρώσεως και κινήσεως. Ως δε πρόσθεσεν, δεν ενόμιζεν ότι είμεθα έτοιμοι προς πόλεμον πρό της παρελεύσεως ωρισμένου χρόνου, εθεώρει δε δυσχερή την διεξαγωγήν πολέμου. Εν συνεχεία τον λόγον έλαβεν ο Αντιστράτηγος Γαλατσάνος, ειπών ότι και ο Στρατός Ξηράς δεν ήτο έτοιμος προς πόλεμον. Αι δυνάμεις μας πρόσθεσεν και τα τεθωρακισμένα δεν έφθασαν ακόμη εις Έβρον, η επιστράτευσις τελεί εισέτι εν εξελίξει και απαιτούνται τουλάχιστον τρεις εισέτι ημέραι δια να ευρεθώμεν εν πλήρει ετοιμότητι. Ούτος δεν συμφώνησεν προς την άποψιν της καταφυγής εις σύρραξιν. Την αυτήν θέσιν και μάλιστα εις έντονον τόνον, υπεστήριξεν και ο Α΄ Υπαρχηγός του Αρχηγείου Στρατού, Αντιστράτηγος Επιτήδειος. Τελικώς η σύσκεψις έκλεισεν διά του γενικού συμπαιράσματος ότι δεν είμεθα έτοιμοι να προχωρήσουμεν εις σύρραξιν κατ΄εκείνην την στιγμήν και ότι απαιτούντο δύο έως τρεις ημέραι προετοιμασίας, ενώ η έκβασις της συρράξεως θα ήτο αμφίβολος».

https://www.militaire.gr/kypros-1974-oi-vretanoi-sto-pleyro-ton-toyrkon-me-ntokoymenta-i-ekthesi-papanikolaoy/