Του Jean Quatremer, ανταποκριτή στις Βρυξέλλες της Libération, 11-12-2020
Μετάφραση και επεξεργασία : Αλκης Καλλιαντζίδης
Βρυξέλλες, την περασμένη Πέμπτη. Photo Olivier Hoslet. Reuters
Οι 27 κατέληξαν σε συμφωνία την Παρασκευή για κυρώσεις που στοχεύουν άτομα που εμπλέκονται στις παράνομες γεωτρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο. Πρόσθετα μέτρα θα αποφασιστούν, εάν η Τουρκία συνεχίσει τις «παράνομες και επιθετικές» ενέργειές της.
Ο Εμμανουήλ Μακρόν δεν έκρυψε την ικανοποίησή του : «η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επιδείξει την 
ικανότητά της να είναι αποφασιστική» έναντι των «προκλήσεων» της 
Τουρκίας, αποφασίζοντας για την αρχή των νέων κυρώσεων κατά της Άγκυρας, δήλωσε στο τέλος της ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής στις Βρυξέλλες που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη και την Παρασκευή. «Πριν από έξι μήνες, λέγαμε : η Γαλλία είναι μόνη της» σε αυτό το ζήτημα, ιδίως όταν έστειλε (όπως και η Ιταλία) στρατιωτικές ενισχύσεις στην ανατολική Μεσόγειο για να δείξει την υποστήριξή της προς την Κύπρο και την Ελλάδα, αντιμέτωπες με τις παράνομες γεωτρήσεις αερίου που πραγματοποίησε η Άγκυρα στα χωρικά τους ύδατα. Για τον αρχηγό του γαλλικού Κράτους, «ενίοτε είναι σωστό να είμαστε σαφείς και εύγλωττοι όταν οι συμπεριφορές είναι απαράδεκτες». Αλλά «οι κυρώσεις δεν είναι ριζοσπαστικές», μετρίασε ένας ευρωπαίος διπλωμάτης : «σταδιακά θα σφίξουμε τη βίδα».
Επιδεινωμένη κατάσταση
Η συζήτηση μεταξύ των 27, σε αντίθεση με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 1ης και 2ης Οκτωβρίου 2020, δεν επικεντρώθηκε στην ίδια την αρχή των κυρώσεων : «Κανένα Κράτος μέλος δεν αμφισβήτησε το γεγονός ότι η Τουρκία δεν άδραξε το χέρι που της απλώσαμε για να μειώσει τις εντάσεις [μια βελτίωση της τελωνειακής ένωσης που την συνδέει με την ΕΕ και πρόσθετα χρηματοδοτικά μέσα για τη διαχείριση των στρατοπέδων για τους Σύρους πρόσφυγες]. Όλοι αναγνώρισαν ότι είχε συμβεί το αντίθετο, ότι η κατάσταση είχε επιδεινωθεί σε όλα τα μέτωπα», συνέχισε η ίδια πηγή.
Έτσι, εκτός από το ότι συνέχισε τις γεωτρητικές έρευνες στα κυπριακά ύδατα, «η Τουρκία εξακολουθεί να 
παραβιάζει το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη και [με αυτόν τον τρόπο] απειλεί τα 
συμφέροντά μας όσον αφορά τη μετανάστευση, καθώς δεν επιτρέπει έναν καλό έλεγχο των ακτών και προωθεί τζιχαντιστές σε ένα σημείο αναχώρησης προς την Ευρώπη», ανέφερε λεπτομερώς ο Γάλλος Πρόεδρος. Ομοίως, η Τουρκία παρενέβη στη σύγκρουση μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ ή «συνεχίζει να έχει μη συμμορφούμενες μονομερείς ενέργειες στη Συρία […] κάτι που μας δημιουργεί τον κίνδυνο για την ανασύσταση ενός εδαφικού χαλιφάτου».
Φόβος
Η συνειδητοποίηση του κινδύνου που αντιπροσωπεύει η επιθετική και επεκτατική πολιτική του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, του Τούρκου προέδρου, την συμμερίζονται λοιπόν τώρα και οι 27. Αλλά με δεδομένες τις διαφορές ενδιαφέροντός τους σε σχέση με την Τουρκία, η έντονη συζήτηση περιστράφηκε γύρω από το 
μέγεθος και το ρυθμό των κυρώσεων. Μεταξύ των σκληρών (Κύπρος και Ελλάδα) και των υπομονετικών που δεν ήθελαν να αποφασίσουν τίποτα πριν από την εγκατάσταση της διοίκησης του Τζο Μπάιντεν στην εξουσία, ήταν η γαλλο-γερμανική ενδιάμεση θέση που επικράτησε : κυρώσεις που στοχεύουν άτομα που εμπλέκονται στις παράνομες γεωτρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο θα ληφθούν τις επόμενες εβδομάδες από τους υπουργούς Εξωτερικών και θα αποφασιστούν πρόσθετα μέτρα, εάν η Τουρκία συνεχίσει τις «παράνομες και επιθετικές» ενέργειές της.
Ο επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ, ο Ισπανός Josep Borrell, έχει επίσης επιφορτιστεί με την υποβολή μιας έκθεσης έως τον επόμενο Μάρτιο σχετικά με την εξέλιξη των τουρκικών δράσεων που απειλούν τα 
συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης τόσο σε οικονομικά, εμπορικά και πολιτικά επίπεδα, κάτι που αποσκοπεί ιδίως στη μη συμμόρφωση της Άγκυρας με την τελωνειακή ένωση που τη συνδέει με την Ένωση από το 1995, και να παρουσιάσει «εργαλεία και επιλογές» που θα προκύπτουν από αυτήν την ανάλυση. Είναι σαφές ότι οι κυρώσεις θα μπορούσαν τότε να επηρεάσουν ολόκληρους οικονομικούς τομείς, μια επιλογή που αποκλείεται προς το παρόν. «Η απάντηση είναι ξεκάθαρη : δείχνουμε ότι δεν φοβόμαστε και ότι παίρνουμε αποφάσεις», δήλωσε ένας διπλωμάτης.
Όπλα
Ωστόσο, αυτή η σταδιακή προσέγγιση ικανοποίησε τον Τούρκο πρόεδρο. «Οι χώρες της κοινής λογικής στην Ένωση έχουν υιοθετήσει μια θετική προσέγγιση και τορπίλισαν το παιχνίδι», που αποσκοπούσε να επιβάλει αυστηρότερες κυρώσεις, δήλωσε. Στοχεύει συγκεκριμένα στην απόρριψη της ελληνικής απαίτησης για 
επιβολή ενός εμπάργκο όπλων στην Τουρκία, το οποίο έχει ήδη κάνει η Γαλλία. «Η Ελλάδα φοβάται πάνω από όλα για τον εαυτό της, διότι η Άγκυρα ενισχύει αυτήν την περίοδο τη ναυτική της ικανότητα», αποκρυπτογραφεί ένας διπλωμάτης. Η Ιταλία και η Ισπανία (η οποία κατασκευάζει τον πρώτο ελικοφόρο της Τουρκίας) είναι οι δύο πρώτοι Ευρωπαίοι εξαγωγείς όπλων στην Τουρκία, καθώς και η Γερμανία που αντιτάχθηκαν στις κυρώσεις. Για την Άνγκελα Μέρκελ, Γερμανίδα Καγκελάριο, το 
ζήτημα πρέπει να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ στο οποίο η Τουρκία εξακολουθεί να είναι μέλος : «Πρέπει να συντονιστούμε με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση» πάνω σε αυτό το θέμα. Το γεγονός ότι οι Αμερικανοί ανακοίνωσαν την περασμένη Παρασκευή το πρωί, σε δικομματική βάση, έναν πρώτο γύρο κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας για να την τιμωρήσουν για την απόκτηση των ρωσικών πυραύλων S-400 δείχνει ότι η Άγκυρα δεν χάνει τίποτα περιμένοντας.
