Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected], www.kalkis.eu
Αυτό προκύπτει από το σημερινό ρεπορτάζ (6-4-2022) της έγκριτης ανταποκρίτριας της εφημερίδας Le Monde στην Κωνσταντινούπολη Marie Jégo με τίτλο : «Στην Τουρκία, η επιπλέον γκάφα ενός πιστού συμμάχου του Ερντογάν» (En Turquie, la bourde de trop d’un fidèle allié d’Erdogan). Πρόκειται για τον Τούρκο «επιχειρηματία Ethem Sancak, έναν πρώην μαοϊκό συνηθισμένο στις κατάρες κατά του ΝΑΤΟ, που ωθήθηκε να παραιτηθεί αφού δήλωσε ότι το κόμμα του προέδρου AKP έφτασε στην εξουσία {με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών}».
Αλληλέγγυος με το ΝΑΤΟ στον πόλεμο που ξεκίνησε το Κρεμλίνο κατά της Ουκρανίας, αλλά και ανυπόμονος να διατηρήσει τις καλές σχέσεις του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Ερντογάν περπατά πάνω σε αβγά στους νέους διπλωματικούς του χειρισμούς τυχοδιωκτισμού του «επιτήδειου ουδέτερου» . Η επιστροφή του στο μαντρί της Ατλαντικής Συμμαχίας δεν κάνει παρά να χαροποιεί το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP, το ισλαμο-συντηρητικό κόμμα του). Ο πιο ένθερμος σύμμαχός του, ο επιχειρηματίας Ethem Sancak, δυσανασχέτησε με την προοπτική μιας προσέγγισης με τους παραδοσιακούς συμμάχους της Τουρκίας. Από την αρχή της ρωσικής επίθεσης κατά της Ουκρανίας, αυτός ο επιχειρηματίας δεν σταμάτησε να επικρίνει το ΝΑΤΟ και τις Ηνωμένες Πολιτείες ενώ επαινούσε τις ενέργειες του μεγάλου βόρειου γείτονα (την Ρωσία).
Βίος και πολιτικάντικη πολιτεία δηλαδή ο εν λόγω «κύριος». Ο πρώην μαοϊκός κέρδισε την υπόθεση των «Ευρασιατηστών», δηλαδή των Τούρκων κυριαρχηστών εθνικιστών, οπαδών μιας συμμαχίας με τη Ρωσία και την Κίνα ενάντια στη Δύση, ο Sancak ήταν μέχρι πρόσφατα ένα εξέχον μέλος του AKP που έχει τις προσβάσεις του στο παλάτι και δεν διστάζει να χαρακτηρίζει τον εαυτό του ως «τον στρατιώτη» του Ερντογάν, όπως αναφέρει η Marie Jégo.
Αντι–ατλαντικές κατάρες
Ο μέτοχος της εταιρείας τανκς BMC, με μια μεγάλη αυτοκρατορία μέσων ενημέρωσης, ο Ethem Sancak, 64 ετών, του οποίου η περιουσία υπολογίζεται στα 50 εκατομμύρια δολάρια (ή 45 εκατομμύρια ευρώ), μπορούσε πάντα να υπολογίζει στην υποστήριξη του προέδρου. Δεν είναι ο πιο πιστός από τους πιστούς, αυτός που είπε το 2015 ότι ήταν έτοιμος, «να θυσιάσει» τη μητέρα, τον πατέρα, τη γυναίκα και τα παιδιά του για τον «reis», δηλαδή τον ανώτατο αφέντη ; .Οι αντι–ατλαντικές κατάρες του, ανεπιθύμητες γιατί εκφράστηκαν ακριβώς τη στιγμή που η Άγκυρα προσπαθούσε να ανακτήσει την εύνοια του ΝΑΤΟ, θα είχαν περάσει σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητες, αν δεν τις είχε ακολουθήσει μια μεγάλη γκάφα. Ποια ήταν αυτή ; Προσκεκλημένος σε ένα συνέδριο που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Marmara στις 31 Μαρτίου 2022 στην Κωνσταντινούπολη, ο Sancak δήλωσε ότι το AKP, το προεδρικό κόμμα του οποίου ήταν μέλος, «έφτασε στην εξουσία με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών». Προκλήθηκε αναστάτωση στις τάξεις των ισλαμο-συντηρητικών. Γιατί ο επιχειρηματίας, εξέχον στέλεχος του κόμματος, άρχισε να σπιλώνει τον πρόεδρο, τον ευεργέτη του ; Ξέχασε τις χάρες του, συμπεριλαμβανομένου και του βραβείου στην BMC το 2019 του μεγαλύτερου εργοστασίου συντήρησης τανκς της Τουρκίας, που βρίσκεται στην περιοχή Sakarya ; Εκείνη την εποχή, η συμφωνία επικρίθηκε από την αντιπολίτευση και από τους εργαζόμενους στη βιομηχανία για την έλλειψη διαφάνειας. Τίποτα όμως δεν ήταν πολύ καλό για την BMC, η οποία επιφορτίστηκε με την παραγωγή του άρματος μάχης Altay επόμενης γενιάς, της ναυαρχίδας της αναπτυσσόμενης αμυντικής βιομηχανίας. Διαφορετικά, η παραγωγή του νέου τανκ έπρεπε να καθυστερήσει, οι Ευρωπαίοι προμηθευτές έχοντας αρνηθεί να προμηθεύσουν τον κινητήρα μετά την τουρκική στρατιωτική επέμβαση που ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2019 εναντίον Κούρδων μαχητών στη Συρία.
Παραίτηση από το AKP
Πιο αντιληπτή από τις αναποδιές του τανκ Altay, η γκάφα του Sancak δημιούργησε ένα ωστικό κύμα. Σε μια χώρα που αρέσκεται στις θεωρίες συνωμοσίας, προκάλεσε τον ενθουσιασμό της πολιτικής τάξης. Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα ανησύχησε για αυτό, σε σημείο που ζήτησε έρευνα για να διαπιστωθεί εάν ο Ερντογάν ήταν ή όχι ένας πράκτορας, αμειβόμενος από την Ουάσιγκτον. Για το AKP, ήταν μια φράση που ξεχείλισε το ποτήρι. Αναγκασμένο να αντιδράσει, το τμήμα του κόμματος της Κωνσταντινούπολης κάλεσε τον Σαντζάκ σε ένα πειθαρχικό συμβούλιο προκειμένου να προχωρήσει στην «οριστική διαγραφή του», αναφέρει η Marie Jégo. Όμως η διαδικασία τελικά δεν κινήθηκε. Επιθυμώντας να αποφύγει τις κατηγορίες, ο κολλητός βιομήχανος επέλεξε να παραιτηθεί από το κόμμα την Παρασκευή 1 Απριλίου 2022. Ωστόσο, θα παραμείνει «πιστός στα δίκαια του Ερντογάν», εξήγησε σε συνέντευξή του που δημοσιεύτηκε την ίδια μέρα στην εθνικιστική διαδικτυακή εφημερίδα Yeniçag. Τι θέλησε να πει μιλώντας για τη στήριξη που έδωσαν οι ΗΠΑ στον Ερντογάν κατά την κατάκτηση της εξουσίας το 2002 ; «Δεν είπα κάτι τέτοιο», διαβεβαίωσε, κάνοντας κυβίστηση. Τον παρέσυρε η αντι-ΝΑΤΟϊκή ευγλωττία του, την οποία είχε ήδη χρησιμοποιήσει λίγες εβδομάδες νωρίτερα στη Μόσχα, που επισκεπτόταν ως επικεφαλής αντιπροσωπείας του Κόμματος Vatan, δηλαδή τη μήτρα των Τούρκων Ευρασιατηστών. Κάνοντας τον ειδικό στην εξωτερική πολιτική, ο εν λόγω επιχειρηματίας, με τα περιποιημένα γένια και με το αυστηρό ύφος, έδωσε μια συνέντευξη στις 4 Μαρτίου στο ρωσικό τηλεοπτικό κανάλι RBK, στο οποίο κατηγόρησε το ΝΑΤΟ, ως «την κύρια εγκληματική δύναμη στη ρωσο–ουκρανική υπόθεση». Η Συμμαχία, είπε, είναι «μια ντροπή για την Τουρκία» καθώς και «ένας καρκίνος, ένας όγκος που προέρχεται από το παρελθόν», που εμπλέκεται, εξάλλου, σε «όλα τα πραξικοπήματα» που έχουν γίνει σε τουρκικό έδαφος, συμπεριλαμβανομένου και αυτού του 2016 που παραλίγο να ανατρέψει τον Ερντογάν.
Υπεράσπιση του Κιέβου χωρίς να ερεθίζει τη Μόσχα
Όσο για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη BayraktarTB 2 που προμήθευσε η Τουρκία στην Ουκρανία πριν από τη σύγκρουση, «δεν ξέραμε ότι θα χρησιμοποιούνταν με αυτόν τον τρόπο όταν τα πουλούσαμε», δικαιολογήθηκε. Τα πουλήσανε δηλαδή για να «παίζει σπιτάκια» η Ουκρανία μαζί τους. Οποία τουρκική υποκρισία και ψευτιά ! Η αλήθεια είναι ότι είναι λιγότερο ακριβά από τα Αμερικανικά και Κινεζικά ανταγωνιστικά τους, τα BayraktarTB 2 κι έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους στη Συρία, τη Λιβύη και το Ναγκόρνο Καραμπάχ, κάνοντας τις τουρκικές αρχές περήφανες και την ιδιωτική εταιρεία Baykar που τα παράγει. Έχουν υπογραφεί συμβόλαια με περίπου 10 χώρες αγοραστές, συμπεριλαμβανομένης και της Ουκρανίας, η οποία παρέλαβε περίπου 20 drones πριν από την έναρξη της σύγκρουσης. Μεταξύ Μόσχας και Άγκυρας, το θέμα είναι ευαίσθητο. Από την έναρξη του πολέμου, η πρεσβεία της Ουκρανίας στην Άγκυρα δεν έχασε ευκαιρία να δημοσιεύσει βίντεο στα κοινωνικά δίκτυα που δείχνουν τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη να χτυπούν ρωσικούς στρατιωτικούς στόχους.
Μια τέτοια τουρκική διπλοπροσωπία μάλλον δεν μπορεί να αρέσει στον Βλαντιμίρ Πούτιν, τον οποίο ο πρόεδρος Ερντογάν θέλει να πείσει να σταματήσει τον πόλεμο. Υπεράσπιση δηλαδή του Κιέβου χωρίς να ερεθίζεται η Μόσχα. Δρόμος πολύ στενός και ολισθηρός. Ήδη, ο πόλεμος έχει δημιουργήσει διάσπαση στο στενό περιβάλλον του Ερντογάν. Μεταξύ των Ευρασιατηστών, που έχουν αναλάβει την υπεράσπιση της Ρωσίας, και της οικογένειας Bayraktar, του κατασκευαστή των ομώνυμων drones, η οποία έχει γίνει ο καλύτερος υποστηρικτής της φιλοδυτικής ουκρανικής κυβέρνησης.
Και τι κάνει η Δύση με τον «επιτήδειο ουδέτερο» ; Τίποτα. Του πλέκει το εγκώμιο για τον δήθεν «ειρηνευτικό διαμεσολαβητικό του ρόλο» μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Ποιανού ; Του δεδηλωμένου αναθεωρητή των διεθνών συνθηκών.
Κατηγορεί αναφανδόν και δικαίως τον Πούτιν για τα σημερινά εγκλήματά του και κάποιοι, όπως ο Γερμανός πρόεδρος, ζητούν συγγνώμη που ήταν τόσο μαλακοί μαζί του.
Δεν νομίζω ότι είναι πολύ δύσκολο να μαντέψουμε σήμερα ότι αύριο «θα κλαίει» η Δύση για το δούλεμα που της κάνει διαχρονικά ο Ερντογάν αφέντης.
Συγχαρητήρια για το εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο που ανοίγει παράθυρο σε μια άλλη όψη της πραγματικότητας.
Εκλεπτυσμένα το άρθρο, ρίχνει τους προβολείς πάνω στην υποκριτική στάση της Ρωσίας που διυλίζει τον κώνωπα και καταπίνει την κάμηλο.
Θεώρησε μεν η Ρωσία τα καλάσνικοφ ως εχθρική ενέργεια από μια μη φιλική για αυτήν χώρα, αλλά τα Bayraktar , που ρίχνουν πάνω από τα κεφάλια των Ρώσων στρατιωτών , σκοτώνουν και καταστρέφουν ρωσικό στρατιωτικό εξοπλισμό και καθυστερούν την εξέλιξη των ευρύτερων Ρωσικών σχεδιασμών, σε τίποτα δεν εμπόδισαν τα Ρωσικά κεφαλαια, την Ρωσική ολιγαρχία, τον Ρωσικό τουρισμό και τα Ρωσικά εμπόρια να επενδύουν αναφανδόν στην Τουρκία , μηδέ εξαιρουμένης και της αναγόρευσης της επισήμως σε ρόλο διαμεσολαβητή της Ρωσο-Ουκρανικής κρίσης !!
Όσον δε αφορά τινές εκ των Ευρωπαϊκών χωρών που σήμερα πλέκουν εγκώμια για τον διαμεσολαβητικό ρόλο της “ειρηνοποιού” Τουρκίας, μια άλλη -οχι και τόσο ευχάριστη για την Τουρκία – ανάγνωση της πραγματικότητας υπαγορεύει :
“Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντες “.
Αυτή η εκδοχή ίσως ισχύει και για τις Ρωσο-Τουρκικές σχέσεις..