του Giorgio Agamben, φιλοσόφου
Για σχεδόν έναν αιώνα, οι φιλόσοφοι μιλούν για τον θάνατο του Θεού και, όπως συμβαίνει συχνά, αυτή η αλήθεια φαίνεται τώρα σιωπηρά και σχεδόν ασυνείδητα αποδεκτή από τους κοινούς θνητούς, χωρίς ωστόσο οι συνέπειές της να έχουν μετρηθεί και κατανοηθεί.
Mια απ’ αυτές –και σίγουρα όχι η λιγότερο σημαντική– είναι ότι ο Θεός –ή μάλλον το όνομά του– ήταν η πρώτη και η τελευταία εγγύηση του δεσμού μεταξύ της γλώσσας και του κόσμου, μεταξύ των λέξεων και των πραγμάτων. Εξ ου και η αποφασιστική σημασία στον πολιτισμό μας του οντολογικού επιχειρήματος που συνέδεε άρρηκτα τον Θεό και τη γλώσσα, και του όρκου στο όνομα του Θεού, που μας υποχρέωνε να λογοδοτούμε για την παράβαση της σχέσης μεταξύ των λόγων μας και των πραγμάτων.
Εάν ο θάνατος του Θεού μπορεί να συνεπάγεται μόνο το σπάσιμο αυτού του δεσμού, τότε σημαίνει ότι η γλώσσα στην κοινωνία μας έχει γίνει θεσμοθετημένο ψέμα. Χωρίς την εγγύηση του ονόματος του Θεού, οποιαδήποτε λέξη, όπως ο όρκος που διασφαλίζει την αλήθεια της, είναι μόνο ματαιοδοξία και ψευδορκία. Αυτό είδαμε να έρχεται στο φως τα τελευταία χρόνια, όταν κάθε λέξη που ακούγονταν από φορείς και ΜΜΕ δεν ήταν παρά κενή περιεχομένου και ΑΠΑΤΗ.
Σήμερα, βλέπουμε να τελειώνει μια σχεδόν δισχιλιετής εποχή του δυτικού πολιτισμού, η οποία στήριξε την αλήθεια και τη γνώση της στη σχέση μεταξύ Θεού και λόγου, μεταξύ του ιερού ονόματος του Θεού και των απλών ονομάτων των πραγμάτων. Και σίγουρα δεν είναι τυχαίο ότι μόνο οι αλγόριθμοι, όχι οι λέξεις, φαίνεται να διατηρούν ακόμα μια κάποια σύνδεση με τον κόσμο, αλλά μια σύνδεση μόνο με τη μορφή πιθανοτήτων και στατιστικών, επειδή ακόμα και οι αριθμοί δεν μπορούν τελικά να αναφέρονται μόνο σε έναν άνθρωπο που μιλάει, πάντα εμπλέκουν κατά κάποιο τρόπο ονόματα.
Εάν έχουμε χάσει την πίστη μας στο όνομα του Θεού, εάν δεν μπορούμε πλέον να πιστεύουμε στον Θεό του όρκου και του οντολογικού επιχειρήματος, δεν αποκλείεται ωστόσο να είναι δυνατή μια άλλη μορφή αλήθειας, η οποία δεν είναι μόνο θεολογικά υποχρεωτική αντιστοιχία μεταξύ της λέξης και του πράγματος. Μια αλήθεια που δεν περιορίζεται στο να εγγυάται την αποτελεσματικότητα του λόγου, αλλά που σώζει μέσα της την παιδική ηλικία του ανθρώπου και διατηρεί ό,τι είναι ακόμα βουβό μέσα του ως το πιο οικείο και πιο αληθινό περιεχόμενο των λόγων του. Μπορούμε ακόμα να πιστεύουμε σε έναν Θεό – παιδί, όπως αυτό το παιδί Ιησού, τον οποίο, όπως μας έχουν διδάξει, οι ισχυροί ήθελαν και θέλουν να σκοτώσουν πάση θυσία.
5 Δεκεμβρίου 2022
Giorgio Agamben
Εξαιρετικό κείμενο! Πολύ επίκαιρο.
Κάποιες επισημάνσεις/σκέψεις:
1. Ο Ιησούς όπως περιγράφεται στα Ευαγγέλια δέν είχε ποτέ
εξασκήσει βία παρά μόνο μιά φορά: Στο περιστατικό της εκδίωξης
των εμπόρων από τον Ναό των Ιεροσολύμων.
(Κατά Ιωάννην Κεφ. 2, 13-25)
2. Ίσως η εις θάνατο καταδίκη του να οφείλεται στο γεγονός ότι
πρέσβευε τη διαγραφή των χρεών και αυτή του η διδασκαλία τον έφερε
αντιμέτωπο με την τότε εξουσία στην Ιουδαία.
Η υπόθεση αυτή ενισχύεται:
1. Από την ανάγνωση της Κυριακής Προσευχής (Πάτερ Ἡμῶν)
στη πρότασή της:
καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν,
ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν·
(Κατά Ματθαίον Κεφ. 6, 12)
2. Από τη σχετική επιχειρηματολογία που αναπτύσσεται από τον
οικονομολόγο Michael Hudson:
α. Στο άρθρο του:
(Σταυρώθηκε για τα χρέη μας όχι για τις αμαρτίες μας)
https://renegadeinc.com/he-died-for-our-debts-not-our-sins/
β. Στο βιβλίο του με τίτλο:
…And Forgive them their Debts:
Credit and Redemption from the Bronze Age Finance to the
Jubilee Year