Ιερός στο ΝΒΑ, ο μπασκετμπολίστας Γιάννης Αντετοκούνμπο θέτει την Ελλάδα απέναντι στις αντιφάσεις της

*Τις ώρες που θα πανηγυρίζουμε στην Ελλάδα τον θρίαμβο του Γιάννη Αντετοκούνμπο, είναι διδακτικό να δούμε πώς μας κρίνει παρακάτω ένα τρίτο πιο αντικειμενικό μάτι.

Της Marina Rafenberg, Ανταπόκριση από την Αθήνα για λογαριασμό της εφημερίδας Le Monde, 30-7-2021

Μετάφραση και επεξεργασία : Αλκης Καλλιαντζίδης

Παιδί Νιγηριανών μεταναστών που γεννήθηκε στην Αθήνα, ο 26χρονος παίχτης ήταν ο μέγας πρωταγωνιστής του τίτλου των Μιλγουόκι Μπακς. Ένας θρίαμβος που η ελληνική πολιτική τάξη προσπαθεί να εκμεταλλευθεί ενώ ένα τμήμα της παραμένει αντίθετο στην ένταξη των νέων με μεταναστευτική καταγωγή.

«Πριν από οκτώμισι χρόνια, δεν ήξερα πού θα βρω το επόμενο γεύμα μου. Η μητέρα μου πουλούσε μπιχλιμπίδια στο δρόμο. Και σήμερα, είμαι εδώ, στην κορυφή», θυμήθηκε, με δάκρυα στα μάτια, ο Γιάννης Αντετοκούνμπο, μόλις κατέκτησε τον τίτλο του ΝΒΑ με την ομάδα του τους Μιλγουόκι Μπακς στις 21 Ιουλίου 2021, επιλεχθείς ως ο καλύτερος παίκτης (MVP ) του τελικού.

Ο «Greek Freak» (το ελληνικό τέρας, ψευδώνυμο που του αποδόθηκε από τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης) γεννήθηκε στην Ελλάδα το 1994 από Νιγηριανούς γονείς χωρίς χαρτιά, μεγάλωσε στη λαϊκή γειτονιά στα Σεπόλια, στην Αθήνα και δεν του δόθηκε η ελληνική εθνικότητα παρά μόνο όταν ενηλικιώθηκε, το 2013, και αφού το ΝΒΑ τον επέλεξε για να ενταχθεί στις τάξεις του. «Ελπίζω να δώσω σε όλους ελπίδα και να τους επιτρέψω να πιστέψουν στα όνειρά τους», δήλωσε ο Γιάννης Αντετοκούνμπο, κρατώντας στο χέρι του το τρόπαιο του NBA.

Η καριέρα του βασίζεται σε ένα αμερικανικό success story. Το Netflix σχεδιάζει να μετατρέψει αυτό το μοντέρνο παραμύθι σε ταινία. Ως έφηβος, ο Γιάννης εντοπίζεται από τον προπονητή Σπύρο Βελλιανίτη, τυχαία, σε ένα γήπεδο μπάσκετ. «Στον ελληνικό αθλητικό κόσμο, κανείς δεν νοιάστηκε για αυτά τα παιδιά», είπε ο τελευταίος. Για αυτά τα έγχρωμα παιδιά δεύτερης γενιάς, καταλαβαίνουμε εμείς.

«Το να είσαι μαύρος σε μια λευκή χώρα»

Όπως κι αυτά, έτσι και ο Γιάννης δεν έχει ξεφύγει από τον ρατσισμό και τις διακρίσεις. Ο πρώην χώρος εκγύμνασής του, όπου σχεδιάζεται τώρα η σιλουέτα του, είχε βανδαλιστεί και είχε καλυφθεί με ξενοφοβικά συνθήματα. Στη συνοικία του τα Σεπόλια, στις δημοτικές εκλογές του 2014, το νεοναζιστικό κόμμα της Χρυσής Αυγής βγήκε πρώτο κόμμα, με 20,7% των ψήφων.

Ο Νικόλαος Μιχαλολιάκος, ο αρχηγός αυτής της οργάνωσης, καταδικασμένος από τα ελληνικά δικαστήρια σε δεκατρία χρόνια φυλάκιση, τον είχε χαρακτηρίσει ως «χιμπατζή». Ένας αθλητικός σχολιαστής είχε αποκαλέσει τον αδελφό του Θανάση, επίσης μπασκετμπολίστα, «μαϊμού». Ακόμη και στις τάξεις της σημερινής Συντηρητικής κυβέρνησης, ο υπουργός Ανάπτυξης και πρώην βουλευτής του Εθνικιστικού Κόμματος Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός (ΛΑΟΣ) Άδωνις Γιωργιάδης είχε κοροϊδέψει το επίθετό του σε μια τηλεοπτική εκπομπή.

Σε μια συνέντευξή του στο αμερικανικό site Bleacher Report, ο αθλητής θα παραδεχτεί ότι «είναι δύσκολο και πάντα θα είναι δύσκολο να είσαι μαύρος σε μια λευκή χώρα (…). Σε πολλές γωνιές (στην Ελλάδα) αντιμετωπίζετε πολλή αρνητικότητα και ρατσισμό». Μετά την αμερικανική στέψη του, αυτή τη φορά επικρατεί πολιτική συναίνεση. «Απίστευτε Γιάννη Αντετοκούνμπο! Οι Έλληνες το γιορτάζουν παντού!», αναφώνησε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μετά τον θρίαμβο του αθλητή.

Κραυγαλέο αδίκημα πολιτικής υποκρισίας

Στις τάξεις της κυβέρνησης και της συντηρητικής κοινοβουλευτικής ομάδας, εξέφραζαν μάλιστα την ικανοποίησή τους για το ότι ο  Αντετοκούνμπο εκπροσώπησε την Ελλάδα τόσο καλά στο εξωτερικό. Πρεσβευτής της ελληνικής αεροπορικής εταιρείας Aegean ή μιας πολύ δημοφιλούς μάρκας κακάου στη χώρα, πάντα με μια γαλανόλευκη σημαία στο χέρι κατά τη διάρκεια των μεγάλων εκδηλώσεων και με μια συγκινητική λέξη στα ελληνικά μετά τους αγώνες του, ο Γιάννης Αντετοκούνμπο πάντα ένιωθε περήφανος που είναι Έλληνας, παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε σε αυτή η χώρα. «Παιδί δύο γονέων που ήρθαν στην Ελλάδα για μια καλύτερη ζωή και μεγάλωσαν την οικογένειά τους με αρχές, αξίες και ιδανικά. Είναι τιμή που είστε Έλληνας », ανάρτησε στο Facebook ο πρώην πρωθυπουργός της αριστεράς  (Σύριζα) Αλέξης Τσίπρας.

«Η νίκη του Γιάννη είναι προσωπική αλλά όχι εθνική. Κάποια υποκρισία διατρέχει την πολιτική τάξη», σχολιάζει πικραμένος ο Ελληνο-Νιγηριανός Νίκος Οντουμπιτάν, από την ΜΚΟ Generation 2.0, η οποία βοηθά παιδιά δεύτερης γενιάς μεταναστών στην Ελλάδα. «Τα περισσότερα μέλη της κυβέρνησης που τώρα γιορτάζουν τη νίκη του Αντετοκούνμπο – συμπεριλαμβανομένου και του πρωθυπουργού – ψήφισαν κατά του νόμου για την πολιτογράφηση των παιδιών που γεννήθηκαν από αλλοδαπούς γονείς στην Ελλάδα το 2015, επί Σύριζα», συνεχίζει.

Ακόμα και σήμερα, για τη δεύτερη γενιά αλλοδαπών, ο δρόμος είναι γεμάτος εμπόδια σε μια χώρα που διέπεται κυρίως από το δίκαιο του αίματος. «Συγχαρητήρια για τον Γιάννη, αλλά πόσα παιδιά με συνηθισμένα όνειρα λιποθυμούν στα στρατόπεδα ή δεν μπορούν να έχουν νόμιμο καθεστώς στην Ελλάδα λόγω της κυβερνητικής πολιτικής;», σημειώνει η ΜΚΟ παροχής βοήθειας στους μετανάστες «Are You Syrious».

Το ζήτημα της κοινωνικής ενσωμάτωσης επί τάπητος

«Τον Οκτώβριο του 2020, η κυβέρνηση δημιούργησε μια υπηρεσία για τη διαχείριση των περιπτώσεων αυτών των παιδιών, αλλά από τότε δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία πολιτογράφηση. Γιατί ; Λόγω γραφειοκρατίας ή έλλειψης πολιτικής βούλησης ; Ρωτάει ο Νίκος Οντουμπιτάν. Ο ακτιβιστής θα ήθελε η δημοσιοποίηση της καριέρας του Γιάννη από τα ΜΜΕ να ανοίξει επιτέλους τη συζήτηση στην Ελλάδα για τους «Αφρο-έλληνες», για αυτά τα παιδιά χωρίς ελληνική εθνικότητα που μεγαλώνουν στη χώρα και για την ανάγκη κοινωνικής ενσωμάτωσής τους.

Στην Αθήνα, τέσσερις από τους πέντε αδελφούς Αντετοκούνμπο ίδρυσαν την Ακαδημία AntetokounBros. Μεταξύ αυτών των τεσσάρων επαγγελματιών παικτών, δύο παίζουν στο ΝΒΑ. Το σχολείο, που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με τη Nike, το Eurohoops και το ίδρυμα Ωνάση, διοργανώνει stages για νέους από μειονεκτούσες καταβολές και ελπίζει να φέρει στο προσκήνιο κι άλλους «Greek Freaks».

Αλλά δεν θα έπρεπε να είσαι ένας ταλαντούχος μπασκετμπολίστας για να αποκτήσεις ελληνική υπηκοότητα», τονίζει ο Νίκος Οντουμπιτάν. Όλοι αυτοί οι νέοι που σπουδάζουν για να γίνουν γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί και που υπερβαίνουν τα εμπόδιά τους σε μια χώρα της οποίας η προτεραιότητα δεν είναι η κοινωνική ένταξη, είναι το ίδιο αστέρια και αξίζουν να αναδειχθούν!»