Στο κλείσιμο των εργασιών του συνεδρίου του Delphi Economic Forum που αναφερόταν στην Ελληνική Εξωτερική Πολιτική 1974-2024, ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης ανέδειξε όλες τις διαχρονικές επιλογές των ελληνικών εθνικών ενδιαφερόντων και προτεραιοτήτων. Σε άμεση σύνδεση με τα γεγονότα που εξελίσσονται στη Μέση Ανατολή ανακοίνωσε την πραγματοποίηση του ταξιδιού του στο Λίβανο και την άμεση επικοινωνία του με τους Χριστιανούς του Λιβάνου.

Εάν στο πρόγραμμα συμπεριλαμβάνεται συνάντηση με τον Πατριάρχη Αντιοχείας σίγουρα θα αξιολογηθεί και το μέλλον των Χριστιανών της Συρίας. Παραμένοντας στην σημασία της διπλωματίας των θρησκειών διαπιστώνεται ότι η εξουσία που κατευθύνει τις τύχες του λαού στην Συρία (Σουνιτών, Σιιτών, Αλεβιτών, Κούρδων, Χριστιανών) μετά την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ επιλέγει να συμπεριφέρεται προσαρμοσμένη στην παραδοσιακή πολυπολιτισμική παράδοση της Συρίας.

Οι πληροφορίες που φθάνουν στην διεθνή κοινότητα δημιουργούν την εντύπωση ότι οι Χριστιανοί στην Συρία, μετά την πρώτη έκπληξη από την ταχύτατη κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ, προσκαλούνται από τη νέα ηγεσία της Δαμασκού να συνεχίσουν όλες τις θρησκευτικές τους υποχρεώσεις και χωρίς οποιοδήποτε φόβο να προετοιμάσουν τον εορτασμό των Χριστουγέννων, να παρακολουθήσουν σε όλη την χώρα με θρησκευτική ελευθερία τις ακολουθίες που οδηγούν τους πιστούς στην γέννηση του Χριστού και στο μήνυμα της «επί γης ειρήνης».

Το Πατριαρχείο Αντιοχείας και το ποίμνιό του σε Συρία, Λίβανο, και Τουρκία δοκιμάζεται «φρικτά» και παντοιοτρόπως. Η προστασία της Μόσχας από το 2015 ήταν «κατοχική», αλλά όπως κάθε πνευματικός ποιμένας έτσι και ο Πατριάρχης Αντιοχείας επέλεξε την ασφαλέστερη μέριμνα για τους Χριστιανούς στην περιοχή και ανά τον κόσμο. Πενθώντας για τα δεινά των Χριστιανών και την απώλεια του εξαφανισμένου και εν Θεώ αδελφού του, πρώην Μητροπολίτη Χαλεπίου Πέτρου. Ο Πατριάρχης Αντιοχείας επέλεξε να άρει τον σταυρό του μέσα από τις ατραπούς της επιβίωσης των Χριστιανών όπως επέτυχε η Εκκλησία στην μακραίωνη πορεία της. Προσδοκά την μελλοντική ασφάλεια του πληρώματος των Χριστιανικών Εκκλησιών στα χρόνια που ανατέλλουν με όλες τις αλλαγές στη Μέση Ανατολή. Στην περιοχή ΜΕΝΑ (Middle East – North Africa) τα τρία Παλαίφατα Πατριαρχεία ολοκληρώνουν με την παρουσία τους την Οικουμενικότητα της Ορθοδοξίας, όχι πάντοτε αρμονικά και χωρίς εσωτερικές αντιθέσεις, αλλά με τον προσήκοντα σεβασμό στην εφαρμογή των Οικουμενικών Αποφάσεων.

Η επιλογή του Κυρ. Μητσοτάκη να πραγματοποιήσει το ταξίδι του στο Λίβανο στηρίζεται σε σύνολο επιλογών πολιτικών, αμυντικών, οικονομικών, και πολιτισμικών. Όμως, ο Πρωθυπουργός επιλέγει να αξιοποιήσει την στιγμή (momentum) και να συνεχίσει τηn διευρυμένη Διπλωματία των Θρησκειών ακόμη και σε ασταθές περιβάλλον στο οποίο τα πάντα βρίσκονται σε αέναη κίνηση, όταν στην περιοχή ΜΕΝΑ «τα πάντα ρει, μηδέποτε κατά τ΄αυτό μένειν».

Στην φωτογραφία, ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Λιβανέζο ομόλογό του Najib Mikati, στην Βυρηττό, στις 16 Δεκεμβρίου 2024. Πηγή: Γραφείο Πρωθυπουργού
————————————————————————————————-

Τις επιλογές του πρωθυπουργικού προγράμματος στηρίζουν με την απαραίτητη επιμέλεια και προετοιμασία τα συναρμόδια Υπουργεία υπό τον συντονισμό του Υπουργείου Εξωτερικών. Πέραν των πολιτικών διευθύνσεων και των Πρεσβευτικών μας Αρχών σε Λίβανο και Συρία, σημαντική ευθύνη στην προετοιμασία του φακέλου που αφορά στην Διπλωματία των Εκκλησιών αναλαμβάνει η Διεύθυνση Εκκλησιών του Υπουργείου Εξωτερικών, επειδή έχει όλη την εικόνα των Πατριαρχείων την οποία σε συνεργασία με τις  διευθύνσεις Πολιτικών και Ευρωπαϊκών θεμάτων προωθούν στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών και στο Γραφείο του Πρωθυπουργού. Αλληλεξαρτώνται πολιτικά και γεωστρατηγικά θέματα κυρίως από την θρησκευτική διάσταση του πρωθυπουργικού ταξιδιού που ανακοινώθηκε δια του ιδίου του κ. Μητσοτάκη στο κλείσιμο των εργασιών του Φόρουμ των προηγούμενων ημερών.

Με διαπιστωμένη την δυναμική της θρησκευτικής διπλωματίας δηλώνουμε περισσότερο από ικανοποιημένοι με την πρωθυπουργική επιλογή. Το Ινστιτούτο Εξωτερικών Υποθέσεων με συμπληρωμένη εμπειρία διοργάνωσης ήδη τεσσάρων Συνεδρίων Διπλωματίας των Θρησκειών, ενδελεχή ενασχόληση με θέματα του Αγίου Όρους, των Πατριαρχείων και των Εκκλησιών της Διασποράς, προετοιμάζοντας το 5^ο Διεθνές Συνέδριο Θρησκευτικής Διπλωματίας, το 2025, παρακολουθεί τις επιλογές των κρατών-μελών στην ΕΕ, στο ΝΑΤΟ και στον ΟΗΕ επειδή σχετίζονται με την ανοχή, την πολυπολιτισμικότητα και την Θρησκευτική Διπλωματία. Με πολύ προσοχή επισημαίνουμε την ιδιαίτερη δυναμική της συνολικής εξωτερικής πολιτικής που επιλέγει να προωθήσει η Ελλάδα και πάντοτε συμπληρώνουμε με την εμπειρία μας κενά ή παραλήψεις των διακηρυγμένων πολιτικών μας σε τόσο ευαίσθητα θέματα όπως της Θρησκευτικής Διπλωματίας. Από την θέση που κατέχουμε στην κοινωνία των πολιτών συμβάλλουμε στην διαμόρφωση δράσεων που υποστηρίζουν τα εθνικά συμφέροντα. Η εξωτερική πολιτική προφανώς και προτάσσει τις ελληνικές επιλογές, όχι αντιθετικά προς την Τουρκία, αλλά κατά συνάφεια ανταγωνιστικά, αξιοποιώντας τα διεθνή δεδομένα και τα ευρω-ατλαντικά γεωστρατηγικά συμφέροντα.

Εν κατακλείδι συμπεραίνεται ότι όσα οικοδομούνται από το 1974:

1. Μεθοδικά προωθήθηκαν ακόμη και σε πολύ δύσκολες περιόδους για την Ελλάδα.
2. Απέφεραν διεθνές αποτέλεσμα αναβαθμίζοντας την διπλωματική μας σχέση με το Ισραήλ χωρίς να υποστούν σοβαρές συνέπειες οι σχέσεις μας με το αραβικό κόσμο και τις ισλαμικές χώρες.
3. Οδήγησαν στην αποτελεσματική ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, φέρνοντας την Ελλάδα άλλα και όλη την Ευρώπη εγγύτερα στη Μέση Ανατολή.
4. Δημιούργησαν νέο περιβάλλον οικονομικών και στρατηγικών συνεργασιών στην περιοχή ΜΕΝΑ.
5. Επιτρέπουν τις συνομιλίες με δύστροπούς δρώντες στην περιοχή όπως η Ρωσία, η Τουρκία, το Ιράν και τα «εξαπτέρυγά» τους, στο πλαίσιο άσκησης δημιουργικής συζήτησης με στόχο την εκτόνωση πολύ μεγάλων εντάσεων.
6. Αναδεικνύουν την πολιτική σταθερότητα στην Ελλάδα ώστε να συμμετέχει η χώρα ουσιαστικά στην συνδιαμόρφωση του μέλλοντος των Βαλκανίων, της Μέσης Ανατολής, της περιοχής ΜΕΝΑ, και της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και στις προοπτικές ενεργειακής ασφάλειας για την ΕΕ.
7. Συμβάλλουν στην αναγνώριση της γεωστρατηγικής σημασίας της ελληνικής επικράτειας όχι μόνο όταν η Τουρκία, δηλαδή η ανατολικότερη προβολή του ΝΑΤΟ στην ασιατική ήπειρο, επιλέγει να αποδυναμώσει τον αμυντικό μας σχεδιασμό με προτιμησιακή αμυντική, πυρηνική, πολιτική, και οικονομική εξάρτηση από την Ρωσία, αλλά και όταν η Άγκυρα επανεκκινεί πολιτικές αναπροσαρμογής στην παραδοσιακή της κοιτίδα. Ο διάλογος Αθηνών-Αγκύρας δεν αποτελεί πρωτοτυπία των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αλλά δυναμική επιβεβαίωση των πραγματικών απαιτήσεων της ευρω-ατλαντικής στρατηγικής.
8. Υποχρεώνουν Ισραήλ και Τουρκία να εξασφαλίσουν τα συμφέροντα τους στη Μέση Ανατολή λαμβάνοντας υπόψη ότι: α. κατά το παρελθόν συνεργάσθηκαν σε πολιτικές προσέγγισης Συρίας-Ισραήλ. β. εξυπηρετούνται από αυξημένη αυτονομία των Κούρδων της Συρίας, αλλά όχι από την δημιουργία κουρδικού κράτους στο μαλακό υπογάστριο χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ. γ. υπηρετούνται τα συμφέροντά τους από την απομάκρυνση της Τεχεράνης από την Δαμασκό και την διακοπή των διαδρομών που εξόπλιζαν του τρομοκράτες. δ. δύνανται με την διαφορετική για κάθε πλευρά εμπειρία απέναντι στα Ορθόδοξα Πατριαρχεία και την σχέση που διαμορφώνουν με το νέο καθεστώς της Δαμασκού να συμβάλλουν στην προστασία των θρησκευτικών μειονοτήτων και ιδιαίτερα των Χριστιανών του Λεβάντε.

Οι πτυχές που ξεδιπλώνονται ανωτέρω αφορούν μόνο ορισμένες από τις πολιτικές που σχετίζονται με τα ελληνικά συμφέροντα στην περιοχή που σε λίγες ώρες επισκέπτεται ο Έλληνας Πρωθυπουργός.

Ο προσανατολισμός της  ελληνικής εξωτερικής πολιτικής δεν απειλείται από τις διαφορετικές απόψεις που αναπτύσσονται στο εσωτερικό της χώρας, μάλλον διευκολύνονται από την διευρυμένη συζήτηση, συχνά δυστυχώς φορτισμένη με ακραίο λεκτικό.

Όμως, η ελάχιστη κοινή βάση που εξασφαλίζεται από τα κόμματα σε θέματα εξωτερικής πολιτικής επιβεβαιώνει πλέον  την άποψη ότι κατά τα τελευταία πενήντα χρόνια άσκησης της διπλωματίας (1974-2024) υπάρχει στρατηγική και εξειδικευμένοι άξονες πολιτικής στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και η Θρησκευτική Διπλωματία.

Οι κυβερνητικές αποφάσεις που αφορούν στις Εκκλησίες και ειδικότερα στα Πατριαρχεία δεν επιτρέπεται να αποδυναμώνονται από αργοπορίες της διοίκησης και από αδυναμίες στο Υπουργείο Εξωτερικών, από άγνοια ή από προκαταλήψεις, να αντιληφθούν την σημασία της Διπλωματίας των Θρησκειών που η Ελλάδα κατανόησε από το 1928, όταν δεσμεύτηκε για την αδιάκοπη προώθησή της με τη Συμφωνία Κυρίων Αθηνών-Οικουμενικού Θρόνου, που αδιακόπως συνεχίζεται παρά τις κατά καιρούς απαράδεκτες «υπαλληλικές» αδυναμίες της Αθήνας._

policyjournal.gr