ΣΗΜΕΙΩΣΗ “ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΩΝ”
Το VZGLYAD είναι ένα ρωσικό Μέσο Ενημέρωσης. Η προσέγγιση στην μετάφραση του άρθου που ακολουθεί είναι απο την ρωσική οπτική. Την δημοσιεύουμε διότι η βασική πληροφορία στο μοτίβο του άρθρου περί μεταφοράς των ελληνικών S-300 στην Ουκρανία, έχει συζητηθεί και στα ελληνικά ΜΜΕ επανειλημμένως. Αξίζει να δούμε πως προσεγγίζει-και με ποια επιχειρήματα- το θέμα η ρωσική πλευρά.
Η ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΤΟΥ VZGLYAD
Οι Έλληνες πείθονται να παραμείνουν ανυπεράσπιστοι απέναντι στην Τουρκία για χάρη της Ουκρανίας
Το S-300 είναι ένα εξαιρετικά επιθυμητό όπλο για την Ουκρανία
28 Νοεμβρίου 2022, 08:50
Κείμενο: Gevorg Mirzayan, Αναπληρωτής Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου
Η Ουκρανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες βάζουν την Ελλάδα μπροστά στην πιο δύσκολη επιλογή. Προσπαθούν να πείσουν τους Έλληνες να εγκαταλείψουν τα ρωσικά αντιαεροπορικά πυραυλικά συστήματα S-300 και να τα δώσουν στην Ουκρανία. Ποια επιχειρήματα χρησιμοποιούν η Ουάσιγκτον και το Κίεβο για να ασκήσουν πίεση στην Αθήνα και γιατί, εάν η Ελλάδα απαρνηθεί τα ρωσικά όπλα, θα παραμείνει ανυπεράσπιστη απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα;
Η Ουκρανία ενδέχεται να λάβει ρωσικά αντιαεροπορικά πυραυλικά συστήματα S-300 (SAM). Τουλάχιστον, σύμφωνα με μια σειρά από πηγές, οι ΗΠΑ επιμένουν σε αυτό και οι σχετικές διαπραγματεύσεις για τη μεταφορά τους στο καθεστώς του Κιέβου βρίσκονται σε εξέλιξη, αυτή τη στιγμή, με την Ελλάδα.
Εάν συμβεί αυτό, δεν θα είναι το πρώτο – η Σλοβακία προμήθευσε την Ουκρανία με τους S-300 την άνοιξη (το συγκρότημα καταστράφηκε στη συνέχεια, όπως διαβεβαίωσε το ρωσικό υπουργείο Άμυνας). Για να είμαστε δίκαιοι, οι Σλοβάκοι δεν είχαν ιδιαίτερη ανάγκη γι αυτό το ισχυρό σύστημα αεράμυνας – η χώρα περιβάλλεται από εταίρους του ΝΑΤΟ από όλες τις πλευρές (με εξαίρεση ένα μικρό τμήμα των συνόρων με την Ουκρανία) και το S-300 είναι άχρηστο στο να περιορίσει την κύρια απειλή για την ασφάλεια απέναντι σε μια εισροή προσφύγων.
Με την Ελλάδα η ιστορία είναι τελείως διαφορετική. Η ασφάλεια της χώρας απειλείται άμεσα από τη γειτονική Τουρκία, η οποία διεκδικεί μια σειρά από νησιά που ελέγχονται από την Αθήνα και, κατά συνέπεια, χωρικά ύδατα στο Αιγαίο Πέλαγος. Πάνω από μία ή δύο φορές, τα δύο κράτη ήταν στα πρόθυρα μιας άμεσης έκρηξης εχθροπραξιών.
Από την άποψη αυτή, σύμφωνα με την ελληνική The Banking News, η πιθανή μεταφορά των S-300 στην Ουκρανία θα προκαλέσει «ριζικές αλλαγές στη δομή της αεράμυνας των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, η οποία καθίσταται άκρως επικίνδυνη στο πλαίσιο των απειλών από την Τουρκία και την βαθιά ενσωμάτωση των drones στην έννοια των επιθετικών ενεργειών του τουρκικού στρατού». Άλλωστε, αν διαβάσετε τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, τους τελευταίους μήνες πολλά από αυτά επαίνεσαν το ρωσικό σύστημα, τοποθετώντας το ως έναν από τους κύριους παράγοντες που περιορίζουν την Άγκυρα.
Γιατί λοιπόν τα ελληνικά ΜΜΕ γράφουν για τη μεταφορά, σχεδόν ως αποφασισμένο γεγονός; Κατά τη γνώμη τους, οι Έλληνες δεν έχουν άλλη επιλογή. Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, η αμερικανική πίεση και οι ιδιαιτερότητες της σημερινής κυβέρνησης στην Αθήνα δεν τους επιτρέπουν.
Νεκρός, αλλά νόμιμος
Στο πλαίσιο των πανευρωπαϊκών προσπαθειών για την υποστήριξη του Κιέβου, οι Έλληνες έχουν ήδη προμηθεύσει όπλα στην Ουκρανία – συγκεκριμένα, αναβαθμισμένα BMP-1 σοβιετικής κατασκευής. Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση θα λάβει μέρος στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα εκπαίδευσης Ουκρανών στρατιωτών – τουλάχιστον τρία στρατόπεδα διατίθενται για αυτό.
Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό για την Ουκρανία. Τον Οκτώβριο του 2022, κατά την επίσκεψη του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών στο Κίεβο, ο ομόλογός του Ντμίτρι Κουλέμπα ευχαρίστησε την Αθήνα «για τα όπλα που προμηθεύει η Ελλάδα στην Ουκρανία για την προστασία της εδαφικής της ακεραιότητας». Οι Ουκρανοί άρχισαν και πάλι να ζητούν από τους Έλληνες να προμηθεύσουν το Κίεβο με τα ρωσικά συστήματα αεράμυνας S-300 που διαθέτουν οι Έλληνες. Ωστόσο, από τον Μάρτιο γίνεται λόγος για το ενδεχόμενο μιας τέτοιας μεταφοράς.
Ναι, δύο εν ενεργεία συστήματα της Ελλάδας δεν αρκούν για την πλήρη προστασία του ουκρανικού εναέριου χώρου. Ωστόσο, θα είναι δυνατή η προστασία ορισμένων βασικών εγκαταστάσεων.
Το θέμα των προμηθειών S-300 τέθηκε και κατά την επίσκεψη της Ελληνίδας προέδρου Κατερίνας Σακελλαροπούλου και του υπουργού Άμυνας Νίκου Παναγιωτόπουλου στην Ουκρανία στις αρχές Νοεμβρίου. Οι Ουκρανοί επέμειναν ότι αυτά τα συστήματα θα βρίσκονται στην Ελλάδα νεκρά – σε τελική ανάλυση, δεν αρκεί να αγοράσεις τους S-300, πρέπει να τους συντηρείς συνεχώς. Και από τις δυνάμεις του πωλητή, δηλαδή της Ρωσίας. Και τα ελληνικά ΜΜΕ συμφώνησαν ότι «η Αθήνα αναγκάζεται να απαλλαγεί από τα ρωσικά συστήματα αεράμυνας λόγω της αδυναμίας τακτικής συντήρησής τους υπό τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν κατά της Ρωσίας».
Ναι, το 2018-2019, ο εκσυγχρονισμός που έγινε από Ρώσους ειδικούς, σύμφωνα με ορισμένες τουρκικές πηγές, έφερε τα συστήματα S-300 σε λειτουργία στην Ελλάδα σχεδόν στο επίπεδο των S-400. Αλλά η Αθήνα κατανοεί ότι στο μέλλον τέτοιες ενέργειες λόγω κυρώσεων θα είναι αδύνατες – ενώ τα τουρκικά όπλα (συμπεριλαμβανομένων των ρωσικής κατασκευής) θα εκσυγχρονιστούν. Και έτσι το στρατιωτικό πλεονέκτημα της Άγκυρας έναντι της Αθήνας θα συνεχίσει να αυξάνεται.
Ωστόσο, η Πρόεδρος και ο Υπουργός Άμυνας της Ελλάδας, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, εξακολουθούσαν να αρνούνται στους Ουκρανούς. Είχαν δύο σημαντικούς λόγους για αυτό.
Πρώτον, υπάρχουν σημαντικές νομικές λεπτομέρειες με πολιτικές και στρατιωτικές συνέπειες. Στο πλαίσιο των συμφωνιών που υπογράφηκαν με τη Μόσχα (στάνταρ για την παγκόσμια αγορά όπλων), η Αθήνα δεν έχει το δικαίωμα να μεταπωλήσει σύγχρονα όπλα που αγοράζονται από τη Ρωσική Ομοσπονδία χωρίς τη συγκατάθεση των ρωσικών αρχών. Και το πρόβλημα δεν είναι μόνο πιθανές ρωσικές αγωγές, αλλά και ένα επικίνδυνο προηγούμενο – άλλοι προμηθευτές όπλων θα λάβουν υπόψη ότι οι Έλληνες δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους.
Δεύτερον, η στρατιωτικοπολιτική κατάσταση. Ναι, αυτό το όπλο στο μέλλον (σε περίπτωση μακροπρόθεσμης διατήρησης των κυρώσεων κατά του ρωσικού στρατιωτικού-βιομηχανικού συγκροτήματος και του χρηματοπιστωτικού συστήματος) θα μπορούσε να γίνει νεκρό βάρος – αλλά εδώ και τώρα ουσιαστικά σώζει τη χώρα από την Τουρκία. Ως εκ τούτου, η Αθήνα δεν ήθελε να μεταβιβάσει τους S-300 στους Ουκρανούς χωρίς να λάβει αποτελεσματική αντικατάστασή τους.
Οι δικοί σου άνθρωποι
Και εκεί ενεπλάκησαν οι Αμερικανοί στη στιγμή της διαπραγμάτευσης. Στους Έλληνες προσφέρθηκαν επιλογές για εναλλακτικές προμήθειες δυτικών όπλων – σύμφωνα με φήμες, μπορεί να μιλάμε για γαλλικά συστήματα αεράμυνας Aster ή ακόμα και για αμερικανικά Patriot.
Ναι, αυτά τα γαλλικά ή αμερικανικά συστήματα πρέπει ακόμα να κατασκευασθούν και να παραδοθούν. Όμως οι Έλληνες καταλαβαίνουν ότι δεν θα έχουν άλλους τρόπους να αντικαταστήσουν δωρεάν τα ρωσικά συστήματα αεράμυνας με δυτικά. Επιπλέον, οι Αμερικανοί είναι έτοιμοι να ρίξουν μπόνους.
Ελληνικά ΜΜΕ γράφουν ότι οι ΗΠΑ, εκτός από την παροχή συστημάτων αεράμυνας, μπορούν σταδιακά να αναβαθμίσουν τα ελικόπτερα του ελληνικού στρατού. Λοιπόν, και άλλα όπλα. Και υπάρχουν πολλά από αυτά τα όπλα. «Εκτός από τους αντιαεροπορικούς πυραύλους S-300 και τα τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού BMP-1 που αγόρασε ο στρατός από τις εφεδρείες της Ανατολικής Γερμανίας, ο ελληνικός στρατός διαθέτει μια σειρά από άλλα ρωσικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των Tor-M1, Osa AK, Kornet και Fagot ATGMs, καθώς και ταχύπλοα μεταφορικά πλοία “Zubr” (μικρό αμφίβιο hovercraft – επιμ.)» γράφει η ελληνική έκδοση της New Post. Και αν τα τελευταία είναι δύσκολο να αντικατασταθούν (σύμφωνα με τα ελληνικά ΜΜΕ, λόγω της έλλειψης επαρκών αναλόγων στον κόσμο), τότε για τα υπόλοιπα τέτοιες ευκαιρίες υπάρχουν. Θα υπήρχαν χρήματα – που δεν έχουν οι Έλληνες.
Για την παράκαμψη του νομικού σημείου (την απαγόρευση επανεξαγωγής ρωσικών όπλων χωρίς τη συγκατάθεση της Μόσχας), είναι απαραίτητο να επιδειχθεί η πολιτική βούληση των ελληνικών αρχών. Αλλά οι ΗΠΑ δεν έχουν κανένα πρόβλημα εδώ.
«Ο σημερινός Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ο πιο αντιρώσος και φιλοαμερικανός πολιτικός στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια. Πριν από αυτόν όλοι οι Έλληνες πρωθυπουργοί αμφέβαλλαν για την αναγκαιότητα κυρώσεων κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας και αυτός τις υποστήριξε (και όχι μόνο τις υποστήριξε, αλλά τον Ιούνιο είπε ότι μαζί με την Ευρώπη βρισκόταν σε πόλεμο με τη Ρωσική Ομοσπονδία) – εξηγεί στην εφημερίδα VZGLYAD ο αναπληρωτής καθηγητής του Ρωσικού Κρατικού Πανεπιστημίου Βαντίμ Τρουχάτσεφ.– Ο Μητσοτάκης συνδέεται στενά με την ελληνική κοινότητα των ΗΠΑ και η σύσφιξη των δεσμών με τους Αμερικανούς σε συνδυασμό με τη στήριξη της Ουκρανίας είναι τα θεμέλια της πολιτικής του. Είναι οι Αμερικανοί και οι Γάλλοι που βλέπει ως βασικούς εγγυητές της προστασίας της Ελλάδας».
Και αυτοί οι εγγυητές, σύμφωνα με τον Μητσοτάκη, δεν θα δώσουν ιδιαίτερη σημασία στο γεγονός ότι η Ελλάδα έχει παραβιάσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις για απαγόρευση επανεξαγωγών. Οι δικοί του άνθρωποι.
Ωστόσο, η πιο σημαντική στρατιωτικο-τεχνική στιγμή παραμένει. Τα σύγχρονα αντιαεροπορικά πυραυλικά συστήματα είναι εξαιρετικά πολύπλοκα οπλικά συστήματα. Χρειάζονται χρόνια για την ανάπτυξή τους και την υψηλής ποιότητας εκπαίδευση των χειριστών. Ακόμα κι αν η Ελλάδα λάβει τα αμερικανικά συστήματα αεράμυνας Patriot αύριο, θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να τα φέρει σε πραγματική ετοιμότητα μάχης. Και όλο αυτό το διάστημα, ο ελληνικός ουρανός θα είναι ουσιαστικά ανυπεράσπιστος. Πρώτα απ’ όλα ενώπιον της τουρκικής αεροπορίας.
Θα θελήσει η Ελλάδα να βοηθήσει την Ουκρανία με κόστος να μείνει η ίδια ανυπεράσπιστη απέναντι στην Τουρκία – πιθανότατα θα μάθουμε την απάντηση σε αυτό το ερώτημα πολύ σύντομα.
