Θα αποφύγουμε την κρίση με την Τουρκία;

Η εξήγηση που δίνεται για τη χαλάρωση του αμερικανικού ενδιαφέροντος στο Κυπριακό, είναι ότι η σημερινή αμερικανική διοίκηση απέρχεται σε λίγες ημέρες και δεν θα μπορούσε να προωθήσει το θέμα της λύσης που διαγραφόταν.

Από πλευράς πολιτικής που θα ακολουθήσει ο νέος Αμερικανός πρόεδρος, μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν.

Ο κ. Ερντογάν με τις γνωστές εμμονές του, δίνει βαρύτητα στην έκδοση των οκτώ στρατιωτικών, των οποίων η υπόθεση θα αρχίσει να συζητείται τις ημέρες αυτές στον Άρειο Πάγο. Είναι μια νέα δοκιμασία για την κυβέρνηση Τσίπρα.

Σε περίπτωση που οι «8» δεν εκδοθούν, θα οδηγηθούμε σε μια όξυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Σε περίπτωση που εκδοθούν, ο κ. Τσίπρας θα έρθει αντιμέτωπος με σημαντικά τμήματα της ελληνικής κοινωνίας, μηδέ του κόμματός του εξαιρουμένου.

Να σημειώσουμε, ακόμη, πως αν ο Άρειος Πάγος αποφασίσει τη μη έκδοση των Τούρκων στρατιωτικών, η κυβέρνηση δεν μπορεί να τους εκδώσει. Σε περίπτωση, δε, που αποφασίσει την έκδοση, τότε τον τελευταίο λόγο τον έχει ο αρμόδιος υπουργός. Δύσκολα, η κυβέρνηση, θα αποφύγει να θέσει τον δάκτυλον επι τον τύπον των ήλων.

Η υπόθεση των «8» έχει δημιουργήσει ένα κύμα συμπάθειας στην Ελλάδα και η έκδοσή τους δεν θα περάσει απαρατήρητη. Τα πλέον προχωρημένα κοινωνικά και πολιτικά στρώματα της ελληνικής κοινωνίας αναζητούν συνομιλητές στη γειτονική χώρα που δεν θα είναι ούτε ισλαμιστές, ούτε κεμαλιστές αλλά, προσανατολισμένοι προς τη Δύση και τις αξίες της.

Σε ό,τι αφορά, τώρα, το Κυπριακό, η συνάντηση της Γενεύης στις 12 Ιανουαρίου, δεν θα είναι η τελευταία. Θα υπάρξουν οι δέουσες συγκλίσεις και η διαδικασία των συνομιλιών θα συνεχιστεί σε καταλληλότερο χρόνο. Η διαδικασία αυτή στη διπλωματική γλώσσα λέγεται op-end, δηλαδή, με ανοιχτό τέλος.

Πολιτικοί παρατηρητές αλλά και κόμματα αδυνατούν να εξηγήσουν την εμμονή του προέδρου Αναστασιάδη στην εξεύρεση λύσης άμεσα.

Θεωρούν πως η συγκυρία δεν είναι κατάλληλη. Όλες οι διεθνείς αναλύσεις οδηγούν σε εκτιμήσεις ότι η Τουρκία θα διέλθει εσωτερική και εξωτερική περιδίνηση που θα αμφισβητήσουν τις σταθερές της.

Το σχέδιο που έχει τεθεί προς συζήτηση είναι το σχέδιο Ανάν, με ορισμένες διορθώσεις, και η απόκλιση από αυτό δε θεωρείται πιθανή από τη διεθνή κοινότητα. Ένας επαναπροσδιορισμός της ισορροπίας δυνάμεων στην περιοχή ή,  η αλλαγή των συμφερόντων του διεθνούς παράγοντα, μπορεί να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για μια πιο δίκαιη και λογική λύση που θα συνάδει με τις δυτικές αρχές και αξίες.

Η γεωπολιτική ρευστότητα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής δεν επιτρέπει στον κ. Ερντογάν πολιτική προσάρτησης των Κατεχομένων. Προσάρτηση των Κατεχομένων θα σημάνει πως το νότιο τμήμα του νησιού είναι ελεύθερο να αναζητήσει δικλείδες ασφαλείας και η αναζήτηση αυτή, μάλλον, δεν συμφέρει την Τουρκία. Η παρουσία στρατευμάτων στο νότο, οποιουδήποτε μεγέθους ή προέλευσης, δεν είναι προς το συμφέρον της Άγκυρας.

Ούτε και είναι εύκολο στην Τουρκία να κλιμακώσει τις προκλήσεις της σχετικά με την ΑΟΖ της Κύπρου, σε περίπτωση που προσαρτήσει τα Κατεχόμενα. Η Κυπριακή Δημοκρατία κινείται αριστοτεχνικά στην παραχώρηση δικαιωμάτων σε ισχυρές, διεθνείς εταιρείες που ασκούν επιρροή στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ ή άλλων σημαντικών χωρών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η EXXONMobile, της οποίας ο μέχρι πρότινος πρόεδρος Ρεξ Τίλερσον θα αναλάβει υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Τραμπ.

Τα ενεργειακά σχέδια στην περιοχή δεν έχουν παγιωθεί και αλλάζουν, αναλόγως, των εξελίξεων. Επί παραδείγματι, διαφορετικά θα εξελιχθούν τα πράγματα σε περίπτωση που τα αποθέματα είναι μικρά και διαφορετικά στην περίπτωση που θα μπορέσουν να συντηρήσουν την κατασκευή του αγωγού East-Med.

Τα μηνύματα που έστελνε το Ισραήλ μέχρι πρότινος ήταν ότι θα επιδιώξει τη βελτίωση των σχέσεών του με την Άγκυρα και τη διοχέτευση των ενεργειακών αποθεμάτων προς τις αγορές μέσω της Τουρκίας. Οι αμερικανικοί σχεδιασμοί για τη σταθεροποίηση της περιοχής βασίζονταν στη συνεργασία αυτή (Τουρκίας-Ισραήλ). Είναι άγνωστο αν με τη νέα αμερικανική διοίκηση οι σχεδιασμοί θα παραμείνουν οι ίδιοι.

Ο ρωσικός παράγων δεν θα είναι αμέτοχος.

Στην αμερικανική πρωτεύουσα θα συνυπάρχουν δύο κέντρα διαμόρφωσης εσωτερικής πολιτικής μέχρι να επικρατήσει το ένα. Το πρώτο θα είναι ο Λευκός Οίκος και το δεύτερο το κατεστημένο της αμερικανικής πρωτεύουσας.

Πάντως, αν η υπόθεση πως οι εξελίξεις θα καθοριστούν από τον όγκο των ενεργειακών αποθεμάτων στην ανατολική Μεσόγειο ισχύει, τότε θα πρέπει να αναμένουμε ορισμένους επαναπροσδιορισμούς. Η Κυπριακή Δημοκρατία έδωσε ένα οικόπεδο στην EXXON Mobil, ενώ ο ρωσικός κολοσσός Rosneft έχει πάρει ένα οικόπεδο στο μεγάλο κοίτασμα ZOR της Αιγύπτου. Τα αποθέματα αυτά μπορούν να συντηρήσουν έναν αγωγό σαν τον East-Med.

Η Τουρκία, όμως, βρίσκεται σε μια μη διαχειρίσιμη εσωτερική αστάθεια η οποία επιδεινώνεται μέρα με την ημέρα. Και η εγκατάλειψη από τον κ. Ερντογάν των μέχρι πρότινος τζιχαντιστών συμμάχων του, τους στρέφει ήδη, και θα τους στρέψει ακόμη περισσότερο, στην αποσταθεροποίηση της χώρας του.

Το πρόβλημα με το ISIS δεν είναι, απλώς, να ηττηθεί και να εκδιωχθεί από τις σημερινές εστίες του. Εξίσου σημαντικό είναι το τι θα γίνει με τους μαχητές του που θα διασκορπισθούν σε διάφορες περιοχές αλλά, θα έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν και να συντονιστούν μεταξύ τους. Και αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα για την Τουρκία.

Με βάση όλη αυτή τη ρευστότητα είναι η κατάλληλη στιγμή να επιδιωχθεί λύση του Κυπριακού σαν και αυτή που προωθείται;