του Τζώρτζ Φρίντμαν
Ένα από τα πιο σημαντικά αποτελέσματα της προεδρικής κούρσας των ΗΠΑ μπορεί να είναι το πώς θα επηρεάσει τη σχέση των Ηνωμένων Πολιτειών με την Ευρώπη. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι θέλει η Ευρώπη να πληρώσει περισσότερα για το ΝΑΤΟ – ένα διαχρονικό σημείο διαμάχης μεταξύ των ΗΠΑ και της συμμαχίας. Είτε έτσι είτε αλλιώς, η ουσία του ζητήματος είναι η στρατηγική σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης.
Οι ΗΠΑ έχουν πάει σε πόλεμο -ή σχεδόν σε πόλεμο- τρεις φορές με ευρωπαϊκές δυνάμεις που είχαν προσπαθήσει να πάρουν τον έλεγχο της ηπείρου.
Η πρώτη συνέβη το 1917, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες ανέπτυξαν δυνάμεις στη Γαλλία για να πολεμήσουν τη Γερμανία. Η επέμβαση προκλήθηκε φαινομενικά από γερμανικά υποβρύχια που είχαν βυθίσει βρετανικά και γαλλικά πλοία πριν στραφούν σε αμερικανικά πλοία καθ’ οδόν προς την Ευρώπη. Αλλά ήταν πιο θεμελιώδες το γεγονός ότι το εμπόριο των ΗΠΑ με την Ευρώπη είχε συνεχιστεί επικερδώς κατά την πρώτη φάση του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η γερμανική απόπειρα να επιτεθεί στη ναυτιλία ήταν μια προσπάθεια να κοπεί η γραμμή ανεφοδιασμού μεταξύ Βρετανίας και Ηνωμένων Πολιτειών.
Οι γερμανικές δυνάμεις αποδυναμώνονταν στη στεριά, οπότε το Βερολίνο ήλπιζε ότι η αναχαίτιση πλοίων από τις ΗΠΑ θα έβλαπτε τη βρετανική πολεμική προσπάθεια και, με τη σειρά της, θα ανακούφιζε τα στρατεύματά της.
Για την Ουάσιγκτον, ήταν κάτι περισσότερο από ένα θέμα απώλειας σκαφών. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη αποτέλεσαν την οικονομική καρδιά του κόσμου. Ενώ οι Γάλλοι και οι Βρετανοί πάλευαν για τη ζωή τους, οι Αμερικανοί πάλευαν για να διατηρήσουν την οικονομική σχέση που ήταν η ραχοκοκαλιά της οικονομίας των ΗΠΑ.
Αυτό καθόρισε τη στρατηγική των ΗΠΑ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ασφαλείς από χερσαία εισβολή – ούτε ο Καναδάς ούτε το Μεξικό αποτελούσαν απειλή – επομένως η μόνη δυνατή λεωφόρος για εισβολή ήταν η θάλασσα. Έτσι, εκτός από την απειλή για το εμπόριο τους, οι ΗΠΑ ανησυχούσαν ότι μια άλλη δύναμη θα έπαιρνε τον έλεγχο του Ατλαντικού και θα πραγματοποιούσε μια αμφίβια επίθεση.
Η στρατηγική της Ουάσιγκτον ήταν να σπάσει τη χερσαία ισχύ της Γερμανίας και να εμποδίσει το ναυτικό της να εξασφαλίσει τον Ατλαντικό.
Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο μέσω μιας συμμαχίας με τη Δυτική Ευρώπη σε ξηρά και θάλασσα, επειδή η ήττα τους θα άφηνε τις ΗΠΑ ευάλωτες στη Γερμανία.
Οι ΗΠΑ θα επενέβαιναν στην Ευρώπη για δεύτερη φορά στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, γεγονός που άφησε τις Ηνωμένες Πολιτείες ουσιαστικά στην ίδια θέση. Η Ουάσιγκτον αναγκάστηκε να υπερασπιστεί τον Ατλαντικό και να αποτρέψει την πτώση της Δυτικής Ευρώπης.
Πιο συγκεκριμένα, οι ΗΠΑ φοβούνταν ότι η Γερμανία θα εισέβαλε και θα καταλάμβανε τη Βρετανία και θα έπαιρνε τον έλεγχο του τεράστιου ναυτικού της στόλου.
Αυτή ήταν μια θανάσιμη απειλή για το εμπόριο και την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Έτσι ακολούθησαν την ίδια στρατηγική που είχαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, παρέχοντας τεράστια ναυτική βοήθεια στο Λονδίνο για να εμποδίσει τους Γερμανούς να αποκτήσουν τον έλεγχο του Ατλαντικού.
Η βασική διαφορά, φυσικά, είναι ότι οι ΗΠΑ αντιμετώπισαν επίσης την Ιαπωνία στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Για την Ουάσιγκτον, μια ταυτόχρονη απειλή από τον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό ωκεανό ήταν το χειρότερο σενάριο. Ο πόλεμος του Ειρηνικού ήταν ένας ναυτικός πόλεμος.
Η τρίτη επέμβαση έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, με τις ΗΠΑ να διατηρούν γραμμές πέρα από τον Ατλαντικό για να τροφοδοτούν τη Δυτική Ευρώπη και τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ που εμπλέκονταν με τη Σοβιετική Ένωση. Μόνο που αυτή τη φορά και οι δύο πλευρές κρατούσαν πυρηνικά όπλα, οπότε οποιοσδήποτε θερμός πόλεμος θα ήταν πόλεμος αέρος-εδάφους. Η αμερικανική υπεράσπιση της θάλασσας έγινε από τη γη και τον αέρα, αλλά εξακολουθούσε να είναι, κατ’ αρχήν, ένας ναυτικός πόλεμος.
Το κρίσιμο σημείο είναι ότι αυτοί οι πόλεμοι διεξήχθησαν στο πλαίσιο μιας συμμαχίας και ότι η στρατηγική των ΗΠΑ έχει παραμείνει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητη για περισσότερο από έναν αιώνα.
Σύμφωνα με αυτή τη στρατηγική, η Ουάσιγκτον αναμένεται να διεξάγει έναν ναυτικό πόλεμο και να προμηθεύει τις δυνάμεις των ΗΠΑ, ενώ θα ενισχύσει τα πλεονεκτήματά της με μια συμμαχία που προέρχεται από χερσαίες δυνάμεις στα βασικά χερσαία πεδία μάχης.
Υπό αυτή την έννοια, το ΝΑΤΟ ως οργανισμός δεν είναι απαραίτητος για έναν πόλεμο των ΗΠΑ στην Ευρώπη. Αλλά τα στρατεύματα που θα μπορούσε να προμηθεύσει θα ήταν σίγουρα ευπρόσδεκτα.
Και πρέπει να θυμόμαστε ότι οι ΗΠΑ χρειάζονται ακόμα εμπόριο – και το εμπόριο με την Ευρώπη είναι το πιο σημαντικό.
Η διατήρηση ανοιχτών ναυτικών γραμμών ήταν το κλειδί για τους πολέμους των ΗΠΑ στον 20ό αιώνα. Αυτό εξακολουθεί να ισχύει τώρα και θα συνεχίσει να ισχύει και στο μέλλον.
