Η ομογένεια αποχαιρέτισε τον Νίκο Σταύρου

Με τον ερχομό του 2012 η ομογένεια αποχαιρέτισε ένα από τα πιο αξιόλογα και αξιαγάπητα παιδιά της, τον διακεκριμένο πολιτικό επιστήμονα Νικόλαο (Νίκο) Σταύρου, που έκλεισε για πάντα τα μάτια στις 29 του Δεκέμβρη, σε ηλικία 76 χρονών.

Φίλοι και συνεργάτες του μεταστάντος συγκεντρώθηκαν ανήμερα της Πρωτοχρονιάς σε μεγάλη αίθουσα τελετών της Ουάσιγκτον, όπου είχε εκτεθεί η σωρός του, για να τιμήσουν την ζωή και το έργο του και να συμπαρασταθούν τόσο στην χήρα του, την Κατερίνα Σταύρου, που με αγάπη και αφοσίωση μοιράστηκε με τον Νίκο χαρές και λύπες μιας πολύχρονης συμβίωσης, όσο και στα αδέλφια του, τον Ηλία και τον Παύλο, που ήρθαν να τον αποχαιρετήσουν από άλλα μέρη των Ηνωμένων Πολιτειών με τις συζύγους τους, Ειρήνη και Φέη, αντίστοιχα, και μερικούς μακρινότερους συγγενείς.

N. Σταύρου για του Ολυμπιακούς Αγώνες “Αθήνα 2004”

Το εγκώμιο του αξέχαστου ακαδημαϊκού έπλεξε στην σεμνή τελετή ο φιλέλληνας δημοσιογράφος Ντέϊβιντ Μπάϊντερ (David Binder), ανταποκριτής της μεγάλης έγκυρης εφημερίδας Νιού Γιόρκ Τάϊμς στην Ουάσιγκτον, ο οποίος είπε μεταξύ άλλων ότι ένα έγγραφο που έλαβε πρόσφατα, υπογεγραμμένο από τον Νίκο Σταύρου, θα το φυλά ως κόρη οφθαλμού γιατί το θεωρεί ως το πολυτιμότερο έντυπο που έχει στην κατοχή του. Άλλη συγκινητική ομιλία ήταν του Τεντ Ντάγκνε (Ted Dagne), ενός άλλοτε φτωχού μαύρου φοιτητή, ο οποίος με δάκρυα στα μάτια εξέφρασε ευγνωμοσύνη στον Νίκο Σταύρου, που τον βοήθησε πριν από 25 χρόνια, τόσο σαν καθηγητής και φίλος όσο και σαν να ήταν πραγματικός γονιός του, να ολοκληρώσει τις πανεπιστημιακές σπουδές του και να τον βάλει στον δρόμο για μια επιτυχημένη καριέρα. Κατά τον Τέντ, παρόμοια βοήθεια έδινε ο Νίκος και σε πολλούς άλλους σπουδαστές που την χρειάζονταν.

Άλλοι που έτρεξαν μέσα στην βροχή και το κρύο για να αποχαιρετίσουν τον Νίκο Σταύρου ήταν ο Τζο Σέστακ (Joe Sestak), φιλέλληνας, πρώην βουλευτής από την Πενσυλβανία και άλλοτε μέλος της κοινοβουλευτικής ομάδας προώθησης ελληνικών θεμάτων στο Κογκρέσο, ο επίσης πρώην βουλευτής και δριμύτατος επικριτής της ελληνικής χούντας κατά την επταετία 1967-74, Λούσιεν Νέτζι (Lucien Nedzi), με τον οποίο ο Νίκος συνεργάστηκε στενά μαζί με μια φούχτα άλλων εξεχόντων ομογενών για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, ο Ρέη Γιούϊνγκ (Raymond Ewing), πρώην Πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κύπρο και βοηθός του Νίκου στην αρχισυνταξία της επετηρίδας Mediterranean Quarterly (Μεσόγειος), και ο Εντ Ντίλερι (Ed Dillery), πρώην Επιτετραμμένος της Αμερικανικής Πρεσβείας στην Λευκωσία. Σχεδόν όλα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της επετηρίδας αυτής, που υπό την διεύθυνση του μεταστάντος είχε εξελιχτεί σε μια αξιόπιστη πηγή σκέψης και ενημέρωσης γύρω από πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά θέματα που αφορούν στην περιοχή της Μεσογείου, ήρθαν κι έδωσαν αυτοπροσώπως τα συλλυπητήριά τους στην οικογένεια του αείμνηστου ομογενούς.

N. Σταύρου και Γ Μπίστης σχολιάζουν τις εκλογές του 2004

Την Δευτέρα 2 Ιανουαρίου, φίλοι και συγγενείς συνόδευσαν τον Νίκο Σταύρου στην τελευταία του κατοικία. Στην κηδεία, την Ελλάδα εκπροσώπησε η Πρόξενος Ιωάννα Κριεμπάρδη και την Κύπρο, ο ομόλογός της, Νεόφυτος Κωνσταντίνου. Άλλοι ομογενείς τους οποίους είδαμε εκεί ήταν η Δέσποινα Σκεντέρη-Φουρνιάδη, δεξί χέρι του Νίκου στην επετηρίδα Μεσόγειος, ο Τζιμ Μαρκέτος (Jim Marketos), ηγετικό στέλεχος του Ελληνοαμερικανικού Ινστιτούτου, ο Μενέλαος Τζέλιος, (Menelaos Tzelios), πρώην Πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Ομοσπονδίας Αμερικής, ο Παναγιώτης Σίλης (Pete Silis), πρώην Πρόεδρος του Ηπειρωτικού Συλλόγου της Ουάσιγκτον, οι καθηγητές πανεπιστημίου Ειρήνη και Νίκος Κυριακόπουλος, η πρώην οικονομική σύμβουλος της Πρεσβείας της Ελλάδος στην Ουάσιγκτον Τζούλια Κλώνη (Julia Clones), η πρώην Πολιτιστική Σύμβουλος της Αμερικανικής Πρεσβείας στην Αθήνα, Λίλα Μάργιου (Lela Margiou), ο ανταποκριτής της Ελευθεροτυπίας στην Ουάσιγκτον Δημήτρης Δήμας (Dimitris Dimas) και ο ανταποκριτής της τηλεόρασης του Αντένα στην Νέα Υόρκη, Θανάσης Τσίτσας (Thanasis Tsitsas).

Ο Νίκος Σταύρου γεννήθηκε βορειοηπειρώτης σε μια μικρή περίοδο ειρήνης στην Γριάσντανη (Griazdani) της Αλβανίας και οι πρώτες εντυπώσεις που δημιούργησε ήταν συνυφασμένες με ανθρώπους που, όπως έλεγε ο ίδιος, δεν είχαν μάθει τίποτε άλλο εκτός από πολέμους σε ολόκληρη την ζωή τους. Οι ιστορικοί του 20^ου αιώνα μας έχουν προσφέρει τόνους υλικού σε σχέση με τους πολέμους αυτούς οι οποίοι, κατά τον Νίκο, διατάραξαν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, κατέστρεψαν ακόμη περισσότερες, αχρήστευσαν κράτη με πολύχρονη ιστορία, δημιούργησαν καινούργια, άλλαξαν γεωγραφικά σύνορα κρατών και επέβαλαν νέες εθνικές ταυτότητες. Αλλά τα παιδιά αυτής της περιόδου πόνου, όπως την χαρακτηρίζει ο Νίκος Σταύρου, αφέθηκαν μόνα να βρούνε τρόπους επιβίωσης και τρόπους αντιμετώπισης των εφιαλτών που εγκλειστήκαν στις ψυχές τους από τις φοβίες που προκάλεσαν ενήλικες. Σε σχετικό δοκίμιο του, ο αείμνηστος ομογενής, επισημαίνει πως τα παιδιά δεν αποφασίζουν αυτά την ακριβή χρονική στιγμή κατά την οποία έρχονται στην ζωή και ιδιαίτερα τα παιδιά της δικής του γενιάς δεν ήταν ποτέ σε θέση να ελέγξουν τις πρώτες εντυπώσεις από την εμφάνισή τους στον κόσμο μας. Στιγμές αγνότητας και εφιάλτες ακολούθησαν από κοινού τις ζωές των νέων της γενιάς αυτής «που έμελλε να έρθει στην ζωή σε μια εποχή κατά την οποία η τρέλα κυβερνούσε την Ευρώπη και η βαρβαρότητα εδραίωνε την επαίσχυντη παρουσία της στην βουκολική εκείνη γωνιά της Βαλκανικής την οποία κάποτε έβλεπα σαν σπίτι μου» έγραψε χαρακτηριστικά κάποτε ο Νίκος.

Όπως φαίνεται από το απόσπασμα αυτό ο Νίκος Σταύρου απεχθάνονταν τους πολέμους. Ήθελε να πρυτανεύει σε κάθε περίπτωση η λογική και ολόκληρος ο κόσμος να ζει ειρηνικά. Ιδιαίτερα το εύχονταν αυτό για την Ελλάδα και την Κύπρο, δύο χώρες που τις είχε βαθειά φυλαγμένες στην καρδιά του και πολύ περισσότερο στην σκέψη του. Όποτε τα νέα από την Ελλάδα ήταν ευχάριστα ο Νίκος εμφανίζονταν παντού ευδιάθετος και γελαστός. Η τελευταία φορά που συνέβη τούτο ήταν στις μέρες των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Η αγάπη του για την Ελλάδα και η υπερηφάνεια του για την επιτυχημένη διοργάνωση της Ολυμπιάδας στην Αθήνα, είναι έκδηλες σε τηλεοπτική συνέντευξη που μας παραχώρησε αμέσως μετά το μεγάλο εκείνο αθλητικό γεγονός και την οποία παραθέτουμε στην συνέχεια.

Aλλά ο Νίκος Σταύρου έβλεπε ξεκάθαρα και τα προβλήματα της Ελλάδας, πολλές φορές πολύ πριν αυτά καλά-καλά εκδηλωθούν. Τον Ιούλιο του 2011, σε άλλη συνέντευξη που μου παραχώρησε είχε επισημάνει μεταξύ άλλων τα εξής:

«Η Ελλάδα είναι γνωστή ως η χώρα στην οποία όλοι έχουνε δικαίωμα συντάξεως εκτός από τους τουρίστες βέβαια, αλλά οι περισσότεροι θεωρούν τους φόρους ως εθελοντική συνεισφορά προς το κράτος. Η είσπραξη των φόρων πρέπει να γίνεται κατά άμεμπτο και αντικειμενικό τρόπο. Είναι γνωστό πλέον ότι κυβερνήσεις και πολιτικοί παράγοντες έχουν αποτύχει στο να πείσουν τον ελληνικό λαό σχετικά με την ανάγκη της φορολογικής συνεισφοράς του για την διασφάλιση της ευημερίας της χώρας. Κατά την γνώμη μου απαιτείται άμεσα ένας υπερκομματικός θεσμός, απαλλαγμένος από πολιτικές σκοπιμότητες, ο οποίος θα παρέχει την δυνατότητα να συλλέγονται φόροι με αντικειμενικά κριτήρια, χωρίς να γίνονται διακρίσεις, χωρίς να δείχνονται προτιμήσεις και χωρίς να τίθενται υψηλά ιστάμενοι έξω από τα χέρια της φορολογικής υπηρεσίας. Οι κυβερνήσεις και τα κόμματα έχουν αποτύχει τελείως στο να πείσουν τον ελληνικό λαό στην ανάγκη της συνεισφοράς του προς το κράτος για την δική του ευημερία».

Όταν στην συνέχεια ρωτήσαμε τον Νίκο Σταύρου τι θα μπορούσε να γίνει για να αυξηθούν οι ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα, να βελτιωθεί η παραγωγικότητά της και να προσελκυστούν περισσότεροι ξένοι επισκέπτες για την τόνωση του ελληνικού τουρισμού, που είναι και μια από τις κυριότερες πηγές εισοδήματος της χώρας, μας απάντησε:

«Έχω αμφίβολες σκέψεις για το θέμα των επενδύσεων ξένων επιχειρηματιών στην Ελλάδα. Η ελληνική οικονομία, πρώτον, δεν ήτανε τόσο μη παραγωγική και μη ανταγωνιστική, όσο θεωρείται. Αυτό βέβαια λαμβάνει υπόψη όλες τις πτυχές της ελληνικής οικονομίας, περιλαμβανομένων της ναυτιλίας, της διακίνησης ενεργείας και άλλων κλάδων.

Οι μονάδες οι οποίες είναι χαμηλής παραγωγής είναι οι εγχώριες μεγαλοεπιχειρήσεις, οι οποίες είναι ουσιαστικά κρατικές. Αυτές, πρέπει άμεσα να ιδιωτικοποιηθούν, αλλά δεν πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν με πλειστηριασμό για επιλογή του κατώτερου μειοδότη, τουλάχιστον στις περιπτώσεις της ΔΕΗ, του ΟΤΕ και άλλων παραγωγικών μονάδων.

Επί του παρόντος είναι δύσκολο η Ελλάδα να αλλάξει την στάση πολλών ξένων επενδυτών εκτός και εάν μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, αλλάξει το θέμα της συζήτησης και αρχίσουμε να μιλάμε όχι έναν δανειολήπτη αλλά για μια χώρα η οποία αξιοποιεί ξένα και μεγάλα κεφάλαια στην ανάπτυξη συγκεκριμένων μονάδων της. Η συζήτηση λοιπόν πρέπει να αλλάξει και η Ελλάδα να παύσει να εμφανίζεται ως επαίτης και να προβάλλεται σαν μια χώρα δυνητικής ευημερίας, σαν μια χώρα η οποία προσφέρει ευκαιρίες για επενδύσεις.

Ο Τουρισμός είναι πάντοτε ένας από τους κυριότερους παράγοντες της ελληνικής οικονομίας. Αλλά ο Τουρισμός είναι εύθραυστος πόρος, δεν είναι σταθερός. Όταν μιλάμε για αστάθειες, όταν στην παρούσα περίπτωση μιλάμε για συνεχείς διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις, που δίνουν ένα φάσμα Ελλάδας ως χώρας σε αναστάτωση, ο Τουρισμός δεν νομίζω ότι βοηθείται κατά πολύ.

Πρώτα από όλα, κατά την γνώμη μου, η ελληνική κυβέρνηση και όλα τα πολιτικά κόμματα, μηδενός εξαιρουμένου, πρέπει να πείσουν τον ελληνικό λαό για την σοβαρότητα της καταστάσεως που αντιμετωπίζει η χώρα. Μέχρι τώρα δεν το έχουνε κάνει. Και τα μέτρα λιτότητας που πέρασαν από την Βουλή την περασμένη εβδομάδα, εγκρίθηκαν με μόνον μία ψήφο της αντιπολίτευσης. Η αντιπολίτευση όπως και τα άλλα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα έχουν καλά μυαλά. Κανένας όμως δεν πρέπει να υποβαθμίζει την σημερινή κατάσταση και να την χρησιμοποιεί ως μοχλό για προώθηση πολιτικών στόχων. Είναι κρίσιμη η κατάσταση και δεν επιτρέπεται πολιτικοί αρχηγοί να μικροπολιτικολογούν σε βάρος του εθνικού συμφέροντος».

Ο Νίκος Σταύρου ήταν ένας υπέροχος άνθρωπος, ειλικρινής, έντιμος και αξιοπρεπής. Έφυγε από τα εγκόσμια με την απογοήτευση ότι παρά τις προσπάθειες που κατάβαλε επί 15 χρόνια, δεν κατέστη δυνατός ο εντοπισμός, η εκταφή και η επιστροφή σε αυτόν των λειψάνων του αδελφού του Γρηγόρη για να του έκανε μια πρέπουσα κηδεία, σύμφωνα με τις ελληνοχριστιανικές παραδόσεις. Την ιστορία του Γρηγόρη Σταύρου, αφηγήθηκε ο βουλευτής Ντόναλτν Πέην (Donald Payne) από την Νέα Υερσέη με τούτα τα λόγια, τον Οκτώβρη του 2006:

Γρηγόρης Σταύρου

«Ο Γρηγόρης Σταύρου, σε ηλικία 23 χρονών εκτελούσε επικίνδυνες κατασκοπευτικές αποστολές στην Αλβανία για τις ελληνικές αρχές. Στην τελευταία από τις αποστολές του αυτές, που απέβλεπε στην αποκατάσταση ενός ζωτικής σημασίας δικτύου, το οποίο είχε αποκαλύψει ο βρετανός προδότης Κιμ Φίλμπι, ο Γρηγόρης επίσης προδόθηκε, συνελήφθη, βασανίστηκε, πέρασε από στρατοδικείο και τέλος εκτελέστηκε στις 3 Σεπτεμβρίου, 1953. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, αυτός ήταν και το τελευταίο θύμα του Φίλμπι στην Αλβανία. Όπως μαθαίνω, οι τελευταίες λέξεις που πρόφεραν τα χείλη του Γρηγόρη στους στρατοδίκες του ήταν: Θα ξανακάνω το ίδιο, αν μου δοθεί μια ακόμη ευκαιρία. Ο ηρωισμός του έδωσε ελπίδα στον Αλβανικό λαό ότι δεν είχε ξεχαστεί. Το θάρρος του Γρηγόρη Σταύρου αναγνωρίστηκε επίσημα μετά τον θάνατό του. Με απόφαση της Ελληνικής κυβέρνησης του απενεμήθη στις 19 Σεπτεμβρίου 1991, το Μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων για το σθένος του και τον ανεπανάληπτο ηρωισμό του».

Ο Νίκος Σταύρου ανησυχούσε πως μετά τον θάνατό του η υπόθεση του αδελφού του Γρηγόρη θα ξεχαστεί. Την επαναφέρουμε σήμερα στην δημοσιότητα σαν φόρο τιμής προς τον Νίκο και για να τιμήσουμε την οικογένειά του «για την θυσία που έκανε ο Γρηγόρης στον βωμό της ελευθερίας».

Για τον συντάκτη αυτού του κομματιού, ο Νίκος Σταύρου δεν ήταν μόνον ένας εξαίρετος αναλυτής των διεθνών εξελίξεων και δάσκαλος, αλλά επίσης καλός προσωπικός φίλος. Θα τον θυμάμαι πάντα ευδιάθετο και γελαστό, να με περιμένει στο κατώφλι του σπιτιού του, χωρίς γραβάτες και σακάκια, φορώντας πέδιλα και σορτσάκι, έτοιμο να πάμε για Σαββατοκύριακο ψάρεμα σε μια ακτή της πολιτείας Μαίρυλαντ, στον Ατλαντικό. Η αλήθεια είναι πως τις περισσότερες φορές γυρίζαμε στο σπίτι με τα χέρια αδειανά, γιατί αντί να έχουμε την προσοχή στην πετονιά, πιάναμε πάνω στον μόλο του ψαρέματος, ατέρμονες συζητήσεις για τις εξελίξεις στην Ελλάδα και την Κύπρο. Όμως έστω κι έτσι, οι όμορφες εμπειρίες που ζήσαμε εκείνα τα Σαββατοκύριακα θα μείνουν βαθειά χαραγμένες στην θύμηση μου.

http://gr.voanews.com/a/stavrou-01-02-2012-136554388/243711.html