Ο Ερντογάν επισκέφθηκε το Κατάρ για να δείξει ότι δεν είναι μόνος και να αποκτήσει κεφάλαια για την οικονομική κρίση
Του Φεχίμ Τάστεκιν
Υπάρχουν λόγοι πίσω από την επίσκεψη του Ερντογάν στο Κατάρ, όπως το να δείξει ότι δεν είναι αβοήθητος μπροστά στην οικονομική συμφόρηση, παρέχοντας ίσως κάποια ταμειακή ροή στην τουρκική οικονομία.
Υπάρχει διπλωματική κίνηση επαφής μεταξύ πολλών χωρών στην περιοχή όπου ανακατεύεται ξανά η… τράπουλα.
Ενώ ο Μπάιντεν και ο Πούτιν συζήτησαν την κρίση στην Ουκρανία, το θέμα ενδιαφέρει και την Τουρκία, σε σχέση με τη στρατηγική της στη Εύξεινο Πόντο. Ωστόσο, στην Τουρκία δημιουργήθηκε μια παραπλανητική αντίληψη. Υπήρχαν αναφορές ότι ο Ερντογάν θα μπορούσε να μεσολαβήσει μεταξύ Πούτιν και Ζελένσκι. Όμως, τον κύριο παίκτη που η Ρωσία βλέπει ως συνομιλητή σε αυτό το θέμα είναι οι ΗΠΑ.
Οι Ρώσοι βλέπουν τον Ερντογάν ως έναν αγωγό για να μεταφέρει ένα μήνυμα στον Ουκρανό ηγέτη, τίποτα περισσότερο. Σε συναντήσεις στη Ρίγα και τη Στοκχόλμη, οι Ρώσοι αποκάλυψαν τι ήθελαν και ο Πούτιν μετέφερε αυτές τις απαιτήσεις στον Μπάιντεν.
Υπάρχουν τρία ζητήματα.
- Μη επιδίωξη ενός σχεδίου όπως η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
- Μη μετατόπιση της ΝΑΤΟϊκής ανάπτυξης των ΗΠΑ, που ως τώρα έδιναν προτεραιότητα στη Ρουμανία, την Πολωνία και τη Βουλγαρία, στην Ουκρανία.
- Αποτυχία ενθάρρυνσης του Κιέβου να ανακαταλάβει το Ντονμπάς με στρατιωτικά μέσα. Ειδικά στο τελευταίο, το μήνυμα φτάνει στην Άγκυρα, καθώς εμπλέκεται στην ένταση λόγω της πώλησης του SİHA.
Οι ΗΠΑ είναι αυτές που καθορίζουν τη στρατηγική της πτέρυγας του ΝΑΤΟ σε αυτά τα τρία θέματα, γι’ αυτό ο Πούτιν θέλει να συζητήσει το θέμα αυτό με τον Μπάιντεν.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, από την άλλη πλευρά, χαράζουν μια κόκκινη γραμμή εναντίον της Ρωσίας, να μην επιχειρήσει να εισβάλει στην Ουκρανία, με απειλές για κυρώσεις όπως η έξοδος της Ρωσίας από το τραπεζικό σύστημα SWIFT. Η εκπλήρωση αυτής της απειλής δεν είναι τόσο εύκολη αν δεν ξεσπάσει πόλεμος. Γιατί αυτό θα πλήξει κυρίως τους συμμάχους των ΗΠΑ στην Ευρώπη, καθώς θα επηρεάσει τις πωλήσεις φυσικού αερίου.
Με τη συσσώρευση στρατευμάτων στα ουκρανικά σύνορα, ο Πούτιν τραβάει μια γραμμή μπροστά στην περιφερειακή πολιτική των ΗΠΑ και ελπίζει ότι η προσάρτηση της Κριμαίας θα χωνευτεί εστιάζοντας στην ένταση στην ανατολική Ουκρανία σε κάποιο βαθμό και ότι δεν θα υπόκεινται πλέον σε κυρώσεις.
Σύμφωνα με τις επιλογές επίτευξης συμφωνίας στις πυρηνικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ ή επιστροφή σε μια τεταμένη διαδικασία, οι χώρες της περιοχής εξετάζουν τις δικές τους επιλογές. Στρατιωτικοί και πολιτικοί εκπρόσωποι των ΗΠΑ διαβεβαίωσαν πρόσφατα ότι και στις δύο περιπτώσεις, οι σύμμαχοι στην περιοχή δεν θα εγκαταλειφθούν. Ωστόσο, χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα πρέπει να ομαλοποιήσουν τις σχέσεις ή να μειώσουν τις εντάσεις με τους κορυφαίους παράγοντες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένου του Ιράν και της Τουρκίας, λαμβάνοντας υπόψη την τάση των ΗΠΑ να μειώσουν τη στρατιωτική και διπλωματική τους παρουσία στην περιοχή. Εάν οι εντάσεις με το Ιράν κλιμακωθούν, η σημασία που αποδίδεται στην Τουρκία μπορεί να αυξηθεί.
Υπάρχουν λόγοι πίσω από την επίσκεψη του Ερντογάν στο Κατάρ, όπως το να δείξει ότι δεν είναι αβοήθητος μπροστά στην οικονομική συμφόρηση, παρέχοντας ίσως κάποια ταμειακή ροή στα οικονομιά του κράτους. Η περαιτέρω προώθηση της ενισχυμένης στρατιωτικής συνεργασίας της Τουρκίας με το Κατάρ, χρησιμοποιώντας ως επιχείρημα τις εντάσεις που είχε μέχρι πρόσφατα η Ντόχα με τις γειτονικές χώρες, δεν είναι πλέον ρεαλιστικό επιχείρημα, υπό τις νέες συνθήκες.
Ενώ το Κατάρ εισέρχεται στη διαδικασία εξομάλυνσης με τους γείτονές του, δεν θέλει να θέσει τις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας πάνω από τις δικές του στρατηγικές επιλογές.
Το γεγονός ότι η πετρελαϊκή εταιρεία του Κατάρ, η Qatar Petroleum, εισήλθε στον τομέα της έρευνας φυσικού αερίου με την ExxonMobil στο βυθοτεμάχιο 5, που ανακοίνωσε η Κυπριακή Δημοκρατία, αποτελεί ένδειξη αυτού. Για κάποιο λόγο, αυτοί που μετέτρεψαν το δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας σε ζήτημα εθνικής επιβίωσης, δεν θέλησαν να αναγάγουν σε πρόβλημα την σύμπραξη της Ντόχα με τους Έλληνες της Κύπρου. Πρώτα η συνεργασία του Κατάρ με την Κυπριακή Δημοκρατία ξεκίνησε ήταν στο βυθοτεμάχιο 10. Εκεί η Άγκυρα κράτησε την αντίδρασή της σε επίπεδο φραστικό, δηλώνοντας ότι αυτό το μέρος δεν βρισκόταν στην περιοχή που είχε δηλώσει η Τουρκία ότι ανήκει στη Γαλάζια Πατρίδα και την ΑΟΖ της.
Όμως τώρα το βυθοτεμάχιο 5 συμπίπτει με την περιοχή που έχει οριοθετήσει (μονομερώς) η Τουρκία την ΑΟΖ της και βρίσκεται μέσα στα όρια του χάρτη της Γαλάζιας Πατρίδας. Παρόλα αυτά, το Κατάρ ενεπλάκη στο έργο της εξερεύνησης φυσικού αερίου στο βυθοτεμάχιο 5 της κυπριακής ΑΟΖ.
Μετά από αυτήν την εξέλιξη, επικράτησε μια βαθιά σιωπή από πλευράς της Τουρκίας, που εξέθεσε διεθνώς την Άγκυρα.
Όλα αυτά δείχνουν ότι σε αντίθεση με τις περιόδους που το Κατάρ βρισκόταν υπό αποκλεισμό το 2016-2017, η ανάγκη του για την Τουρκία μειώθηκε, ενώ η Τουρκία έδωσε στο Κατάρ ένα υπερβολικό μερίδιο εταιρικής σχέσης.
