Η υπογραφή, τον Σεπτέμβριο του 2024, του Οδικού Χάρτη Αμυντικής Συνεργασίας ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κύπρο, αποτελεί την ολοκλήρωση σημαντικών βημάτων που είχαν ξεκινήσει καιρό πριν. Λίγο πριν τις αμερικανικές εκλογές, ο Κύπριος πρόεδρος, Νίκος Χριστοδουλίδης, εκλήθη στην Ουάσιγκτον σε συνάντηση με τον απερχόμενο πρόεδρο, Τζο Μπάϊντεν. Συμβολισμός που προκάλεσε εντύπωση και ανακίνησε πλείστα σενάρια περί αναβάθμισης της αμερικανικής παρουσίας και παρέμβασης στη μεγαλόνησο. Τελευταία, επίσης, έρχονται συνεχώς στην επιφάνεια πληροφορίες περί αύξησης των αμερικανικών βάσεων στην Κύπρο. Εσχάτως, η αμερικανική εφημερίδα, Washington Post, αποκάλυψε την ύπαρξη ειδικής μονάδας στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Κύπρο με αποστολή της τη Μέση Ανατολή.
Ενα περιστατικό τον Νοέμβριο του 2023, οπότε στις ακτές της Κύπρου κατέπεσε στρατιωτικό ελικόπτερο τύπου MH-60 Black Hawk με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους πέντε Αμερικανοί μέλη των Ειδικών Δυνάμεων, αποκάλυψε την ύπαρξη μυστικής μονάδας του αμερικανικού στρατού που στάλθηκε στη Μεσόγειο στο πλαίσιο της υποστήριξης των ΗΠΑ προς το Ισραήλ, αμέσως μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου 2023, αναφέρει η Washington Post.
Κέντρο στην Α. Μεσόγειο
Να σημειωθεί πως, εδώ και χρόνια η Κύπρος είναι ενταγμένη στους αμερικανικούς και ΝΑΤΟϊκούς σχεδιασμούς ως διαμετακομιστικό κέντρο, στην περίπτωση «θερμής» κρίσης στη Μέση Ανατολή, με αποστολή τη μεταφορά πολιτών ειδικά από τον Λίβανο στη μεγαλόνησο.
Ωστόσο, ο Οδικός Χάρτης Αμυντικής Συνεργασίας και ο «στρατηγικός διάλογος» Κύπρου – ΗΠΑ καθώς και οι πληροφορίες που έρχονται στο φως της δημοσιότητας δείχνουν ότι η Κύπρος μετατρέπεται σε κάτι μεγαλύτερο για τις ΗΠΑ. Ολα δείχνουν ότι οι διευκολύνσεις που συμφώνησε η Λευκωσία να παρέχει στις αμερικανικές Ενοπλες Δυνάμεις είναι πολλές και σημαντικές. Δεν είναι λίγοι εκείνοι, μάλιστα, που την χαρακτηρίζουν ως «νέα Σούδα». Και προφανώς, οι στρατιωτικές «διευκολύνσεις» στην Κύπρο αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της αλυσίδας των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα.
Η Κύπρος στο ΝΑΤΟ;
Ακρως ενδιαφέρον είναι εάν οι αμερικανικοί σχεδιασμοί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, που περιλαμβάνουν την Κύπρο, σηματοδοτούν μια στρατηγική σχέση ΗΠΑ – Κύπρου, και πολύ περισσότερο εάν θα οδηγήσουν στη δημιουργία ενός νέου σχήματος «ασφαλείας» για την περιοχή, σε συνάρτηση βεβαίως με τις εξελίξεις της σύγκρουσης στη Μ. Ανατολή.
Επιπλέον, εξαιρετικά σοβαρό είναι το ερώτημα, εάν στο πλαίσιο αυτών των σχεδιασμών εντάσσεται η πιθανότητα ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ. Κάτι που θα αλλάξει άρδην τα δεδομένα στην Α. Μεσόγειο, αφού η Κύπρος θα εμφανιστεί ως ο «πυλώνας» του ΝΑΤΟ στην περιοχή, αλλά και στο Κυπριακό και στις σχέσεις Λευκωσίας – Αγκυρας.
Να σημειωθεί, άλλωστε, ότι ανέκαθεν η Κύπρος, ιδιαίτερα για τους Βρετανούς που διαθέτουν τεράστια βάση στο νησί, αλλά και για την Τουρκία που έχει καταλάβει τα μισά εδάφη της, αποτελούσε και συνεχίζει να θεωρείται … «αβύθιστο αεροπλανοφόρο».
Βέβαια, η Τουρκία ως χώρα – μέλος του ΝΑΤΟ είναι βέβαιον ότι θα προβάλλει βέτο σε μια τέτοια πρόταση. Πάντως, ακόμα και στην «ειδική σχέση» της Κύπρου με το ΝΑΤΟ, η Αγκυρα ορθώνει συνεχώς εμπόδια, με διάφορες προσχηματικές δικαιολογίες. Το ίδιο έκανε και έναντι της Αυστρίας, με αποτέλεσμα να ψυχρανθούν στο παρελθόν οι σχέσεις Βιέννης – Αγκυρας. Να σημειωθεί πως η στρατιωτική προσέγγιση Κύπρου – ΗΠΑ έχει ενοχλήσει σφόδρα την Τουρκία.
Οπως και να’ χει, κατά ασφαλείς πληροφορίες, εδώ και χρόνια, παρασκηνιακά, η Λευκωσία βάζει θέμα ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, παρά τα εμπόδια που είναι δεδομένο ότι θα ορθώσει η Τουρκία. Τώρα, όμως, υπό το πρίσμα των θεαματικών εξελίξεων το τελευταίο διάστημα στη Μέση Ανατολή, και όσων πιθανώς θα ακολουθήσουν, αλλά και λόγω της αναβάθμισης της μεγαλονήσου που έως τώρα φαίνεται να προωθούν οι ΗΠΑ για λογαριασμό τους, για πολλούς πλέον η ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν αποτελεί πλέον θεωρητικό σενάριο.
Κάτι, πάντως, που θα επηρεάσει άμεσα στην όποια μορφή επίλυσης του Κυπριακού. Μένει να φανεί, επίσης, και ποια θα είναι η πολιτική της νέας κυβέρνησης Τράμπ, τόσο ως προς την Τουρκία, όσο και προς την Κύπρο και την Α. Μεσόγειο.
Βάσεις
Σύμφωνα με δημοσιεύματα στον κυπριακό Τύπο, λόγω της κατάστασης στη Μ. Ανατολή, έντονη είναι η αμερικανική -και συνολικότερα η ΝΑΤΟϊκή- παρουσία σε λιμάνια και αεροδρόμια του νησιού. Στη ναυτική βάση στο Μαρί κατασκευάζεται ελικοδρόμιο από τις αμερικανικές ΕΔ σε συνεργασία με την Εθνική Φρουρά. Πρόκειται για εγκαταστάσεις και μεγάλο διάδρομο προσγείωσης – απογείωσης, που θα φιλοξενεί ελικόπτερα και αεροσκάφη.
Η αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην Κύπρο, σύμφωνα με τον κυπριακό Τύπο
Στα αεροδρόμια της Λάρνακας και της Πάφου προσγειώνονται κυρίως μεταγωγικά αεροσκάφη και ελικόπτερα. Στη βάση, «Ανδρέας Παπανδρέου», σταθμεύουν, εκτός των άλλων, εδρεύουν τα αμερικανικά ελικοφόρα αεροσκάφη V22-Osrpey (κάθετης απογείωσης – προσγείωσης), από τη δύναμη αεροπλανοφόρων. Η ίδια βάση χρησιμοποιείται και από γερμανικές μονάδες. Στο λιμάνι της Λεμεσού δένουν πολεμικά πλοία των ΗΠΑ και άλλων χωρών.
Δημιουργείται «Κέντρο Ελέγχου Ανατολικής Μεσογείου», το οποίο συντονίζει τις επιχειρήσεις στην ευρύτερη περιοχή. Στο μεταξύ, η Λευκωσία προγραμματίζει μεγάλες εξοπλιστικές αγορές από το Ισραήλ -και- για την αεράμυνα της. Ως γνωστόν, διαθέτει ρωσικής – σοβιετικής τεχνολογίας αντιαεροπορικά συστήματα, τα οποία η Δύση ζητάει να σταλούν ως βοήθεια στην Ουκρανία. Ηδη, «ξεφορτώθηκε» αρκετά συμβατικά οπλικά συστήματα ρωσικής κατασκευής, κάποια εκ των οποίων προς τη Σερβία.
Από τις βρετανικές βάσεις, επίσης, επιχειρούν βρετανικά και άλλα ΝΑΤΟϊκά μαχητικά αεροσκάφη στη Μ. Ανατολή, μεταξύ άλλων και στη Συρία, όπου ως γνωστόν έχουν αναπτυχθεί επίγειες, αεροπορικές και ναυτικές ρωσικές δυνάμεις. Στην Κύπρο, ακόμα, βρίσκονται και αμερικανικά κατασκοπευτικά αεροσκάφη, U-2Α, και αρκετοί άλλοι τύποι αεροσκαφών. Στον Άγιο Νικόλαο βρίσκεται και η βάση του παγκόσμιου Δυτικού κατασκοπευτικού δικτύου, «Echelon».
Η πτώση του ελικοπτέρου
Σύμφωνα με την έκθεση ατυχήματος του αμερικανικού ελικοπτέρου, στις 10 Νοεμβρίου 2023, που συνέταξαν οι Ενοπλες Δυνάμεις (ΕΔ) των ΗΠΑ, και δημοσίευσε η Washington Post, «μια μυστική μονάδα ελικοπτέρων του αμερικανικού στρατού, που στάλθηκε στη Μεσόγειο πέρυσι σε απάντηση της επίθεσης της Χαμάς στο Ισραήλ, και προκειμένου η κυβέρνηση Μπάϊντεν να υποστηρίξει το Ισραήλ και να αποθαρρύνει το Ιράν, εκτελούσε νυχτερινή άσκηση βολών, όταν ένα από τα ελικόπτερά της συνετρίβη στη θάλασσα, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν και οι πέντε επιβαίνοντες σε αυτό».
Οπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, «το ελικόπτερο MH-60M και το πλήρωμά του ήταν μέρος του επίλεκτης 160ης Μοίρας Αεροπορίας Ειδικών Επιχειρήσεων, το οποίο έστειλε άμεσα δυνάμεις στην περιοχή στην αρχή της κρίσης στη Γάζα. Το Πεντάγωνο σπάνια παραδέχεται δημοσίως την αποστολή τέτοιων μονάδων, οι οποίες είναι γνωστές για τις υψηλού επιπέδου μονάδες Ειδικών Επιχειρήσεων. Οποιαδήποτε αποκάλυψη της παρουσίας τους σε επιχειρήσεις τόσο κοντά στις συγκρούσεις μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς πιθανότατα θα είχε προκαλέσει αντιδράσεις μεταξύ των αντιπάλων της αμερικανικής υποστήριξης προς το Ισραήλ».
Κατά την Washington Post, «το ελικόπτερο εκτελούσε άσκηση μαζί με δύο άλλα ειδικά διαμορφωμένα MH-60M Defensive Armed Penetrators, τα οποία είναι εξοπλισμένα με πιο επιθετικά όπλα από αυτά που διαθέτουν συνήθως τα Black Hawk. Τα πληρώματα απογειώθηκαν από τo Ακρωτήρι, ανεφοδιάστηκαν στον αέρα και προέβησαν σε βολές σε βαρέλι 37 γαλονιών που επέπλεε στη θάλασσα. Το ελικόπτερο που συνετρίβη δεν κατάφερε να ανακτήσει ύψος μετά τη ρίψη των πυρομαχικών και έπεσε στο νερό με ταχύτητα περίπου 140 μιλίων την ώρα. Στη συνέχεια, το αεροσκάφος ανατράπηκε και βυθίστηκε γρήγορα».
Προ μηνός, επίσης, το ABC ανέφερε ότι οι ΗΠΑ είχαν δαπανήσει περίπου 70 εκατομμύρια δολάρια για την διαμόρφωση βάσης ελικοπτέρων στην Κύπρο, η οποία λειτούργησε από το 2013 και έκλεισε τον Αύγουστο του 2017, αλλά δεν αποκλείεται -και αυτή- να εντάσσεται στα σχέδια επαναλειτουργίας και αύξησης της αμερικανικής παρουσίας στη μεγαλόνησο. Η κυπριακή κυβέρνηση και η αμερικανική πρεσβεία στη Λευκωσία αρνήθηκαν να προβούν σε οποιοδήποτε σχόλιο σχετικά με το αμερικανικό δημοσίευμα περί μυστικής βάσης ελικοπτέρων των ΗΠΑ στην Κύπρο.
