της Άννας Κωνσταντινίδου*
Το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα τελευταία 24ωρα, έχουν κατακλυστεί από εικόνες των Ταλιμπάν να καταλαμβάνουν τα παλάτια των πρώην αξιωματούχων της Κυβέρνησης και να μην γνωρίζουν πώς να συμπεριφερθούν σε ένα χώρο απόλυτης χλιδής και πλούτου, καθώς οι περισσότεροι εξ αυτών προέρχονται από τις λαϊκές μάζες της υπαίθρου, οι περισσότερες εκ των οποίων ζούσαν σε άσχημες συνθήκες διαβίωσης …
Πολλοί αναλυτές, διεθνολόγοι και πολιτικοί επιστήμονες θεωρούν ότι το Αφγανιστάν έχει για την Αμερική παρόμοιας προβληματικής αποτελέσματα με τον πόλεμο στο Βιετνάμ, ωστόσο όμως το λάθος που, κατά τη γνώμη μου γίνεται, είναι ότι μένουν στο καθαρά πολιτικό-στρατιωτικό σκέλος των πραγμάτων και δεν εξετάζουν μία πολύ βασική παράμετρο που είναι το πολιτισμικό…
Και τι εννοώ με αυτό;;;… Εννοώ το πολιτισμικό υπόβαθρο, στο οποίο πρέπει απαραίτητα να ενσκήπτουμε, προτού προσπαθήσουμε να κάνουμε ανάλυση και ερμηνεία των συμβεβηκότων…
Αφήνοντας έξω το στρατιωτικό και πολιτικό σκέλος των πραγμάτων, αυτά που συμβαίνουν στο Αφγανιστάν, ο τρόπος που εξελίσσονται και θα εξελιχθούν σε συμμαχικό επίπεδο τα πράγματα ανάμεσα στα κράτη (σε όλα ανεξαίρετα τα κράτη) και πώς ενεργούν οι λεγόμενοι ισχυροί, θα καταδείξει (θεωρώ για άλλη μία φορά στην Ιστορία) ένα και μόνο πράγμα:… ότι οι χώρες που τελικά επιβιώνουν (η λέξη επιβίωση, ερμηνευόμενη με κάθε έννοια και διάσταση) και ουσιαστικά είναι αυτές που έχουν τη δυνατότητα διαμόρφωσης ισχύος (και όχι μόνο με την καθαρά στρατιωτική υπόσταση), είναι οι χώρες με μακραίωνο πολιτισμικό υπόβαθρο και μακραίωνη, εθνολογική /φυλετική ταυτότητα…
Και ποια είναι τα κράτη αυτά;;; Αυτά που ο Aber Miroglio χαρακτηρίζει ως ιστορικά έθνη, δηλαδή τις εθνοτικές/φυλετικές ομάδες με αδιάλειπτη παρουσία στον ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΧΡΟΝΟ…
Και όχι… Το Αφγανιστάν δεν έχει σχέση με το Βιετνάμ!!!…
Η διπλωματία και η πολιτική (κυρίως της Δύσης) έχουν κάνει ένα λάθος, ότι τα διάφορα παραδοσιακά μορφώματα (και εννοώ τους πολιτισμούς) που έχουν αναπτυχθεί στην Ασία και Αφρική δεν τα εξετάζουν ξεχωριστά και στη βάση και μόνο του πολιτισμικού υποβάθρου τους, αλλά στη βάση και μόνο κυρίως ενός στοιχείου του Πολιτισμού, που είναι η Θρησκεία…
Οι Αφγανοί δεν έχουν καμία σχέση με τον συμπεριφορικό κοινωνισμό των Αράβων, παρόλο που στην πλειονότητά τους έχουν κοινό δόγμα με αυτό των αραβικών μορφωμάτων (σουνιτικό), ενώ υπάρχουν και κάποιες φυλές στο αφγανικό περιβάλλον με ιρανικό πρόσημο που ως εκ τούτου μιλούν μία εξελιγμένη γλώσσα των περσικών (τα λεγόμενα νταρί) και έχουν κύριο δόγμα τον σιισμό… Δυστυχώς, όμως η Δύση όλους αυτούς τους πληθυσμούς (εννοώ Άραβες και υπόλοιπους Μουσουλμάνους) τούς ερμήνευσε κάτω από το ίδιο ιδεολογικό πλαίσιο, με συνέπεια, όταν τους “κατέκτησε” δεν μπόρεσε ουσιαστικά να τους “δαμάσει”…
Η Ιστορία της Αποικιοκρατίας έχει πλείστα όσα παραδείγματα, που τα αποτελέσματα για το ποιος ουσιαστικά ήταν ο πραγματικός νικητής φάνηκε μετά την αποαποικιοποίηση, αλλά κυρίως μετά την Πτώση του Υπαρκτού Σοσιαλισμού, τον Πόλεμο στον Περσικό Κόλπο, αλλά κυρίως με τις ακραίες ισλαμιστικές οργανώσεις που ξεπήδησαν μετά την κατάρρευση των Δίδυμων Πύργων και τώρα ο επίλογος της αποτυχημένης πολιτικής, φαίνεται στο Αφγανιστάν… Και νικητές δεν ήσαν οι υποτιθέμενοι Ισχυροί…
Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη δεν θα χρειάζονταν ούτε να συμπλεύσουν ούτε να εκπαιδεύσουν στρατιωτικά όλους αυτούς τους λαούς, να χάσουν τρισεκατομμύρια δολάρια σε πολέμους και δωροδοκίες, αν αυτές τις οντότητες τις είχαν “διαβάσει” μεμονωμένα, στη βάση και μόνο του πολιτισμικού τους υποβάθρου…
Οι μόνες χώρες που “δάμασαν” σε πολυποίκιλο επίπεδο, και ως φαίνεται, και τώρα θα “δαμάσουν” τα κράτη αυτά είναι χώρες που οι ίδιες έχουν αδιάλειπτη, ιστορική παρουσία στο χρόνο και ανήκουν σε μεγάλα φυλετικά μορφώματα και είναι : η Ρωσία (σλαβική φυλή και ιστορική αυτοκρατορία), το Ιράν (Περσία) και η Κίνα…
Για να μελετήσουμε τα πράγματα και τις συνθήκες που διαμορφώνουν τα γεγονότα, είναι επιβεβλημένο να κάνουμε κάποια συγκεκριμένα πράγματα: να βγούμε από τα κομματικοποιημένα κουτάκια, να βάλουμε στην άκρη τους συναισθηματισμούς του: ανήκομεν εις την Δύσην, και να ενσκήπτουμε στην πραγματική διάσταση των θεμάτων… Το ότι ανήκουμε στη Δύση και στους Θεσμούς της, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι η Δύση απέτυχε παταγωδώς να διαμορφώσει τον Κόσμο, όπως αυτή ήθελε, καθώς είχε τα μέσα να το πράξει…. Και ξέρετε, γιατί απέτυχε να το πράξει, και αυτό το βλέπουμε τόσο στην ΕΕ όσο και στο ΝΑΤΟ που δεν μπορούν να προστατεύσουν κατ’ουσίαν τα μέλη τους;;;;…. Ότι οι περισσότερες χώρες που είναι μέλη αυτών των δύο οργανισμών, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, που η Ελλάδα είναι μία από αυτές τις εξαιρέσεις, δεν είναι οντότητες που ανήκουν στα ιστορικά έθνη και όταν άρχισαν να δημιουργούν τον Κόσμο στη βάση του δικού τους αξιακού υποβάθρου, ξέχασαν ένα κόσμο, αυτόν της Παράδοσης, που όμως αργότερα δεν μπόρεσαν να τον δαμάσουν…
Γιατί πίστεψαν ότι με τα στρατιωτικά μέσα (αποικιοκρατία) και με την οικονομική αρωγή (αποαποικιοποίηση-νεοαποικισμός), αλλά και με δωροδοκίες και στρατιωτικές εκπαιδεύσεις (μετά την Πτώση Υπαρκτού Σοσιαλισμού), ότι θα μπορούσαν να τον τιθασεύσουν…. Όχι, φυσικά… Αυτός ο κόσμος δεν τιθασεύεται έτσι, αλλά τιθασεύεται μόνο με την προσέγγιση των παραδοσιακών αρχών του…
Πώς άραγε, η Ρωσία για έναν αιώνα σχεδόν είχε καταφέρει να “ενσωματώσει” εν πολλοίς (ανεξαρτήτως αν συμφωνούμε ή αν διαφωνούμε με το πρώην οικονομικό-πολιτικό σύστημα διακυβέρνησης που είχε) όλες αυτές τις εθνοτικές ομάδες (και κυρίως τις μουσουλμανικές, και δεν εννοώ στους μειονοτικούς πληθυσμούς, αλλά σε οργανωμένες πολιτειακές οντότητες, όπως ήσαν οι Αζέροι, Ουζμπέκοι κτλ κτλ);;;; Γιατί είχε επενδύσει, ακόμα και ο Στάλιν, στον τοπικό ιδιομορφισμό αυτών των ομάδων , μια και οι Ρώσοι είχαν διαμορφώσει τον κοινωνισμό τους (ανεξαρτήτως Πολιτειακής Διακυβέρνησης, ήτοι Αυτοκρατορία ή Κομμουνισμό) στην Παράδοση…
Γιατί οι Σοβιετικοί είχαν καταφέρει να εισχωρήσουν στα αραβικά περιβάλλοντα (από το 1923- μέχρι και την πτώση της ΕΣΣΔ);;;; Γιατί ήξεραν πώς να διαχειριστούν τους Άραβες ως προς το σκέλος, Παράδοση…
Το ίδιο και οι Ιρανοί, το ίδιο και οι Κινέζοι (εννοώ για τη διαχείριση των παραδοσιακών, μουσουλμανικων μορφωμάτων, εξαιρώντας τις σχέσεις Ιρανών και Αράβων μετά το 1960 που από εκεί και μετά είχε εντρυφήσει το πολιτικό κομμάτι, μία συνισταμένη που εφηύρε η Αμερική μέσω συγκεκριμένων θεσμικών της οργάνων, όταν της είχε ξεφύγει, εξαιτίας των Βρετανών, η περιοχή Μέση Ανατολή)… Και αυτό το βλέπουμε σήμερα, πώς τα κράτη αυτά προσεγγίζουν και διαμορφώνουν τις δυναμικές τους με μουσουλμανικές χώρες της Κεντρικής Ασίας…
Όμως θα πρέπει να πούμε και κάτι άλλο που θα φανεί με την ανθρωπιστική κρίση που θα ξεσπάσει τώρα στο Αφγανιστάν, και ήδη φαίνεται σε πολλά κράτη που διατηρούν μεταναστευτικούς πληθυσμούς από αυτές τις χώρες, μία από αυτές, είναι και η Ελλάδα…
Είναι ότι ο κοινωνισμός (από την ενσωμάτωση μέχρι τη συμπεριφορά στα ξένα, κοινωνικά περιβάλλοντα) που επιδεικνύουν οι πληθυσμοί αυτοί, διαφέρει μεταξύ τους… Και αυτό έχει να κάνει με το πολιτισμικό υπόβαθρο των ομάδων αυτών …
Οι Άραβες, είναι μία φυλή που όχι μόνο έχουν μία μακραίωνη ιστορική παρουσία σε σχέση με τα υπόλοιπα μουσουλμανικά φύλα της Κεντρικής Ασίας (με εξαίρεση τους Ιρανούς) και γενικά της Μέσης Ανατολής, αλλά η μουσουλμανική θρησκεία προήλθε από αυτούς… Όλοι αυτοί, ή για να είμαι πιο σωστή επιστημονικά, που ασπάστηκαν μετέπειτα το Ισλαμ ήταν μετά από επιβολή ή κατάκτησή τους από τους Άραβες… Τα περισσότερα μορφώματα που αργότερα προέκυψαν ως πολιτειακές οντότητες δομησαν τον κοινωνισμό και την εξελικτική, κοινωνιολογική τους υπόσταση σε συνθήκες που είχαν έρεισμα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα όπως ήταν, είτε η ανοχή είτε η καταπίεση είτε μία επαναστατική ορμή, όμως όλα αυτά, επειδή κατ’ουσίαν είχαν υποταχθεί από μία φυλή, η οποία ωστόσο ήταν και αυτή που τους οργάνωσε, καθώς μέχρι τότε ήταν διασπασμένοι σε φυλές, χωρίς ενιαίο πρόσημο και οργανώθηκαν ουσιαστικά επί τη βάσει του εδαφικού /γεωγραφικού κάτω από τη διοίκηση ενός Χαν, Χαλίφη κτλ (αξιώματα διοίκησης )…
Ακόμα και όταν αυτές οι πληθυσμιακές ομάδες βίωσαν την αποικιοκρατία από έναν Ευρωπαίο, ήταν μία συνθήκη που τους φαινόταν εν πολλοίς και σε γενικές γραμμές φυσιολογική, γιατί κάτω από το πλαίσιο του δεσποτισμού οργανώθηκαν… Και εννοώ όλα αυτά τα πλέον γνωστά μορφώματα, Αφγανιστάν, Τατζικιστάν, Ουζμπεκιστάν κτλ κτλ… Αυτό, όμως, κάθε άλλο παρά συνέβαινε με τους Άραβες που διεκδικησαν την αυθυπαρξία τους από τον ξένο Δυνάστη σε πρότερο χρόνο και υπό πολύ διαφορετικές συνθήκες από όλα τα υπόλοιπα μουσουλμανικά φύλα..
Έτσι, οι πληθυσμοί αυτοί (και δεν εννοώ τους Άραβες) ουσιαστικά όλο αυτό που βίωσαν στον κοινωνισμό τους, τους έκανε να μην έχουν αναπτυγμένη την εθνική συνείδηση (και αυτό φαίνεται εκτός των άλλων από τον τρόπο που συμπεριφερονται οι ΕΔ και τα Σώματα Ασφαλείας των κοινωνιών τους) και κυρίως όταν βρεθούν σε περιβάλλον πιο ελεύθερο από αυτό που βίωσαν και βιώνουν (γιατί η καταπίεση έχει γίνει “δομικό στοιχείο κοινωνισμού) να συμπεριφέρονται ως ” αγέλη “…. Γι’αυτό και από εχθές οι εικόνες στα ΜΜΕ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τον τρόπο που οι Ταλιμπάν συμπεριφερονταν σε ένα παλάτι, μας έκανε εντύπωση, ενώ δεν θα μας έκανε, αν γνωρίζαμε το έρεισμα πάνω στο οποίο διαμορφώθηκε ο κοινωνισμό τους…
Έτσι, και το βλέπουμε και στην ελληνική κοινωνία εδώ και χρόνια, σε διαφορετικά πλαίσια συμπεριφερονται απέναντι στο ελληνικό κατεστημένο οι Αφγανοί, Πακιστανοί κτλ από τους Άραβες που διαβιωνουν ως μετανάστες στο ελληνικό περιβάλλον.
Και γιατί το Βιετνάμ δεν έχει σχέση με το Αφγανιστάν;;;; Γιατί το Βιετνάμ, ακόμα κι όταν κατακτήθηκε από την Κίνα και αργότερα τμήμα του από τους Γάλλους και αργότερα με την επέμβαση των Αμερικανών, συνέχιζε να πορεύεται στο δικό του πολιτισμικό υπόβαθρο και κανένας κατακτητής δεν στάθηκε ικανός να αλλοιώσει την διαχρονική Παράδοσή του… Γιατί είχε ήδη διαμορφωμένο Πολιτισμό, όταν είχε κατακτηθεί…
*Η Δρ. Άννα Κωνσταντινίδου είναι ιστορικός- διεθνολόγος
