26 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017 Του Βαγγέλη Βενιζέλου*
«Μετά την εμπειρία της τελευταίας προεδρικής εκλογής στις ΗΠΑ είμαστε υποχρεωμένοι να αντιμετωπίσουμε και στην Ευρώπη την απειλή των fake news, την επιβολή της post truth πάνω στην αλήθεια, τις καλά οργανωμένες κυβερνοεπιθέσεις που αφορούν τη λειτουργία θεμελιωδών δημοκρατικών θεσμών, την πιθανή αλλοίωση της βούλησης του εκλογικού σώματος μέσα από την κατάχρηση των τεχνικών δυνατοτήτων που παρέχει το διαδίκτυο υπό το πρόσχημα της ελευθερίας του λόγου και της πληροφόρησης.
Ήδη υπάρχει κινητοποίηση σε ορισμένα κράτη – μέλη καθώς και στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και στο επίπεδο των μεγάλων παρόχων υπηρεσιών του Διαδικτύου, όπως η Google και το Facebook.
Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει διατυπώσει και παλιότερα σημαντικές συστάσεις. Τώρα είναι έτοιμη να διατυπώσει συμπληρωματικές και συγκεκριμένες συστάσεις που απευθύνονται όχι μόνο στα κράτη -μέλη, αλλά και στις επαγγελματικές ενώσεις του τομέα και στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών .
Όμως πρακτικά αυτό που έχει σημασία ως προς τη συμβολή του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι πρωτίστως η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που δίνει τον τόνο και την κατεύθυνση και ως προς τη νομολογία των εθνικών δικαστηρίων αλλά και ως προς τις εθνικές νομοθετικές πρωτοβουλίες που πρέπει να είναι σύμφωνες με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Χρειάζεται άλλωστε πολύ ισχυρή διεθνής συνεργασία, όχι μόνο σε ευρωπαϊκό αλλά σε πραγματικά οικουμενικό επίπεδο γύρω από δραστηριότητες που έχουν έντονο extraterrestrial χαρακτήρα και θέτουν πολύ συχνά προβλήματα δικαιοδοσίας για τα εθνικά δικαστήρια ή αποτελεσματικότητας για περιφερειακούς μηχανισμούς προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, όπως η Ευρωπαϊκή Σύμβαση και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Η νομολογία του Δικαστηρίου είναι ήδη πλούσια, ισορροπημένη και λαμβάνει πλήρως υπόψη τις ιδιαιτερότητες αλλά και τη δύναμη του Διαδικτύου σε σχέση με τα συμβατικά μέσα ενημέρωσης. Όμως αυτό δεν αρκεί. Η διαδικασία αυτή είναι πολύ αργή και αποσπασματική, ενώ τα φαινόμενα εξελίσσονται με μεγάλη ταχύτητα και ευελιξία σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αρκούν οι υφιστάμενες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης, όπως το άρθρο 10 ή το άρθρο 8 ή απαιτείται ένα πρόσθετο πρωτόκολλο στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ειδικά για τα ζητήματα του κυβερνοχώρου και της λειτουργίας της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου υπό συνθήκες συμβίωσης με τη δυναμική του Διαδικτύου; Αυτό είναι το κρίσιμο ερώτημα.
Νομίζω ότι αυτό είναι ένα ερώτημα στο οποίο πρέπει να απαντήσουμε με διορατικότητα και προσοχή θεσπίζοντας ένα πρόσθετο πρωτόκολλο, γνωρίζοντας ότι οι νομικές και θεσμικές λύσεις δεν μπορεί να είναι μόνο ευρωπαϊκές γιατί το πρόβλημα είναι πραγματικά οικουμενικό».
*Ομιλία του πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά τη συζήτηση για τα ψηφιακά μέσα.
Η «ενημερωτική» ασυδοσία στο Διαδίκτυο αλλοιώνει τη Δημοκρατία
