Του Παντελή Σαββίδη
Υπάρχουν ορισμένες κινήσεις της εξωτερικής αλλά και εσωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης που είναι, εντελώς, ανεξήγητες. Στα εσωτερικά είναι ακατανόητη η επιμονή του κ. Μητσοτάκη να περάσει την θέση του περί ομόφυλων ή ομοφυλόφιλων ζευγαριών από τη βουλή, έστω, και αν για πρώτη φορά έρχεται σε τέτοια διάσταση με τους βουλευτές του κόμματός του και, κυρίως, με την παραδοσιακή εκλογική βάση της Νέας Δημοκρατίας που οιονεί είναι συντηρητική.
Υπάρχει εξήγηση. Ο κ. Μητσοτάκης προσήλθε ασθμένως στην χορεία των εφαρμοστών πολιτικής που διαμορφώνεται σε διεθνή κέντρα και δημιουργούν τις παγκόσμιες τάσεις. Και εν προκειμένω η τάση είναι η προοπτική συνύπαρξης ανθρώπου μηχανής μέσα στον βιολογικό ορίζοντα ακόμη και ανθρώπων που διανύουν την 7η δεκαετία της ζωής τους. Η δυναμική αυτή είναι αναπόφευκτη. Τα διεθνή κέντρα διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις για την υποδοχή της. Και οι προϋποθέσεις αυτές οδηγούν σε μια κατά το δυνατόν ουδετεροποίηση του ανθρώπου και «βιολογικοποίηση» της μηχανής. Το πως θα γίνει είναι θέμα των αρμοδίων επιστημόνων. Πάντως, το σχέδιο προχωρά.
Εκεί, όμως, που για τη στήλη έχει ενδιαφέρον είναι να διερευνήσει τις προοπτικές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής σε μια περιοχή που βρίσκεται σε ρευστότητα και δεν μπορεί, η Ελλάδα, να μην έχει παρουσία: την Ανατολική Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή. Και να θέλει η Αθήνα να αποφύγει εμπλοκή δεν μπορεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι επιθέσεις των Χούτι κατά πλοίων που πλέουν στην Ερυθρά Θάλασσα αρκετά από τα οποία θα είναι ελληνικά. Αλλά αυτή είναι μια παράπλευρη αιτία αναγκαστικής παρουσίας.
Το ανοικτό κυπριακό ως θέματος εισβολής και κατοχής και οι ισορροπίες που ανατράπηκαν και επαναδιαμορφώνονται στην περιοχή εντάσσουν και την Ελλάδα στο γεωπολιτικό παίγνιο για να προστατεύσει τα συμφέροντά της.
Η ελληνική παρουσία, παλαιότερα, στον επίμαχο αυτό χώρο ήταν προσεκτική και εξισορροπιτική. Η Αθήνα μιλούσε με όλους. Αναγνωριζόταν ο ρόλος της και η εκτίμηση που είχαν για την Ελλάδα οι λαοί της Μέσης Ανατολής λόγω του ανεξίτηλου αποτυπώματος που άφησαν τα ελληνιστικά χρόνια.
Σήμερα, ο κ. Μητσοτάκης αντί να ακολουθήσει μια ανάλογη πολιτική, η οποία θα εξυπηρετούσε καλύτερα και το Ισραήλ, έσπευσε να πάρει σαφή και μονομερή θέση από την αρχή της κρίσης που προκάλεσε η τρομοκρατική ενέργεια της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου και εμβάθυνε η χωρίς όρια απάνθρωπη επιθετικότητα του Ισραήλ για την οποία καταγγέλθηκε στο Διεθνές Δικαστήριο για γενοκτονία.
Επανέλαβε, δηλαδή, ο κ. Μητσοτάκης αυτό που έκανε και με τον πόλεμο στην Ουκρανία όπου σωστά κατήγγειλε την ρωσική εισβολή αλλά δεν χρειαζόταν να προσφερθεί στο ρόλο του πρωτοπαλίκαρου κατά της Ρωσίας. Η στάση του έχει καταγραφεί στη ρωσική θεσμική μνήμη και η Ελλάδα, όχι ο κ. Μητσοτάκης, θα πληρώσει τα επίχειρα την κατάλληλη στιγμή.
Μια ισραηλινή ακραία συμπεριφορά απέναντι στους Παλαιστίνιους τους οποίους περιόρισε στη νότιο Γάζα και τους βομβαρδίζει ανηλεώς και αδιακρίτως (για πολλούς στη διεθνή κοινότητα το Ισραήλ διαπράττει το έγκλημα της γενοκτονίας αλλά περί αυτού θα αποφανθεί το Διεθνές Δικαστήριο) απειλεί να οδηγήσει τον πόλεμο εκτός ορίων, όχι, μόνο, έντασης αλλά και γεωγραφικών. Αν ανοίξει το Κουτί της Πανδώρας υπάρχουν πολλά κακά της περιοχής που θα βγουν από μέσα.
Το Ιράν δείχνει μια αυτοσυγκράτηση ως προς την εμπλοκή του στον πόλεμο, όπως και η Χεζμπολάχ (στρατηγική υπομονή αποκαλείται, όπως και της Ρωσίας στην Ουκρανία) αλλά αν το Ισραήλ εισβάλλει στο Λίβανο καταδιώκοντας την Χεζμπολάχ δεν είναι σίγουρο ότι η Τεχεράνη θα συνεχίσει να απέχει.
Στις αρχές του μήνα στην πόλη Κερμάν του Ιράν πραγματοποιήθηκε τρομοκρατική επίθεση κατά τη διάρκεια τελετής στη μνήμη του ιρανού στρατηγού Κασέμ Σολεϊμανί από την οποία σκοτώθηκαν περίπου 100 άνθρωποι. Την ευθύνη της επίθεσης ανέλαβε το ISIS αλλά οι Ιρανοί θεώρησαν πως πίσω της κρύβεται το Ισραήλ.
Σε αντίποινα το Ιράν εξαπέλυσε πριν λίγες ημέρες πυραυλικές βαλλιστικές επιθέσεις και επιθέσεις με drones κατά στόχων στη Συρία, το Ιράκ και το Πακιστάν. Στο Ιράκ, συγκεκριμένα στο Ερμπίλ, το Ιράν υποστήριξε πως χτύπησε βάση της Μοσσάντ αλλά το Ιράκ αντέδρασε έντονα υποστηρίζοντας πως σκοτώθηκε ένας κούρδος επιχειρηματίας, μέλη της οικογένειάς του και φιλοξενούμενοί του και ο στόχος δεν ήταν ισραηλινών συμφερόντων.
Ενώ το Ιράκ κατέφυγε σε διεθνείς οργανισμούς, το Πακιστάν ανταπέδωσε το χτύπημα.
Την Πέμπτη χτύπησε στόχους στην επαρχία Σιστάν του Βελουχιστάν η οποία ανήκει στο Ιράν (το μεγαλύτερο μέρος του διαιρεμένου Βελουχιστάν ανήκει στο Πακιστάν) υποστηρίζοντας ότι στόχευσε στρατιωτικούς στόχους της οργάνωσης BLF (Απελευθερωτικό Μέτωπο του Βελουχιστάν) η οποία επιδιώκει την ανεξαρτητοποίηση του Βελουχιστάν από το Πακιστάν.
Και το Ιράν όταν χτύπησε στο Πακιστάν στόχευσε την οργάνωση Jaish al Adl (JAA), η οποία είναι σουνιτική μαχητική ισλαμιστική οργάνωση που μάχεται κατά του Ιράν.
Έχουμε, δηλαδή, δύο χτυπήματα χωρών σε ένταση μεταξύ τους (Πακιστάν και Ιράν) με την επίκληση ότι χτυπούν η μία στο έδαφος της άλλης τρομοκρατικές ομάδες που τις απειλούν ενώ στην ουσία καταπατούν την κυριαρχία η μια της άλλης.
Είναι μια νέα μέθοδος απειλής κατά κυριαρχίας και εξαναγκασμού σε υπαγόρευση πολιτικής την οποία θα πρέπει να προσέξει και η Αθήνα. Για ευνόητους λόγους.
Αυτό είναι ένα άλλο μέτωπο που μπορεί να ανοίξει αν οι εξελίξεις στον πόλεμο της Γάζας το ευνοήσουν (μετά το μέτωπο με το Λίβανο και την Χεζμπολάχ).
Ένα τέταρτο μέτωπο μπορεί να είναι οι Χούτι με τα πλήγματα που επιφέρουν κατά πλοίων που κρίνουν ότι εξυπηρετούν τα ισραηλινά συμφέροντα και η επιθετική, εναντίον, τους συμπεριφορά των Αμερικανών και των Βρετανών που τους επιτίθενται μέσα στην Υεμένη.
Η αμερικανοβρετανική αυτή τακτική έχει αποδειχθεί αδιέξοδη καθώς προσθέτει, απλώς, στην ένταση της περιοχής.
Με την τακτική αυτή έχουν διαφωνήσει χώρες της Ε.Ε. οι οποίες ενδιαφέρονται για την ασφαλή πλεύση των πλοίων στην Ερυθρά θάλασσα αλλά για την προστασία τους έχουν μια διαφορετική αμυντική τακτική αυτοάμυνας.
Η διάσταση μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ μπορεί να οδηγήσει στην ανάληψη ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας με διαφορετικό στόχο και τακτική.
Αυτά είναι μερικά από τα ορατά μέτωπα τα οποία θα ενταθούν αν ο πόλεμος ξεφύγει από τις λεπτές ισορροπίες που διατηρούνται ως σήμερα. Και δεν αποκλείεται να ξεφύγει καθώς οι ΗΠΑ συνεχίζουν να μην θέλουν να παρέμβουν στην πολιτική του Ισραήλ το οποίο δήλωσε πως χρειάζεται έναν ακόμη μήνα για να πετύχει τους στόχους του.
Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες θεωρούν πως το Ισραήλ πέραν των δολοφονιών που έχει διαπράξει και την καταστροφή της Γάζας πολύ λίγα πέτυχε από τους αρχικούς στόχους που έθεσε. Η ηγεσία της Χαμάς παραμένει αλώβητη με μικρές απώλειες και οι μαχητές της συνεχίζουν να πολεμούν. Επί πλέον το Ισραήλ απώλεσε το ηθικό πλεονέκτημα που του έδωσε στην αρχή η τρομοκρατική ενέργεια της Χαμάς και, τώρα, βρίσκεται υπόλογο στη συνείδηση της διεθνούς κοινής γνώμης.
Σε αυτό το πλαίσιο και από την οπτική των στενών ελληνικών συμφερόντων, οι ισραηλοτουρκικές σχέσεις κινούνται στο ναδίρ αλλά τίποτε δεν εγγυάται πως δεν θα επανέλθουν σε κανονικούς ρυθμούς, η Τουρκία δηλώνει πως θα ενεργοποιήσει το τουρκολιβυκό σύμφωνο για έρευνες στη Γαλάζια Πατρίδα (με την Αθήνα να ομνύει στην Διακήρυξη φιλίας), ο υπουργός εξωτερικών κ. Γεραπετρίτης να επισκέπτεται και πάλι το Κάϊρο, αναζητώντας αραβικά στηρίγματα στην μονοδιάστατη πολιτική της κυβέρνησης μετά την στάση της στην αρχή του πολέμου.
Η Ελλάδα έχει κοινά συμφέροντα με αραβικές χώρες αλλά στην κυβέρνηση δεν έχουν πείσει πως μπορούν να διαμορφώσουν τη σύνθετη πολιτική που απαιτούν οι καιροί. Ίσως και να μην τους επιτρέπεται να το κάνουν.
΄
