Η δημόσια υγεία αποτελεί ένα βασικό στοιχείο ανάπτυξης και βιωσιμότητας κάθε κοινωνίας σε κάθε βήμα της. Στη σημερινή διασυνδεδεμένη πραγματικότητα, της πανδημικής και μεταπανδημικής εποχής, το αγαθό αυτό αποκτά μια επίκαιρη και μοναδική αξία καθόσον είναι πιο ορατή όσο ποτέ η ευαλωτότητα από μια σειρά κινδύνων και προκλήσεων.
Μέσα στο χωροχρονικό αυτό πλαίσιο η έννοια της διάθεσης, της διακίνησης και της χρήσης των φαρμάκων αποτελεί κομβικής σημασίας ζήτημα, το οποίο χαρακτηρίζεται από ένα αναγκαίο, αυστηρό νομικό- θεσμικό πλαίσιο, σε όλα σχεδόν τα κράτη της γης.
Για το λόγο αυτό διάφοροι διεθνείς οργανισμοί και φορείς έχουν αναλάβει και συνεχίζουν να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την επικαιροποίηση του παραπάνω θεσμικού πλαισίου, λαμβάνοντας υπόψη και τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις (όπως και όλες τις αντίστοιχες κοινωνικο-οικομικο-πολιτικές).
Τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, όσο και το Συμβούλιο της Ευρώπης, ως δύο από τους σημαντικότερους διεθνείς οργανισμούς έχουν συμπεριλάβει στην ατζέντα τους την προώθηση για ανάπτυξη αναγκαίων δημοσίων πολιτικών σχετικά με την διακίνηση και διάθεση των φαρμάκων σε κάθε άνθρωπο που το έχει ανάγκη.
Ταυτόχρονα, διαπιστώνεται σε μια σειρά από σχετικές κοινές επιχειρήσεις δράσεων – joint operations (όπως η Pangea) αλλά και από σχετικές εκθέσεις οργανισμών των αρχών επιβολής του νόμου (law enforcement agencies) όπως η Interpol, Europol, EUIPO, κα σημαντική αύξηση στην παράνομη διακίνηση φαρμάκων και «φαρμάκων» (παραποιημένων και νοθευμένων καθώς και άλλων παραϊατρικών παρεμφερών προϊόντων).
Τα γεγονότα αυτά θέτουν σε διακινδύνευση τη δημόσια υγεία και παράλληλα αποφέρουν τεράστια οικονομικά κέρδη και οφέλη σε κυκλώματα του σοβαρού οργανωμένου εγκλήματος και του κυβερνοεγκλήματος (αφού πλέον εδώ και χρόνια διακινούνται μέσω του διαδικτύου εμφανούς και μη), μεγεθύνοντας και τροφοδοτώντας την γκρίζα οικονομία ή παραοικονομία, κι επιβαρύνοντας το βιοτικό επίπεδο των κοινωνιών.
Για το λόγο αυτό το Συμβούλιο της Ευρώπης (Council of Europe -Coe) έχει προχωρήσει σε συγκεκριμένες δράσεις, οι οποίες συγκεντρώνονται γύρω από την Σύμβαση για τα Φάρμακα (Medicrime Convention).
Το συγκεκριμένο θεσμικό κείμενο έχουν υπογράψει και επικυρώσει πολλές χώρες (μεταξύ των οποίων όλες οι γειτονικές της χώρας μας χώρες – Κύπρος, Ιταλία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Τουρκία- αλλά και λίαν πρόσφατα η Νιγηρία κα) αποκτώντας πρόσθετα εργαλεία και δυνατότητες για την αντιμετώπιση του φαινόμενου της παράνομης διακίνησης των φαρμάκων ή επικίνδυνων ουσιών, για τις οποίες το οργανωμένο έγκλημα καταβάλλει προσπάθειες να εκμεταλλεύεται τα θεσμικά και τεχνολογικά κενά των χωρών που δεν φροντίζουν ανάλογα.
Για τη χώρα μας δυστυχώς μέχρι σήμερα (στον εντέκατο χρόνο από την δημιουργία της) η ενσωμάτωση της Σύμβασης για τα Φάρμακα στο εγχώριο θεσμικό-κανονιστικό πλαίσιο παραμένει ένα ζητούμενο, δημιουργώντας ερωτήματα και απορία για την πολυετή αυτή θεσμική δυσπραγία.
Τη στιγμή αυτή κατά την οποία στη δημόσια συζήτηση γύρω από τα φάρμακα και πως τα βρίσκει κάποιος στο διαδίκτυο και όχι στο επιστημονικά αποδεκτό υπεύθυνο πλαίσιο (φαρμακεία-νοσοκομεία) ευχόμαστε αυτοί που λαμβάνουν τις σχετικές αποφάσεις, με την σύμφωνη γνώμη της επιστημονικής κοινότητας (φαρμακευτικές σχολές, φαρμακευτικοί σύλλογοι, ιατρικοί σύλλογοι, κα) να προχωρήσουν (έστω και τώρα) στην υιοθέτηση της παραπάνω Σύμβασης.
Όλες οι θετικές πρωτοβουλίες κάποια στιγμή ξεκινούν…και η κάθε κοινωνική πραγματικότητα επιλέγει τις προτεραιότητες που της αξίζουν.
Το αν η δημόσια υγεία και η παράνομη διακίνηση των φαρμάκων μέσω διαδικτύου είναι θέμα θεσμικής επιλογής ή αναγκαιότητας και μένει να φανεί στο επόμενο διάστημα.
Αθήνα, 10/04/2022
Γιώργος Παπαπροδρόμου
Υποστράτηγος ε.α. – Πτυχιούχος Νομικής ΑΠΘ
Ειδικός σε θέματα αντιμετώπισης Κυβερνοεγκλήματος
Πρόσθετες πηγές
https://www.healthweb.gr/reportaz-ygeias/apokleistiko-sto-mikroskopio-tis-didie-i-e-polisi-farmakon-oi-adeies-ton-e-farmakeion
https://newpost.gr/ellada/5dff4032e21f618439dae68b/e-farmak-i-a-sto-diadiktyo-athorakisti-i-hora-sti-mastiga-ton-epikindynon-skeyasmaton
https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/substandard-and-falsified-medical-products#.T8Se5ozM2xI.email
https://www.who.int/publications/i/item/9789241513432
https://cyberalert.cy/tips/e-commerce/kindunoi-apo-tin-agora-farmakwn-sto-diadiktuo/
https://www.thermisnews.gr/2021/06/interpol.html
https://www.penna.gr/reportage/9759-farmaka-meso-internet-na-leipei-to-vyssino
