του Άλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου.
Μαζί με την Κροατία προσχώρησαν στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών την Παρασκευή 10 Ιουλίου 2020.
Αυτό μας λέει η είδηση της δημοσιογράφου Marie Charrel στις 13-7-2020 στον ηλεκτρονικό Le Monde με τίτλο : «Η Βουλγαρία και η Κροατία κάνουν ένα ακόμη βήμα προς το ευρώ» (La Bulgarie et la Croatie font un pas de plus vers l’euro).
Ο γράφων θυμίζει στους αναγνώστες του, για να μην ξεχνιούνται, ότι ενώ οι έλληνες ευρωθάφτες επεδίωξαν το 2015 να μας βγάλουν από το «καταστροφικό» ευρώ, κάποιοι άλλοι ετοιμάζονται για να ενταχθούν σε αυτό «θυσιάζοντας» το βουλγαρικό λέβα (αριστερά) και το κροατικό kuna (δεξιά). Γιατί άραγε ; Μήπως είναι αυτόχειρες ή μήπως αναζητούν τη νομισματική σταθερότητα, εν μέσω μιας παγκόσμιας συναλλαγματικής αστάθειας η οποία κονιορτοποιεί τα γλίσχρα διαθέσιμα εισοδήματα των λαϊκών μαζών ; Π.χ. της Αργεντινής, του Λιβάνου, της Συρίας, της Τουρκίας,…
Στην καρδιά της οικονομικής κρίσης που συνδέεται με την πανδημία Covid-19, κατά την οποία δοκιμάστηκε και πάλι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, δόθηκε ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα την Παρασκευή 10 Ιουλίου 2020. Η Βουλγαρία και η Κροατία εντάχθηκαν στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών, γνωστό ως ΜΣΙ II – δηλαδή τον προθάλαμο του ευρώ, όπως ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). «Αυτό επιβεβαιώνει τη συνεχιζόμενη ελκυστικότητα του ενιαίου νομίσματος», δήλωσε σε ανακοίνωσή της η πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen. «Σε περιόδους κρίσης, αυτό στέλνει ένα μήνυμα εμπιστοσύνης στο ευρώ, όταν η Βουλγαρία και η Κροατία θα είναι οι επόμενες χώρες που θα ενταχθούν» στο ευρώ, δήλωσε ο Επίτροπος Οικονομικών Paolo Gentiloni. Παρά ταύτα, οι δύο χώρες θα πρέπει να περιμένουν τουλάχιστον δύο χρόνια μέσα σε αυτόν τον Μηχανισμό, κατά τα οποία τα νομίσματά τους θα πρέπει να παραμείνουν σταθερά, εντός ενός εύρους διακύμανσης, έναντι του ευρώ. Θα πρέπει επίσης να τηρήσουν μια σειρά κριτηρίων που επιτρέπουν στις οικονομίες τους να συγκλίνουν σιγά-σιγά με την οικονομία της ευρωζώνης, ιδίως αναφορικά με τον έλεγχο του πληθωρισμού, με τα επιτόκια, με τα δημόσια οικονομικά και της ανεξαρτησίας της κεντρικής τους Τράπεζας. Τέλος, οι τράπεζές τους θα εποπτεύονται από την ΕΚΤ από τον Οκτώβριο του 2020 και στο εξής.
Σημαντικές προκλήσεις
Ενώ η Κροατία δεν έκρυψε ποτέ την επιθυμία της να υιοθετήσει το ευρώ από την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2013, ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ ήταν απρόθυμος πριν από λίγους μήνες. Η κρίση της υγείας και η δυνατότητα να επωφεληθεί από τα τείχη προστασίας της νομισματικής ένωσης έχουν προφανώς εξαλείψει τους δισταγμούς του. «Η ενσωμάτωση στον Μηχανισμό ΜΣΙ II δεν σημαίνει ότι η διαδρομή προς το ενιαίο νόμισμα βρίσκεται στον αυτόματο πιλότο. Οι προκλήσεις για αυτές τις χώρες εξακολουθούν να είναι σημαντικές», επιβεβαιώνουν οι Valentin Tataru και Trieu Pham, οικονομολόγοι της ING, σε ένα σημείωμα που δημοσιεύθηκε στις 10 Ιουλίου 2020. Πρώτον, επειδή ο δρόμος προς τη σύγκλιση εξακολουθεί να είναι μακρύς: το επίπεδο του πλούτου ανά κάτοικο της Βουλγαρίας, το φτωχότερο από τα κράτη μέλη, είναι μόνο το 53% του πλούτου του ευρωπαϊκού μέσου όρου, σύμφωνα με τη Eurostat, και του πλούτου της Κροατία, 65%. Δεύτερον, η Σόφια αγωνίζεται να εκπληρώσει ορισμένα από τα κριτήρια, όπως : η σταθερότητα των τιμών, ενώ το δημόσιο χρέος της Κροατίας αναμένεται να υπερβεί το 80% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) της φέτος, δηλαδή μακριά από το όριο του 60% που απαιτείται θεωρητικά από τον εν λόγω Μηχανισμό. «Εκτός αυτού, όπως συμβαίνει συχνά στην Ευρώπη, η απόφαση ένταξής τους στο ευρώ θα είναι αναπόφευκτα πολιτική, και πιθανότατα θα ληφθούν υπόψη και άλλες πτυχές, όπως : το κράτος δικαίου και η σταθερότητα των θεσμών», καταλήγουν οι οικονομολόγοι της ING. Δύο προβληματικά σημεία στη Βουλγαρία, που συχνά επισημαίνονται για την αναποτελεσματικότητά της στην καταπολέμηση της διαφθοράς. Κατά διαβολική σύμπτωση : την ημέρα της ανακοίνωσης της ΕΚΤ για την προσχώρηση στον ΜΣΙ II, χιλιάδες διαδηλωτές διαδήλωσαν στους δρόμους της Σόφιας για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην έλλειψη ανεξαρτησίας της βουλγαρικής δικαιοσύνης και την διαφθορά των βουλγαρικών αρχών. Διαδηλώσεις που συνεχίζονται έκτοτε κάθε μέρα (στη Σόφια, στο Μπουργκάς και αλλού), και δεν λένε να κοπάσουν. Ζητούν δε την παραίτηση του Μπορίσοφ. Χαρακτηριστικά τα παρακάτω δυο σχετικά δημοσιεύματα :
«Στη Βουλγαρία, η ανάσα της εξέγερσης» (En Bulgarie, le souffle de la rebellion), του Jean-Baptiste François, στην ηλεκτρονική La Croix, 15-7-2020. «Αντιμέτωποι με τον πολλαπλασιασμό των σκανδάλων που συνδέονται με τη διαφθορά, χιλιάδες Βούλγαροι διαμαρτύρονται επί μια εβδομάδα στη Σόφια, απαιτώντας την αποχώρηση του συντηρητικού πρωθυπουργού Μπόϋκο Μπορίσοφ», συνόψισε ο δημοσιογράφος.
« Ένας πόλεμος της παραλίας στη Βουλγαρία για να καταγγελθεί η διαφθορά» (Une guerre de plage en Bulgarie pour dénoncer la corruption), του Jean–Baptiste Chastand, στον ηλεκτρονικό Le Monde, 13-7-2020. «Διαδηλωτές εμποδίστηκαν και πάλι να διαμαρτυρηθούν κατά της αρπαγής δεκάδων μέτρων από βότσαλα από τον Ahmed Dogan, πρώην ηγέτη του τουρκικού μειονοτικού κόμματος», συνόψισε ο δημοσιογράφος.
https://youtu.be/aGR6hga3I7oΈνας άνεμος εξέγερσης φυσάει στη Σόφια εδώ και 10 μέρες. Την τελευταία εβδομάδα, 5.000 με 10.000 διαδηλωτές φώναζαν «μαφία» και «παραίτηση» καθημερινά έξω από την έδρα της κυβέρνησης του Μπορίσοφ. Η κατάσταση έχει έναν αέρα déjà-vu για τον 61χρονο ηγέτη, έναν πρώην συνταγματάρχη πυροσβέστη που πέρασε σε ιδιωτικές υπηρεσίες ασφαλείας, μετά την πτώση του κομμουνισμού. Η λαϊκή κατακραυγή τον οδήγησε ήδη να αποχωρήσει από το αξίωμα το 2013, μετά από διαδηλώσεις τότε κατά του «κόστους διαβίωσης». Αυτό δεν τον εμπόδισε να επιστρέψει στην εξουσία λίγους μήνες αργότερα.
Η Νέα γενιά Βουλγάρων
Ο λαϊκός θυμός επιστρέφει αυτή τη φορά σε ένα πλαίσιο σκανδάλων που επισημαίνουν την πολιτική εγγύτητα με τους οικονομικούς κύκλους των ολιγαρχών. «Μια νέα γενιά αναδύεται σταδιακά, με διαφορετική ερμηνεία. Δεν αναφέρεται πλέον στο κομμουνιστικό / αντικομουνιστικό χάσμα της δεκαετίας του 1990, αλλά στις ιδέες της δικαιοσύνης και της δημοκρατίας με την επωνυμία της αντι-μαφίας », εξηγεί η Σβετλάνα Ντιμίτροβα, ειδική σε μετα-σοσιαλιστικές μεταμορφώσεις, καθηγήτρια στο Καθολικό πανεπιστήμιο της γαλλικής Λίλλης.
Η τρέχουσα κατακραυγή πυροδοτήθηκε από μια καμπάνια στα ΜΜΕ του Χρίστο Ιβάνοφ (αριστερά), 46 ετών, αρχηγού του κόμματος κατά της διαφθοράς «Δημοκρατική Βουλγαρία», μη εκλεγμένο στο κοινοβούλιο. Στις 7 Ιουλίου 2020, αυτός ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης του Μπορίσοφ, που έκανε ζωντανή μετάδοση από το Facebook, προσπάθησε να αποβιβαστεί με βάρκα σε μια δημόσια παραλία στη Μαύρη Θάλασσα και να τοποθετήσει εκεί μια βουλγαρική σημαία. Την παραλία την καταπάτησε για τις ανάγκες της βίλας του ο Ahmed Dogan. Χωροθετημένη στον κόλπο του Μπουργκάς, η παραλία βρίσκεται κάτω από τα παράθυρα του ολοκαίνουργιου παλατιού του Αχμέτ Ντογκάν, 66 ετών, ενός ευημερούντος πρώην ηγέτη του «Κινήματος για τα Δικαιώματα και τις Ελευθερίες» (MDL), ένα κόμμα της τουρκικής μειονότητας και που κατηγορείται από πολλούς ακτιβιστές ότι έχει βάλει χέρι σε ολόκληρα τμήματα της βουλγαρικής οικονομίας και του Κράτους. Επίσημα, όπως και σε όλες τις παραλίες της Βουλγαρίας, η πρόσβασή της έχει αποκλειστεί από αυτές τις επιβλητικές κατασκευές με αμφίβολη νομιμότητα. «Το σπίτι επίσημα δεν έχει καν το δικαίωμα να κατοικηθεί ακόμη», καταγγέλλει ο Hristo Ivanov. Σύμφωνα με τον ίδιο, «η εν λόγω κατοικία είναι το σύμβολο του τρόπου με τον οποίο τα θεσμικά όργανα κλείνουν τα μάτια στη διαφθορά». Εκεί τον υποδέχτηκαν μπράβοι οπλισμένοι που τον πέταξαν στο νερό μπροστά από τις κάμερες και αργότερα αποκαλύφθηκε ότι ήταν μέλη της υπηρεσίας προστασίας υψηλών προσωπικοτήτων. «Ενώ δεν έχει κανένα πολιτικό αξίωμα από το 2013, ο Ντογκάν προστατεύθηκε από μια Κρατική υπηρεσία που συμπεριφέρεται όπως οι μαφιόζοι», κατήγγειλε ο Ιβάνοφ. «Η δράση του ήρθε για να δείξει τι σημαίνει να ιδιοποιείσαι τη χώρα», δήλωσε η Σβετλάνα Ντιμίτροβα. «Ο πλουτισμός εκείνων που επωφελήθηκαν από την αποκρατικοποίηση, μετά τον κομμουνισμό, άφησε μια επίγευση τρομερής αδικίας, αλλά είναι πολύ δύσκολο να αμφισβητηθεί η νομιμότητά του».
Πρέπει να εφευρεθεί μια πολιτική εναλλακτική λύση
Δεκατρία χρόνια μετά την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Βουλγαρία παραμένει η χώρα που πλήττεται περισσότερο από τη διαφθορά, σύμφωνα με την ταξινόμηση της Transparency International. Έρευνα για απάτες σε ευρωπαϊκά κονδύλια, αμφισβητήσιμες συναλλαγές για ακίνητα από τα οποία επωφελήθηκαν όσοι ήταν κολλητοί της πλειοψηφίας, παραίτηση τον Ιανουάριο 2020 του υπουργού Περιβάλλοντος που κατηγορήθηκε για την εκμετάλλευση αποβλήτων … Οι καταχρήσεις έχουν πολλαπλασιαστεί τους τελευταίους μήνες. Βλέπε σχετικό άρθρο μου στις Ανιχνεύσεις στις 10-8-2019 :ΕΔΩ
Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την εισαγγελία, πριν από λίγες ημέρες, στα γραφεία δύο συμβούλων του σοσιαλιστή προέδρου Ρουμέν Ράντεφ έβαλε φωτιά στα τόπια. Το Σάββατο 11 Ιουλίου 2020, ο πρόεδρος κάλεσε την κυβέρνηση του Borissov να παραιτηθεί, κατηγορώντας τον για «μαφιόζικη κατάχρηση», αφού οι διαδηλωτές εμποδίστηκαν να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην αρπαγή λίγων δεκάδων μέτρων παραλίας από έναν από τους πιο ισχυρούς πολιτικούς και τους πιο ταραχοποιούς χαρακτήρες της δημόσιας ζωής σε αυτήν τη χώρα των 7 εκατομμυρίων κατοίκων. Σε ένα πλαίσιο πολύ τεταμένης πολιτικής συνύπαρξης, ο πρόεδρος Roumen Radev πήρε δηλαδή το μέρος των διαδηλωτών, κατηγορώντας τον Μπορίσοφ ότι θέλει να προστατεύσει τον Ντόγκαν, του οποίου το κόμμα υποστηρίζει την πλειοψηφία του. «Ο θυμός είναι βαθύς, συσσωρευμένος επί χρόνια και δεν μπορεί να κατασταλεί με φόβο και δύναμη», δήλωσε ο πρόεδρος, ζητώντας την παραίτησή του, καθώς και εκείνη του γενικού εισαγγελέα. Η αριστερά υποστηρίζοντας τον λαϊκό στασιασμό κατέθεσε πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης που θα εξεταστεί και μάλλον θα απορριφθεί την επόμενη εβδομάδα. Ωστόσο, οι σοσιαλιστές – κληρονόμοι του Κομμουνιστικού Κόμματος – αντιμετώπισαν επίσης πίεση από τους διαδηλωτές κατά τη διάρκεια των δύο περασμάτων τους από την εξουσία μετά το 1989. «Οι διαδηλωτές έχουν στο στόμα το σύνθημα {παραίτηση}, αλλά δεν καταφέρνουν να διατυπώσουν μια πολιτική πρόταση με συγκεκριμένα αιτήματα», λέει η Svetlana Dimitrova. Για τους διαδηλωτές, ο χρόνος πιέζει.
Ο Μπορίσοφ όμως, ο οποίος έχει ισχυρή υποστήριξη στις μικρές πόλεις, ετοιμάζεται να επανεκλεγεί την επόμενη άνοιξη. Πριν από 10 ημέρες, οι δημοσκοπήσεις του έδιναν 10 πόντους προβάδισμα από τους αντιπάλους του. Αν και έχει ήδη αποδυναμωθεί από τη δημοσίευση κλεμμένων φωτογραφιών τον Ιούνιο του 2020 που τον δείχνουν να κοιμάται δίπλα σε ένα όπλο, με γεμάτο το κομοδίνο από δέσμες χαρτονομισμάτων των 500 ευρώ και μικρές ράβδους χρυσού (που όλοι είδαμε στους τηλεοπτικούς μας δέκτες) ο Μπορίσοφ, ο οποίος κυβερνά σχεδόν συνεχώς από το 2009, αρνήθηκε να παραιτηθεί, δηλώνοντας : «Παραμένουμε επειδή η ζημιά θα είναι πολύ μεγαλύτερη, αν έρθουν στην εξουσία». Προειδοποίησε μάλιστα και για «αιματοχυσία». Υπενθύμισε δε ότι οι βουλευτικές εκλογές έχουν προγραμματιστεί για το 2021. «Έχουμε μπροστά μας φοβερούς μήνες : λόγω του κορανιού, αναμένεται πτώση κατά 10% του ΑΕΠ, και τα εισοδήματα θα μειωθούν», πρόσθεσε.