Του Αλκη Καλλιαντζίδη Οικονομολόγου [email protected] www.kalkis.eu
Ο γράφων ανέμενε την κακή πορεία της τουρκικής οικονομίας σε μεταγενέστερο χρόνο, κι όχι άμεσα. Και τούτο από καθαρή οικονομολογική μετριοπάθεια της προσέγγισης των υπερφίαλων στρατιωτικών κυρίως ανοιγμάτων του Ερντογάν και των ομοίων του στην αντιπολίτευση. Οι εμμονές όμως του Σουλτάνου τον έχουν παγιδεύσει στο ίδιο το πολιτικάντικο παιχνίδι του των πρόωρων εκλογών της 24ης Ιουνίου 2018. Αν συνεχίσει τα Erdoganomics του (δες άρθρο μου στις Ανιχνεύσεις στις 21-05-2018 https://www.anixneuseis.gr/?p=190073), η μαλακή λίρα Τουρκίας μπορεί και να μην έχει σταματημό στην κατρακύλα της, αφού μετά την χθεσινή άνοδο του επιτοκίου από την Κεντρική Τράπεζα το νόμισμα έχασε και σήμερα 2% από την ισοτιμία του σε σχέση με το δολάριο. Αν αναγκαστεί να τα εγκαταλείψει πριν τις εκλογές (κάτι που εγώ προβλέπω), κάνοντας κυβίστηση, για να σταματήσει το κακό για την τουρκική οικονομία, θα αποδειχθεί ανακόλουθος έναντι των εκλογέων στους οποίους έχει ήδη προκαλέσει τεράστια μείωση του διαθέσιμου εισοδήματός τους, λόγω της υποτίμησης και του πληθωρισμού 11%.
Για διαβάστε τι γράφει σήμερα η Marie de Vergès, δημοσιογράφος του ηλεκτρονικού LE MONDE ECONOMIE : «Η πτώση της λίρας θέτει την Τουρκία και τον Ερντογάν υπό πίεση. Η κεντρική τράπεζα της χώρας παρενέβη επειγόντως για να σταματήσει τον εκτροχιασμό. Η πίεση των αγορών αυξάνεται στον Τούρκο πρόεδρο, ένα μήνα πριν από τις προεδρικές και τις βουλευτικές εκλογές της 24ης Ιουνίου».
Η κατρακύλα της λίρας επιταχύνθηκε έντονα την Τετάρτη (23 Μαΐου), πιέζοντας την Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας να αυξήσει ένα από τα βασικά επιτόκιά της, από 13,5% σε 16,5%. Το εθνικό νόμισμα είχε πέσει περίπου 5% μέσα σε λίγες ώρες. Η παρέμβαση σοκ του νομισματικού αυτού ιδρύματος του επέτρεψε να ανακάμψει λίγο. Σε ένα χρόνο, η λίρα έχασε περίπου το 30% της αξίας της έναντι του πράσινου νομίσματος. Του δολαρίου.
Μια αίσθηση επείγουσας ανάγκης φαινόταν να έχει καταλάβει τις τουρκικές αρχές απέναντι στον εκτροχιασμό
του νομίσματος. Για να το υποστηρίξει, το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης ανακοίνωσε την Τετάρτη το πρωί ότι είχε μετατρέψει σχεδόν όλα τα συναλλαγματικά αποθέματά του σε λίρες. Σε δελτίο τύπου του δε, κατήγγελλε τις «κερδοσκοπικές πιέσεις» επί τω έργω, τονίζοντας ότι κανένα οικονομικό στοιχείο δεν δικαιολογεί μια τέτοια υποτίμηση. Εκ πρώτης όψεως η Τουρκία φαίνεται ισχυρή. Με άνοδο 7,4% το 2017, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της αυξήθηκε ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα του G20, συμπεριλαμβανομένης και της Κίνας. «Η μεγέθυνση είναι ισχυρή, αλλά είναι υπέρ του δέοντος ισχυρή», σημειώνει ο Jean-Charles Sambor, ειδικός για τις αναδυόμενες αγορές της Τράπεζας BNP Paribas Asset Management. Στηριζόμενη από τα εύκολα 
πιστωτικά και φορολογικά κίνητρα, η τουρκική οικονομία βρίσκεται στα πρόθυρα της υπερθέρμανσης κι έτσι παρουσιάζει ανησυχητικά σημάδια. Ο πληθωρισμός χτύπησε (σχεδόν 11% τον Απρίλιο), και η χώρα έχει ένα μεγάλο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Οι τουρκικές εταιρείες είναι υπερχρεωμένες, συνήθως σε δολάρια, κάτι που τις καθιστά ευάλωτες στις διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών και, με τη σειρά τους, επιβαρύνουν τις Τράπεζες. «Υπάρχει κίνδυνος μιας τραπεζικής κρίσης που θα μπορούσε να μετατραπεί σε μια κρίση του ισοζυγίου πληρωμών», δήλωσε ο Sambor.
Η κατρακύλα της τουρκικής λίρας είναι βέβαια και μέρος ενός παγκόσμιου πλαισίου ανατίμησης του δολαρίου. Αλλά αν όλα τα αναδυόμενα νομίσματα έχουν υποτιμηθεί, το τουρκικό νόμισμα είναι μεταξύ των πιο υποτιμημένων, όπως και το αργεντίνικο πέσο. Ενώ το Μπουένος Άιρες ζήτησε βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, «δεν είναι απίθανο ότι και η Τουρκία μπορεί τελικά να αναγκαστεί να ακολουθήσει τα βήματα της Αργεντινής», ανέφεραν σε ένα σημείωμα που δημοσιεύθηκε στα μέσα Μαΐου, οι αναλυτές της Capital Economics. Πολύ περισσότερο εάν η τουρκική Κεντρική Τράπεζα «αργήσει να δράσει» και «η εμπιστοσύνη της αγοράς εξατμιστεί». Βγαίνοντας από την αδράνειά της (λόγω Ερντογάν), η κεντρική τράπεζα
της Τουρκίας θα αλλάξει τα δεδομένα; Το ερώτημα παραμένει ανοιχτό καθώς η ανεξαρτησία του θεσμού είναι αμφισβητήσιμη σήμερα. Στα μέσα Μαΐου, ο Ερντογάν προκάλεσε προβλήματα στους επενδυτές, λέγοντας δημοσίως ότι ήθελε να ασκήσει μεγαλύτερη βαρύτητα στη νομισματική πολιτική εάν επανεκλεγεί. «Τα επιτόκια είναι ο πατέρας και η μητέρα όλων των δεινών», δήλωσε, τις τελευταίες εβδομάδες, ο ισλαμο-συντηρητικός πρόεδρος.
Σε 15 χρόνια εξουσίας, ο Ερντογάν έχει χτίσει σε μεγάλο βαθμό τις εκλογικές του επιτυχίες πάνω στην καλή πορεία της τουρκικής οικονομίας. Για τους αναλυτές, η προκήρυξη των πρόωρων εκλογών δείχνει τον φόβο του να δει την κατάσταση να επιδεινώνεται. Σύμφωνα με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, πάνω από το 40% των Τούρκων αναφέρουν ήδη την οικονομία ως το κύριο πρόβλημα της χώρας.
Από τότε όμως που ο Σουλτάνος μπήκε στην πρακτική του ιμπεριαλισμού, των απειλών, των εκβιασμών, των υπέρογκων στρατιωτικών δαπανών, της έντονης αντιπαλότητάς του σχεδόν με όλο τον κόσμο, η τωρινή κατάσταση της τουρκικής οικονομίας ήταν αναπόφευκτο ότι θα ερχόταν. Κι ακόμα είμαστε στην αρχή του έργου. Δεν είδαμε όλα τα επεισόδια… Βρισκόμαστε στην αρχή της ερντογανικής κυβίστησης. Περαστικά του.
Kαι αλλοίμονο στον τουρκικό λαό που θα πληρώσει το μάρμαρο, όπως εμείς πληρώνουμε τους λεονταρισμούς των Baroufanomics.
