Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Η παροιμία λέει : ενός κακού, μύρια έπονται. Πράγματι η Γαλλία, μετά την απώλεια της πώλησης στην Αυστραλία των πυρηνικών υποβρυχίων της, φαίνεται ότι χάνει την αγορά της Ελβετίας για την πώληση του Rafale της. Αφού έχει χάσει ήδη και τη σχετική αγορά του Βελγίου που προτίμησε την προμήθεια 34 F 35, σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδας Le Monde στις 26-10-2018. Είχαν προηγηθεί η Βρετανία, η Ολλανδία, η Ιταλία και η Δανία. Μόνο η Ελλάδα χαροποίησε σχετικά τους Γάλλους, αυτήν τη δύσκολη συγκυρία για αυτούς, με την συμπληρωματική παραγγελία ακόμα 6 καινούργιων Rafale που έκανε ο Κυριάκος Μητσοτάκης από την έκθεση της Θεσσαλονίκης.
Σε τηλεοπτικά πάνελ Γάλλοι σχολιαστές στο κανάλι LCI προέτρεπαν σήμερα το πρωϊ στον Μακρόν «να κρατήσει την ψυχραιμία του, παρά την δικαιολογημένη οργή του για το ρίξιμο από την Αυστραλία», «να μην κάνει σαν το μικρό κακομαθημένο παιδί» (enfant gaté) και «να επικεντρωθεί στη μεσογειακή θάλασσα η Γαλλία κι όχι στον Ινδικό-Ειρηνικό ωκεανό»… όπου η Γαλλία διαθέτει βέβαια υπερπόντιες κτήσεις, υπηκόους και στρατιωτικές δυνάμεις.
Όμως τα γεγονότα είναι νωπά και δύσκολα η Γαλλία μπορεί να αποφύγει «να κάνει μούτρα» σε όποιους αθετούν υποσχέσεις προς αυτήν, όπως π.χ. η γειτονική Ελβετία, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Serge Enderlin, ανταποκριτή στη Γενεύη της Le Monde, στις 19-9-2021 με τίτλο : «Μετά την Αυστραλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, τεταμένες σχέσεις μεταξύ Γαλλίας και Ελβετίας» (Après l’Australie et les Etats-Unis, des relations tendues entre la France et la Suisse). Κατά το ρεπορτάζ «η πρόσκληση του Προέδρου της Ελβετικής Συνομοσπονδίας στο Παλάτι των Ηλυσίων τον Νοέμβριο ακυρώθηκε. Εξαιτίας της απόφασης της Βέρνης να επιλέξει το αμερικανικό μαχητικό αεροσκάφος F-35 και όχι το Rafale».
Ο Γάλλος Πρέσβης στην Ελβετία, Frédéric Journès, είχε ζητήσει ο ίδιος τη συνάντηση το 
συντομότερο δυνατό. Στο Υπουργείο Εξωτερικών στη
Βέρνη έγινε δεκτός πριν από λίγες ημέρες, μεταφέροντας απλώς το μήνυμα της γαλλικής Προεδρίας της Δημοκρατίας στους «άφωνους» συνομιλητές του, σύμφωνα με την εφημερίδα SonntagsZeitung στη Ζυρίχη, η οποία αποκάλυψε την πληροφορία την Κυριακή 19 Σεπτεμβρίου 2021. Περιεχόμενο του μηνύματος : η πρόσκληση στο Παρίσι τον Νοέμβριο του εν ενεργεία Προέδρου της Ελβετικής Συνομοσπονδίας, Guy Parmelin, για μια «συνάντηση εργασίας» δεν θα ήταν πλέον επίκαιρη.
Συνεπώς, δεν υπάρχει μόνο η διπλωματική κρίση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την 
Αυστραλία, από τότε που η τελευταία εγκατέλειψε την απόκτηση των γαλλικών υποβρυχίων ύψους 50 δις ευρώ προς όφελος των αμερικανικών πυρηνικών υποβρυχίων, στο πλαίσιο του νέου στρατηγικού συμφώνου Aukus (Αυστραλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες). Ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν είναι επίσης πολύ αναστατωμένος εναντίον της Ελβετίας, διότι και εδώ πρόκειται για ένα εξοπλιστικό συμβόλαιο που χάθηκε από τη Γαλλία. Εξ ου κι ο σχετικός καβγάς. Στην αρχή του καλοκαιριού, στην πραγματικότητα, η Ελβετία επέλεξε το αμερικανικό μαχητικό stealth F-35 έναντι του γαλλικού ανταγωνιστικού Rafale της Dassault Aviation. Προγραμματισμένη για το 2025 κι έπειτα, η απόκτηση των νέων ελβετικών αεροσκαφών θα κόστιζε 6 δισεκατομμύρια ελβετικά φράγκα (ή 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ), συν 12 δισεκατομμύρια ελβετικά φράγκα για το κόστος λειτουργίας και συντήρησής τους επί 30 χρόνια.
Σύμφωνα με πηγές που είναι εξοικειωμένες με το εν λόγω θέμα, ήταν λιγότερο η τελική απόφαση από τις ελλιπείς ελβετικές διαπραγματευτικές πρακτικές που ενόχλησαν
το Παρίσι. Μέχρι το τέλος, η Ελβετή υπουργός Άμυνας Viola Amherd φέρεται να είχε αφήσει να εννοηθεί ότι το μόνο που έμενε ήταν να επεξεργαστούν τις λεπτομέρειες της συμφωνίας, όπως τα αντισταθμιστικά οφέλη. Το Παρίσι είχε κάνει σημαντικές παραχωρήσεις και ο Μακρόν είχε προσφέρει ακόμη και κάποια μορφή υποστήριξης στην Ελβετία στη δύσκολη θέση της έναντι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Επειδή, στις 26 Μαΐου, το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο τερμάτισε μονομερώς τις διαπραγματεύσεις του με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες σχετικά με τα περιγράμματα μιας νέας εταιρικής σχέσης και η Ελβετία έκτοτε βρέθηκε όλο και πιο απομονωμένη στην ευρωπαϊκή σκηνή. Ωστόσο, σύμφωνα με αρκετούς συνομιλητές, το Υπουργείο Άμυνας στη Βέρνη γνώριζε από καιρό ότι η επιλογή του νέου ελβετικού μαχητικού θα ήταν τελικά δυσμενής για το Rafale και ότι επομένως δεν είχε απομείνει τίποτα για συζήτηση.
Η γαλλική απόφαση να κλείσει την πόρτα στα μούτρα του Προέδρου της Ελβετικής Συνομοσπονδίας συνοδεύεται από μια άλλη, λιγότερο συμβολική, αλλά πιο ανησυχητική για την ελβετική διπλωματία. Το Παρίσι δεν θα ήθελε πλέον καμία διμερή επαφή υψηλού επιπέδου με τη Βέρνη μέχρι το καλοκαίρι του 2022. Το μέτρο είναι ασυνήθιστο και επιβαρύνει όχι μόνο τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, αλλά και τις σχέσεις μεταξύ της Ελβετίας και της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, η οποία θα την προεδρεύσει από την 1η Ιανουαρίου 2022 και για έξι μήνες.
Το ελβετικό υπουργείο Οικονομίας προσπάθησε την περασμένη Κυριακή να σχετικοποιήσει τα άσχημα νέα : «Δεδομένου ότι η επίσκεψη δεν ήταν πλήρως προσδιορισμένη χρονικά, δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ακύρωση ενός ραντεβού. Ομοίως, για την αναστολή των διμερών ανταλλαγών υψηλού επιπέδου με το Παρίσι, η Βέρνη θεωρεί ότι οι επαφές μεταξύ γειτονικών χωρών είναι τακτικές και ως εκ τούτου πραγματοποιούνται «σε επιχειρησιακό επίπεδο και μέσω των πρεσβειών · Αυτές οι επαφές είναι ανεξάρτητες από διπλωματικές επισκέψεις ».
Η γαλλική Προεδρία της Δημοκρατίας διέψευσε το απόγευμα της Κυριακής οποιαδήποτε ακύρωση συνάντησης, επικαλούμενη ζητήματα ατζέντας: «Δεν ακυρώθηκε ποτέ αυτή η συνάντηση και ακόμη λιγότερο για τους λόγους που αναφέρονται (…). Ο πρόεδρος επιβεβαίωσε την αρχή της συνάντησης στις αρχές του 2021, οι Ελβετοί πρότειναν γρήγορα μια ημερομηνία τον Νοέμβριο και απαντήσαμε ότι θα δούμε», αλλά «τους είπαμε το καλοκαίρι ότι ο Νοέμβριος θα είναι δύσκολος», διευκρινίστηκε από την ίδια πηγή, προσθέτοντας ότι «η ημερομηνία δεν έχει οριστεί προς το παρόν» και ότι ο Μακρόν είδε εξάλλου τον Guy Parmelin στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο τον Ιούλιο.
Μέσα σε αυτό το δυσμενέστατο σκηνικό για τα γαλλικά οικονομικά και διπλωματικά συμφέροντα μήπως είναι μια χίμαιρα να σχεδιάζει ο Μακρόν να θέσει, επί γαλλικής προεδρίας, την μάλλον ορθή κοινή αμυντική παρέμβαση και φυσικά την κοινή εξωτερική πολιτική ;
Μέσα στο ίδιο σκηνικό δεν είναι σχεδόν αδύνατον για την Ελλάδα να επιλέξει τελικά τις ανταγωνιστικές γαλλικές φρεγάτες κι όχι τις προτεινόμενες αμερικανικές ;
Ας αποφύγουμε τουλάχιστον φρούδες υποσχέσεις προς τους Γάλλους. Ας τους το πούμε εγκαίρως ότι δεν θα ψωνίσουμε φρεγάτες από αυτούς, γιατί δεν θα μας το «επιτρέψουν κυνικά» οι Αμερικάνοι. Δεν νομίζω ότι έχουμε τα κότσια να κάνουμε μια αμιγώς ανταγωνιστική επιλογή…
