του Πλάμεν Τόντσεφ
Με αιφνιδιαστικό χθεσινό διάγγελμά του, ο πρόεδρος της Νότιας Κορέας Yoon Sook Yeol διέλυσε τη Βουλή και επέβαλε στρατιωτικό νόμο, ισχυριζόμενος ότι το μέτρο αυτό είναι απαραίτητο για την προστασία της χώρας από τις “κομμουνιστικές δυνάμεις”, όπως αποκαλεί την αντιπολίτευση. Η Βουλή αντέδρασε αμέσως και απέρριψε το προεδρικό διάταγμα με συντριπτική πλειοψηφία, ενώ πλήθη πολιτών συγκεντρώθηκαν έξω από το κοινοβούλιο διατρανώνοντας την αντίθεσή τους στον στρατιωτικό νόμο. Μετά από τις πρώτες ενδείξεις για διχόνοια στην ηγεσία του κυβερνώντος Κόμματος Λαϊκής Εξουσίας και των ενόπλων δυνάμεων, φαίνεται πως ο πρόεδρος της χώρας αναγκάζεται σε πλήρη υποχώρηση.
Τα αίτια της κρίσης
Το επιχείρημα του Yoon ότι η αντιπολίτευση διάκειται φιλικά προς τη Βόρεια Κορέα και υπηρετεί την ατζέντα της Πιονγιάνγκ είναι ελάχιστα πειστικό και προδήλως προσχηματικό, καθώς τα αίτια των δραματικών εξελίξεων είναι πολύ διαφορετικά. Το τελευταίο διάστημα το αντιπολιτευόμενο Δημοκρατικό Κόμμα απορρίπτει την κυβερνητική πρόταση για τον Προϋπολογισμό του 2025, ενώ διατυπώνει και πολλά ερωτήματα σχετικά με την ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος.
H κρίση αυτή δεν έρχεται ως κεραυνός εν αιθρία. Για την ακρίβεια, επωαζόταν επί πολλούς μήνες – τουλάχιστον από τον περασμένο Απρίλιο. Την εποχή εκείνη το κόμμα του προέδρου Yoon υπέστη βαριά ήττα στις κοινοβουλευτικές εκλογές και κατέλαβε μόλις το εν τρίτον των εδρών, ενώ το Δημοκρατικό Κόμμα και οι σύμμαχοί του εξέλεξαν περί το 60% των βουλευτών. Σύμφωνα με το Σύνταγμα της χώρας, ο πρόεδρος μπορεί να καθαιρεθεί από την Βουλή με δύο τρίτα των ψήφων – 200 επί συνόλου 300.
Ο Yoon είχε κάθε λόγο να ανησυχεί ότι δεν θα μακροημερεύσει στον προεδρικό θώκο. Το 2004, ο τότε πρόεδρος της χώρας Roh Moon-hyun καθαιρέθηκε από την Βουλή, αν και το Συνταγματικό Δικαστήριο τον αποκατέστησε στο αξίωμά μετά από δύο μήνες. Ωστόσο, διαφορετική ήταν η μοίρα της πρώην προέδρου Park Geun-hye, η οποία κατηγορήθηκε και στην συνέχεια καταδικάστηκε για κατάχρηση εξουσίας. Το 2016 καθαιρέθηκε από τη Βουλή και λίγους μήνες αργότερα το Συνταγματικό Δικαστήριο αποδέχθηκε αυτήν την απόφαση.
Σημειώνεται ότι η δημοτικότητα του προέδρου Yoon Sook Yeol, που διανύει το τρίτο έτος της θητείας του, βρίσκεται στο ναδίρ (25%), εν μέσω κατηγοριών για σκάνδαλα, στα οποία φέρεται να εμπλέκονται η σύζυγός του και κυβερνητικά στελέχη. Η αντιπολίτευση προσάπτει στον Yoon κατάχρηση της εκτελεστικής εξουσίας και την ερμηνεύει ως σημάδι διολίσθησης προς την απολυταρχική διακυβέρνηση της χώρας από το 1961 έως το 1987. Μένει να φανεί ποιες θα είναι οι συνέπειες της σημερινής πολιτικής αστάθειας στην χώρα, η οποία προκαλεί ανησυχίες σε πολλές πρωτεύουσες ανά την υφήλιο.
Ευρύτερες διαστάσεις των εξελίξεων στην Σεούλ
Η κρίση αυτή ενεργοποίησε αμέσως την Ουάσιγκτον, η οποία βλέπει την Σεούλ ως πολύτιμο σύμμαχό της στην Ανατολική Ασία. Εδώ και περισσότερα από 70 χρόνια οι ΗΠΑ έχουν στην Νότια Κορέα στρατεύματα, ο αριθμός των οποίων ξεπέρασε τις 300.000 κατά τη διάρκεια του πολέμου το 1950-53, για να διαμορφωθεί στις 24.000 φέτος. Εν τω μεταξύ, η χώρα είναι σημαντικός προμηθευτής στρατιωτικού εξοπλισμού, αξίας 14 δισ. δολαρίων το 2023, στο δυτικό στρατόπεδο που υποστηρίζει την Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή. Το τελευταίο διάστημα έχουν εντατικοποιηθεί οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις μεταξύ της Νότιας Κορέας και των ΗΠΑ, κάτι που προκαλεί την αντίδραση της Κίνας, της Ρωσίας και της Βόρειας Κορέας.
Τον περασμένο Ιούνιο, ο Βορειοκορεάτης ηγέτης Kim Jong-un υπέγραψε αμυντική συμφωνία με τη Μόσχα, κατά την επίσκεψη του Πούτιν στην Πιονγιάνγκ. Εκτός από την παροχή πολεμοφοδίων στην Ρωσία, πληθαίνουν οι πληροφορίες ότι η Βόρεια Κορέα έχει αποστείλει στρατιώτες της στην περιφέρεια Κουρσκ για την αντιμετώπιση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων. Σε αντάλλαγμα, η Μόσχα φέρεται να προμηθεύει την Πιονγιάνγκ με καύσιμα και συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας.
Είναι φανερό, λοιπόν, ότι η χερσόνησος της Κορέας αποτελεί μέρος μιας εξαιρετικά σύνθετης γεωπολιτικής εξίσωσης στην Ανατολική Ασία, η οποία “φιλοξενεί” πολλές δυνητικές εστίες ανάφλεξης – αρκεί να αναφερθούν οι εντάσεις στις Νοτιοσινική Θάλασσα ή γύρω από την Ταϊβάν. Και, βέβαια, κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει την απειλή που αποτελούν οι πυρηνικές φιλοδοξίες της απρόβλεπτης Βόρειας Κορέας.
Συγχρόνως, η εμπλοκή των δύο κορεατικών κρατών – με άμεσο ή έμμεσο τρόπο – στον πόλεμο της Ουκρανίας οδηγεί σε δύο αναπόδραστες διαπιστώσεις. Πρώτον, ότι οι εξελίξεις στη φαινομενικά μακρινή χερσόνησο της Κορέας δεν μπορούν να αφήσουν την Ευρώπη αδιάφορη. Και, δεύτερον, ότι οι συγκρούσεις στην Ευρασία εξ ορισμού προσλαμβάνουν διαστάσεις ευρύτερες των συγκεκριμένων περιφερειών της.
(*) Ο Πλάμεν Τόντσεφ είναι Επικεφαλής του Τμήματος Ασιατικών Σπουδών, Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων (ΙΔΟΣ)
