Rand: Η συνεχής αποτυχία της στρατηγικής του Ισραήλ στη Γάζα

Raphael S. Cohen

Διευθυντής στο Πρόγραμμα Στρατηγικής και Δόγματος, RAND Project AIR FORCE. Ανώτερος Πολιτικός Επιστήμονας
Γραφείο της Ουάσιγκτον

Σχόλιο ((Los Angeles Times)

Ένας Ισραηλινός στρατιώτης κοιτάζει έξω από ένα τανκ καθώς μια μονάδα πυροβολικού συγκεντρώνεται κοντά στα σύνορα του Ισραήλ με τη Λωρίδα της Γάζας, στο νότιο Ισραήλ, 12 Οκτωβρίου 2023

Φωτογραφία από τον Ronen Zvulun/Reuters

19 Οκτωβρίου 2023

Η φράση «κόψιμο του χόρτου» είναι η αυτοκόλλητη εκδοχή της ισραηλινής στρατηγικής στη Γάζα την τελευταία μιάμιση δεκαετία.

Παίζεται με τον εξής τρόπο: Οι Παλαιστίνιοι, απογοητευμένοι από το κράτος του θύλακα, στρέφονται σε ομάδες όπως η Χαμάς για, αν μη τι άλλο, εκδίκηση εναντίον του Ισραήλ. Το Ισραήλ επιβάλλει περιορισμούς όπως ο αποκλεισμός στη Γάζα, επικαλούμενο ανησυχίες για την ασφάλεια. Οι συνθήκες διαβίωσης στη Γάζα επιδεινώνονται περαιτέρω και αυξάνεται η δυσαρέσκεια. Η Χαμάς, η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ και άλλοι αξιοποιούν τη δυσαρέσκεια και επιτίθενται στο Ισραήλ. Και το Ισραήλ απαντά «κουρεύοντας το γρασίδι»—σκοτώνοντας τους δράστες μαζί με κάποιο αριθμό αμάχων, αγοράζοντας, στην καλύτερη περίπτωση, μερικά χρόνια σχετικής ειρήνης και τροφοδοτώντας περαιτέρω μακροπρόθεσμη ριζοσπαστικοποίηση. Και έτσι ο κύκλος συνεχίζεται επ’ άπειρον.

Το «κόψιμο του χόρτου» ενσαρκώνει κάτι περισσότερο από στρατηγική μοιρολατρία. Αντανακλά επίσης μεγάλο βαθμό ύβρεως. Στον πυρήνα του βρίσκεται η υπόθεση ότι το Ισραήλ μπορεί να ελέγξει τον διακόπτη στη Γάζα, χτυπώντας τη Χαμάς αρκετά δυνατά για να την αποτρέψει από το να επιτεθεί στο Ισραήλ, αλλά όχι τόσο δυνατά ώστε η Γάζα να προκαλέσει χάος ή να εκραγεί περιφερειακός πόλεμος.

Όπως είπε ένας Ισραηλινός αμυντικός αναλυτής για τον πόλεμο της Γάζας το 2014, «Θέλουμε να τους σπάσουμε τα κόκαλα χωρίς να τους βάλουμε στο νοσοκομείο».

Το «κόψιμο του χόρτου» ενσαρκώνει κάτι περισσότερο από στρατηγική μοιρολατρία, αντανακλά επίσης μεγάλο βαθμό ύβρεως.

Αυτή είναι μια δύσκολη, αν όχι αδύνατη, ισορροπία να επιτευχθεί χρόνο με το χρόνο, ειδικά καθώς αυξάνονται οι εσωτερικές πιέσεις της Γάζας. Τα 2 εκατομμύρια κάτοικοί της είναι συσσωρευμένοι σε μια περιοχή περίπου στο μέγεθος της Φιλαδέλφειας, το 80% από αυτούς είναι φτωχοί και το 46% άνεργοι. Περίπου 108.000 κυβικά μέτρα ακατέργαστων λυμάτων ρέουν καθημερινά από τη Λωρίδα της Γάζας στη Μεσόγειο Θάλασσα και το πόσιμο νερό μπορεί να είναι δύσκολο να βρεθεί.

Σε αυτό το πλαίσιο και απουσία οποιουδήποτε μονοπατιού προς κάτι καλύτερο για τους κατοίκους της Γάζας, καμία στρατιωτική στρατηγική για τον περιορισμό της βίας δεν μπορεί να πετύχει μακροπρόθεσμα. Χωρίς δικλείδα ασφαλείας, η Γάζα θα εκραγεί.

Η στρατηγική του Ισραήλ για το “κούρεμα του χόρτου” απέτυχε τελικά θεαματικά στις 7 Οκτωβρίου.

Η επίθεση της Χαμάς υπογράμμισε πόσο λίγο έλεγχο έχει το Ισραήλ στη Γάζα. Δεν ήταν απλώς μια αποτυχία πληροφοριών και μια επιχειρησιακή αποτυχία, αλλά και μια πιο σαρωτική στρατηγική αποτυχία. Η βασική προϋπόθεση πίσω από την όλη προσέγγιση του Ισραήλ αποδείχθηκε καταστροφικά λανθασμένη σε ένα πρωί.

Το αν το Ισραήλ έχει εσωτερικεύσει αυτή τη στρατηγική αποτυχία παραμένει ένα ξεχωριστό, ανοιχτό ερώτημα. Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου υποσχέθηκε «να αποκαταστήσει την αποτροπή» στα σύνορα του Ισραήλ και η χώρα κινητοποιεί περίπου 360.000 εφέδρους, τριπλασιάζοντας λειτουργικά τις ισραηλινές αμυντικές δυνάμεις. Όλα αυτά δείχνουν ενίσχυση της συγκεκριμένης στρατηγικής: περισσότερο κούρεμα του χόρτου.

Από καθαρά στρατιωτική προοπτική, οι πιο δύσκολες μέρες του Ισραήλ είναι πιθανώς μπροστά. Το εκτεταμένο δίκτυο σηράγγων της Χαμάς κάτω από τη Γάζα και η απειλή για εκτέλεση πολλών ομήρων καθιστούν πιθανή μια μεγάλης κλίμακας χερσαία εισβολή. Την τελευταία φορά που το Ισραήλ πολέμησε σε χερσαίο πόλεμο στη Γάζα, το 2014, διήρκεσε 50 ημέρες, ισοπέδωσε μεγάλες επιφάνειες της λωρίδας και άφησε περισσότερους από 70 Ισραηλινούς και 2.000 Παλαιστίνιους νεκρούς. Ο απολογισμός του τρέχοντος πολέμου στη Γάζα έχει ήδη ξεπεράσει αυτόν σε λίγες μόνο ημέρες, και οποιαδήποτε χερσαία εισβολή δεν έχει ακόμη ξεκινήσει.

Η επίθεση της Χαμάς υπογράμμισε πόσο λίγο έλεγχο έχει το Ισραήλ στη Γάζα.

Αλλά μόλις ολοκληρωθούν όλες οι δολοφονίες, το Ισραήλ θα πρέπει να κάνει κάτι ακόμα πιο δύσκολο αν θέλει να έχει ελπίδα να αποτρέψει τον επόμενο πόλεμο και τον μεθεπόμενο:

Θα χρειαστεί να ξαναχτίσει τη Γάζα σε κάτι καλύτερο από ό,τι ήταν. Αυτό σημαίνει να εξασφαλιστεί ότι οι κάτοικοι της Γάζας έχουν μια ευκαιρία για οικονομική ευημερία, ενδεχομένως ακόμη και με τον κίνδυνο χαλάρωσης του αποκλεισμού. Αυτό σημαίνει να διασφαλιστεί ότι οι κάτοικοι της Γάζας έχουν πολιτικές επιλογές εκτός από τη Χαμάς και τη διεφθαρμένη και ευέλικτη Παλαιστινιακή Αρχή. Και σημαίνει την ανοικοδόμηση του κοινωνικού ιστού της Γάζας, ο οποίος πιθανότατα θα είναι ακόμη πιο αποδομημένος μετά από έναν καταστροφικό πόλεμο που θα μπορούσε να αφήσει τον θύλακα πολύ πιο εχθρικό προς το Ισραήλ.

Αυτό δεν είναι μόνο μια δαπανηρή πρόταση του είδους στην οποία οι στρατιωτικοί δεν είναι ιδιαίτερα ικανοί. Θα ήταν επίσης δύσκολο για το ισραηλινό κοινό να το αποδεχθεί, ιδιαίτερα δεδομένου του μεγέθους και της κλίμακας των πρόσφατων φρικαλεοτήτων της Χαμάς.

Ωστόσο, είναι απαραίτητο να τερματιστεί ο κύκλος “κούρεμα του χόρτου” μόνο και μόνο για να το παρακολουθήσετε να μεγαλώνει ξανά.

Ο Raphael S. Cohen είναι ο διευθυντής του Προγράμματος Στρατηγικής και Δόγματος, RAND Project Air Force και ο κύριος συγγραφέας του «From Cast Lead to Protective Edge: Lessons from Israel’s Wars in Gaza».

Αυτός ο σχολιασμός εμφανίστηκε αρχικά στους Los Angeles Times στις 19 Οκτωβρίου 2023. Ο σχολιασμός δίνει στους ερευνητές της RAND μια πλατφόρμα για να μεταφέρουν πληροφορίες με βάση την επαγγελματική τους πείρα και συχνά την έρευνα και την ανάλυσή τους υπο την επίβλεψη κριτών.

rand.org