του Λάζαρου Καμπουρίδη, Αντιστράτηγου ε.α
Πολλοί αναλυτές το τελευταίο διάστημα, με αφορμή τη στάση της Τουρκίας στην επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία, χρησιμοποίησαν τον χαρακτηρισμό «Επιτήδειος Ουδέτερος» για να περιγράψουν την υποκριτική – ουδέτερη – καιροσκοπική στάση της Άγκυρας. Μάλιστα κάποιοι βιάστηκαν να εκτιμήσουν ότι ο Τούρκος Πρόεδρος θα κληθεί να πάρει ξεκάθαρη θέση καθώς θα πιεστεί και θα ταχθεί υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς.
Στην ανάλυση, καταδεικνύεται η αλλαγή της στάσης της Άγκυρας στο θέμα της τήρησης ουδετερότητας, αφού πλέον η «επιτήδεια ουδετερότητα» εκ μέρους της «Νέας Τουρκίας» έχει άλλα, περισσότερο επιθετικά χαρακτηριστικά, τα οποία βρίσκουν εφαρμογή σε μία νέα Στρατηγική, η οποία αποτελεί άμεση απειλή για τη Χώρα μας.
Σημειώνεται ότι, ο όρος «Επιτήδειος Ουδέτερος», χρησιμοποιήθηκε σε τίτλο βιβλίου του F. Weber, για να περιγράψει την ουδετερότητα που τήρησε η Άγκυρα κατά τον Β’ΠΠ προκειμένου να μη ζημιωθεί η Τουρκία και να καρπωθεί κέρδη από την σύγκρουση του δυτικού συνασπισμού με τις δυνάμεις του Άξονα. Η τήρηση της ουδετερότητας αποτελούσε πολιτική των «κεμαλικών» κυβερνήσεων για την αποφυγή απωλειών – επίτευξη μέγιστου οφέλους από τις περιφερειακές συγκρούσεις.
Το όραμα της «Νέας Τουρκίας» ορίστηκε για πρώτη φορά στο Συνέδριο του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ, τον Ιούλιο του 2014.
Η αλλαγή της στάσης της Τουρκίας, μπορεί να ερμηνευτεί με βάση ορισμένα σημαντικά γεγονότα της τελευταίας 10ετίας, τα οποία σημάδεψαν καθοριστικά την πολιτική ιστορία της γειτονικής χώρας και άλλαξαν τη στάση αλλά και την πολιτική του βασικού πρωταγωνιστή των εξελίξεων, (R. T. Erdoğan). Επιπλέον, η αλλαγή αυτή έχει και συγκεκριμένο ιδεολογικό υπόβαθρο, πάνω στο οποίο ορίσθηκαν οι νέοι εθνικοί στόχοι της «Νέας Τουρκίας» με καταληκτικό ορόσημο επίτευξης αυτών, το έτος 2023.
Τα γεγονότα αυτά αύξησαν την καχυποψία του Τούρκου Προέδρου έναντι της Δύσης και ιδιαίτερα των ΗΠΑ, με αποτέλεσμα η Άγκυρα να απομακρυνθεί από της «σκιά» της Αμερικής, να «παίξει το χαρτί» της βελτίωσης των σχέσεων με Ρωσία και Κίνα, και να θέσει τον εαυτό της στο κάδρο των μεγάλων περιφερειακών δυνάμεων.
Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στην απόπειρα του πραξικοπήματος της 15 Ιουλίου 2016, αφού ο Τούρκος Πρόεδρος θεώρησε άμεσα εμπλεκόμενο τον αμερικανικό παράγοντα και σε συνδυασμό με την αποκατάσταση λίγο νωρίτερα (Μάιος 2016) των σχέσεων με τη Μόσχα, η τουρκική πολιτική έδειξε καθαρά σημάδια προσανατολισμού προς Ρωσία – Κίνα. Στο τελευταίο συνετέλεσε και η συμμαχία του κυβερνόντος κόμματος AKP με το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ), η πολιτική της Άγκυρας να γίνεται περισσότερο ανεξάρτητη, μακριά από δυτικές αγκυλώσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι, αξιωματούχοι του ΑΚΡ αλλά και δημοσιογράφοι που πρόσκεινται στο κυβερνόν κόμμα, πολλές φορές μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος τόνιζαν χαρακτηριστικά δημόσια λέγοντας ότι, «πέρασε η εποχή που οι ΗΠΑ κουνούσαν το δάχτυλο στην Τουρκία» προκαλώντας αμηχανία σε χώρες της Δύσης και φυσικά την ικανοποίηση της Μόσχας.
Κυριότερα σημαντικά γεγονότα
(α) Ταραχές Πάρκου Gezi
Την περίοδο Μαΐου – Ιουνίου 2013, σημειώθηκαν ταραχές αρχικά στην Κων/πολη και στη συνέχεια σε πολλές περιοχές της Τουρκίας με αφορμή τα γεγονότα στο Πάρκο Gezi της Κωνσταντινούπολης. Οι ταραχές προκάλεσαν μεγάλη ανησυχία στον τότε Πρωθυπουργό, R. T. Erdoğan, αλλά και καχυποψία προς τη Δύση. Μάλιστα ο ίδιος επιστρέφοντας από ταξίδι του στη βόρεια Αφρική, κατέδειξε ως υποκινητές, «σκοτεινές δυνάμεις» της Δύσης.
(β) Εκλογές της 07 Ιουνίου 2015
Η είσοδος του φιλοκουρδικού κόμματος στη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση ξεπερνώντας για πρώτη φορά το φράγμα του 10 % σημειώνοντας ποσοστό 13,1 % και εκλέγοντας 80 βουλευτές, προκάλεσε τη μεγάλη πτώση των ποσοστών του κυβερνόντος κόμματος ΑΚΡ και την αλλαγή της στάσης του R. T. Erdoğan στο Κουρδικό. Την πολιτική της συζήτησης – συνεννόησης με τον κουρδικό παράγοντα, ακολούθησαν οι μεγάλης έκτασης και έντασης ένοπλες επιχειρήσεις ιδιαιτέρως σε κατοικημένες περιοχές της ΝΑ Τουρκίας, καθώς και μαζικές διώξεις Κούρδων πολιτικών.
(γ) Σύγκρουση με F. Gülen – Απόπειρα πραξικοπήματος / 15 Ιουλίου 2016
Η σύγκρουση του Τούρκου Προέδρου με τον Ιμάμη F. Gülen, ο οποίος συνεχίζει να ζει στις ΗΠΑ και οι αποκαλύψεις της περιόδου 2013 – 2014, αλλά κυρίως η απόπειρα πραξικοπήματος της 15 Ιουλίου 2016, βάθαινε το χάσμα στις σχέσεις της Τουρκίας με ΗΠΑ. Σημειώνεται ότι, αμέσως μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος, ο Τούρκος Πρόεδρος δημόσια ενέπλεξε τον αμερικανικό παράγοντα στην απόπειρα αυτή.
(δ) Κατάρριψη ρωσικού αεροσκάφους – Άριστες σχέσεις με Ρωσία
Μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους στη Συρία από τουρκικά πυρά (24 Νοεμβρίου 2015) και τη ρήξη των σχέσεων Ρωσίας – Τουρκίας, ακολούθησε ο «εναγκαλισμός» Μόσχας – Άγκυρας μετά από τη συγγνώμη του Τούρκου Προέδρου στον Ρώσο ομόλογό του (Ιούνιος 2016). Οι σχέσεις αυτές συνεχίζονται παρά τις δοκιμασίες στο συριακό αλλά και στο ουκρανικό, αφού οι 2 χώρες συνδέθηκαν με ενεργειακές συμφωνίες αλλά και συμφωνίες αμυντικού υλικού, με αποκορύφωμα την προμήθεια από την Τουρκία του συστήματος S-400 με τα γνωστά συνεπακόλουθα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.
ιδεολογικό υπόβαθρο
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, η νέα επιθετική ουδετερότητα την οποία εφαρμόζει η Άγκυρα, ορίστηκε πάνω σε συγκεκριμένο ιδεολογικό υπόβαθρο, το οποίο αποτελεί και τη μήτρα ερμηνείας των εξελίξεων στην Τουρκία. Η «Νέα Τουρκία» θα πρέπει επικαλούμενη το ιστορικό οθωμανικό της παρελθόν να διαθέτει και ένα ιδεολογικό αφήγημα με αρχικό χρονικό ορόσημο εκπλήρωσης των εθνικών στόχων το έτος 2023, δηλαδή την επέτειο από τα 100 χρόνια ίδρυσης της Τουρκικής Δημοκρατίας.
(α) Α. Davutoğlu / Στρατηγικό Βάθος
Από το 2010 και μετά φαίνεται ότι ο Τούρκος Πρόεδρος και το κυβερνόν κόμμα ΑΚΡ, επηρεάστηκαν στην ιδεολογία αλλά και στην εξωτερική πολιτική από το Δόγμα Davutoğlu (πρώην ΥΠΕΞ και Πρωθυπουργός της Τουρκίας) για το απαραίτητο Στρατηγικό Βάθος που πρέπει να διαθέτει η Τουρκία ως μεγάλη δύναμη της περιοχής.
(β) Το ιδεολόγημα της «Νέας Τουρκίας» – Συνέδριο ΑΚΡ (Ιουλ 2014)
Ο νέος ανεξάρτητος ρόλος της «Νέας Τουρκίας», η οποία πλέον θα αποτελεί ρυθμιστή των εξελίξεων, αναφέρθηκε στο Συνέδριο του κυβερνόντος κόμματος ΑΚΡ τον Ιούλιο του 2014 (Κων/πολη), δηλαδή 1 μήνα πριν τις Προεδρικές Εκλογές όπου για πρώτη φορά εκλέχθηκε ως Πρόεδρος ο R. Τ. Erdoğan.
(γ) Ομιλία Τούρκου Προέδρου – Αμφισβήτηση Συνθήκης Λωζάνης
Ο Τούρκος Πρόεδρος, 2 μήνες μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος της 15 Ιουλίου 2016, σε δημόσια ομιλία του στους Επάρχους της Τουρκίας, αμφισβήτησε για πρώτη φορά τη Συνθήκη της Λωζάνης, προκαλώντας προβληματισμό. Την ίδια περίοδο καθιερώνεται από τον Τούρκο Πρόεδρο ο όρος «σύνορα της καρδιάς μας» αλλά και το Δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας – Mavi Vatan», απειλώντας άμεσα περιοχές της ελληνικής εδαφικής – θαλάσσιας επικράτειας και κυριαρχίας. Σημειώνεται ότι λίγο πριν, ο R. T. Erdoğan, είχε επιτύχει την αποκατάσταση των σχέσεων με τον Ρώσο Πρόεδρο, είχε βγει νικητής από την απόπειρα του πραξικοπήματος και είχε εισβάλει στη Συρία (Επιχείρηση «Ασπίδα του Ευφράτη»).
Οι «Επιτήδειοι Ουδέτεροι» Νεοοθωμανιστές
Η κυβέρνηση των νεοοθωμανιστών του R. T. Erdoğan, εφαρμόζει την πολιτική της ουδετερότητας όχι μόνο για ωφελιμιστικούς και καιροσκοπικούς σκοπούς όπως προαναφέρθηκε, αλλά κυρίως για λόγους ιστορικής αναγκαιότητας, νεοοθωμανικής έπαρσης και μεγαλοϊδεατισμού.
Αν και η υποκριτική ουδετερότητα της Τουρκίας αποτελεί μία μόνιμη «σταθερά» στον χειρισμό των θεμάτων της εξωτερικής της πολιτικής, παρατηρούμε την τελευταία οκταετία, μία αλλαγή της αφετηρίας αλλά και του σκοπού αυτής της ουδετερότητας. Αλλαγή, η οποία δυστυχώς επηρεάζει και τα εθνικά μας θέματα.
Η ουδετερότητα αυτή δεν αποτελεί πλέον μόνο μία στρατηγική επιλογή καιροσκοπισμού και καρτερικότητας της Άγκυρας για να αποφύγει κάθε ρίσκο στα εθνικά της συμφέροντα, αλλά επιβεβλημένη στάση που θα πρέπει να τηρεί η ίδια και η οποία πηγάζει από την επιταγή του ιστορικού μεγαλειώδους οθωμανικού παρελθόντος της, καθώς και από τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται πλέον ο Τούρκος Πρόεδρος τον γεωστρατηγικό ρόλο της Τουρκίας στο παγκόσμιο στερέωμα.
Αυτή η νέα «Επιτήδεια Ουδετερότητα» έχει νεοοθωμανικές καταβολές, αφού έτσι αντιλαμβάνεται ο R. Τ. Erdoğan το ρυθμιστικό ρόλο που θα πρέπει να έχει η Τουρκία στις παγκόσμιες εξελίξεις, μιας και αυτό επιβάλλεται από το «μεγαλειώδες παρελθόν της». Δηλαδή μία μεγάλη «Νέα Τουρκία» η οποία θα πρέπει να έχει ηγετικό και ρυθμιστικό ρόλο στις εξελίξεις ως παγκόσμια – περιφερειακή δύναμη, θα πρέπει να τηρεί τα προσχήματα της ουδετερότητας.
Η «Νέα Τουρκία» (κατά τη νεοοθωμανική θεώρηση) θα πρέπει να είναι ουδέτερη, ρυθμιστής και όχι θεατής των εξελίξεων, διαιτητής στις συγκρούσεις των άλλων κρατών και επικριτής – αμφισβητίας των διεθνών συνθηκών και του Διεθνούς Δικαίου. Επιπλέον, αυτή η Τουρκία του R. T. Erdoğan, αυτονομιμοποιείται στο «επικίνδυνο» δικαίωμα να διαθέτει το απαραίτητο στρατηγικό βάθος εις βάρος της εδαφικής ακεραιότητας των γειτονικών της χωρών, οι οποίες απέκτησαν την εθνική τους υπόσταση μετά από την κατάρρευση της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η ίδια αντίληψη δίνει το δικαίωμα στην Τουρκία να επεμβαίνει σε συγκρούσεις άλλων χωρών ώστε να προκρίνονται κυβερνήσεις της αρεσκείας της, να δημιουργεί στρατιωτικές βάσεις σε χώρες ακόμη και πολύ μακριά από την επικράτειά της, να χρησιμοποιεί ξένους μισθοφόρους σε συγκρούσεις που είναι έξω από την περιφέρειά της και να απαιτεί να έχει ενεργειακό ρόλο σε περιοχές που δεν αποτελούν μέρος της δικής της κυριαρχίας.
Η ουδέτερη «Νέα Τουρκία» πλέον θέλει να βλέπει τον εαυτό της στο ίδιο επίπεδο με τους ισχυρούς δρώντες και να επιδιώκει τη «φιλανδοποίηση» γειτονικών χωρών. Επιπρόσθετα, την ίδια περίοδο αναφέρεται μία αλλαγή στην Αμυντική Στρατηγική της Τουρκίας, αφού
από Στρατηγική Αποτροπής πλέον μετατρέπεται σε μία καθαρά επιθετική Στρατηγική του Προληπτικού Χτυπήματος
εποφθαλμιώντας εδάφη και θαλάσσιες ζώνες άλλων χωρών. Ταυτόχρονα καταγράφονται ραγδαίες εξελίξεις και σημαντικές ενέργειες εξοπλιστικής απεξάρτησης από άλλες χώρες και κυρίως τις ΗΠΑ, κάνοντας σημαντικά βήματα αύξησης των εξαγωγών πολεμικού υλικού.
Η «Νέα Τουρκία» εφαρμόζοντας την ίδια «επιτήδεια ουδετερότητα» με τον ιδιότυπο αυτό τρόπο, αποκτά επίσης δικαίωμα να «ουδετεροποιεί» προσωρινά τις σχέσεις με ιδεολογικά ρεύματα και έθνη (Αδελφοί Μουσουλμάνοι, Παλαιστίνη κ.α.) προκειμένου να εξυπηρετήσει τα δικά της στρατηγικά συμφέροντα και να αξιολογεί εκ νέου τις σχέσεις της με χώρες που λίγο πριν θεωρούνταν εχθρικές (Ισραήλ, ΗΑΕ, Σαουδική Αραβία κ.α.). Επίσης, η εφαρμογή της ίδιας ουδέτερης πολιτικής, επιτρέπει στην Άγκυρα να μην εφαρμόζει τις κυρώσεις της Δύσης έναντι της Ρωσίας, να βοηθάει με αμυντικό υλικό την Ουκρανία και να επιδεικνύει επιδεικτικά στο ΝΑΤΟ ότι, μπορεί ταυτόχρονα να είναι μέλος της Συμμαχίας αλλά σε θέματα εθνικού της ενδιαφέροντος, αυτονομιμοποιείται να είναι ουδέτερη και να μην την δεσμεύει καμία συμφωνία και συνασπισμός – συμμαχία.
Συμπεράσματα
Η επιτήδεια ουδετερότητα της «Νέας Τουρκίας» του R. T. Erdoğan έχει αλλάξει και είναι επιθετικά επικίνδυνη για χώρες της περιοχής αλλά και για τη Χώρα μας.
Αυτή έχει θεμελιωθεί σε οθωμανικό ιστορικό υπόβαθρο με πολύ επικίνδυνες παρακαταθήκες και έχει χρονικό καταληκτικό ορόσημα το έτος 2023.
Η τελευταία έρευνα του Ινστιτούτου Friedrich Ebert (FES), με τίτλο «2022 Security Radar», στην οποία, το 56% των Τούρκων πιστεύουν ότι ορισμένα εδάφη πέρα από τα σύνορα (της Τουρκίας) ανήκουν στην πραγματικότητα στην Τουρκία, δείχνει ότι η πλειοψηφία της δεξαμενής ψηφοφόρων στη γειτονικής χώρας, συμφωνεί με το αλυτρωτικό όραμα του Τούρκου Προέδρου, κάτι το οποίο θα «ρευστοποιήσει» εκλογικά ο . T. Erdoğan.
Η Τουρκία χρησιμοποιεί τη νέα «επιτήδεια ουδετερότητα» και θεωρεί ότι δεν αρμόζει στο ιστορικό παρελθόν – μεγαλείο της, καθώς και στο status μιας μεγάλης δύναμης όπως η ίδια αντιλαμβάνεται τη θέση της στο γεωστρατηγικό στερέωμα, να λαμβάνει ξεκάθαρη θέση υπέρ της Δύσης ή της Ρωσίας σε κάθε πρόκληση.
Δεν θα πρέπει να αναμένεται από τη «Νέα Τουρκία» στο μέλλον να παρεκκλίνει από αυτή την ουδετερότητα, αφού από αυτή αντλεί την ισχύ της και καθίσταται αυτόματα απαραίτητη σε ΗΠΑ και Ρωσία. Είναι ένα παιχνίδι που ο Τούρκος Πρόεδρος φαίνεται να γνωρίζει να το χειρίζεται άριστα, διότι έχει πετύχει ώστε η Τουρκία να είναι απαραίτητη ταυτόχρονα στην Ουάσινγκτον και στη Μόσχα, αφού καμία από τις δύο δεν θα ρισκάρει να διαρρήξει εντελώς τις σχέσεις τις με την Άγκυρα. Ενδεικτικό στοιχείο αυτού, αποτελεί και η τουρκική στάση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Νέα «Επιτήδεια Ουδετερότητα» – Ελλάδα
Το άκρως ανησυχητικό είναι ότι, όλα τα προαναφερόμενα δείγματα, της πονηρής – επικίνδυνης νέας «επιτήδειας ουδετερότητας» με χαρακτηριστικά οθωμανικού μεγαλείου, εφαρμόζει η Τουρκία και στα εθνικά μας θέματα.
Η νέα «επιτήδεια ουδετερότητα» της «Νέας Τουρκίας» του R. T. Erdoğan, έχει κλιμακώσει τον αναθεωρητισμό, αφού πέραν των άλλων η Άγκυρα έχει θέσει την τελευταία 5ετία το θέμα της αμφισβήτησης και αξίωσης ελέγχου θαλασσίων ζωνών εθνικής μας κυριαρχίας με το γνωστό Δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», ενώ ταυτόχρονα τελευταία ασκεί ασφυκτική πίεση και για το καθεστώς αποστρατικοποίησης νησιών του Αιγαίου. Χαρακτηριστικό δείγμα μεγαλοϊδεατισμού της «Νέας Τουρκίας», αποτελεί μεταξύ των άλλων και η ρητορική του Τούρκου Υπουργού Εθνικής Άμυνας, H. Akar, ο οποίος εκδηλώνει ενόχληση ακόμη και σε επισκέψεις αξιωματούχων της Χώρας μας σε ελληνικούς ακριτικούς νησιωτικούς σχηματισμούς κριτικάροντας ακόμη και δηλώσεις δικών μας κυβερνητικών παραγόντων για το δικαίωμα υπεράσπισης των εθνικών μας δικαιωμάτων στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι νεοοθωμανιστές πλέον, δεν τρομάζουν «από το κούνημα του δάχτυλου των ΗΠΑ», αφού η «Νέα Τουρκία» αυτοπροσδιορίζεται ως μεγάλη δύναμη με ανεξάρτητη πολιτική χωρίς αγκυλώσεις και εξαρτήσεις, κοιτάζοντας στα μάτια τους ισχυρούς δρώντες.
Ο ισχυρισμός των δύσπιστων στην Ελλάδα ότι, είμαστε στη Δύση και η Άγκυρα θα αποφύγει τη σύγκρουση με τη Χώρα μας καθώς και η τακτική του στρουθοκαμηλισμού που οι ίδιοι αρέσκονται προσβλέποντας σε πιθανή βοήθεια από Ε.Ε. και ΝΑΤΟ, πλέον δεν ισχύει, αφού έχει αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο η γειτονική χώρα αντιλαμβάνεται την ουδετερότητα. Σημειώνεται η ουδέτερη στάση του Γ.Γ. του ΝΑΤΟ όταν κλήθηκε κατά το παρελθόν να πάρει θέση για τα θέματα των τουρκικών αμφισβητήσεων στο Αιγαίο.
Ο Επιτήδειος Ουδέτερος αυτοπροσδιορίζεται ως μεγάλη δύναμη και δεν δέχεται εμπλοκή άλλων δυνάμεων – συμμαχιών στους στόχους της «Νέας Τουρκίας» που έχει θέσει με ορόσημο το 2023. Εξάλλου, ο γείτονας έχει αποδείξει στο απώτερο αλλά και στο πρόσφατο παρελθόν ότι, αν και ουδέτερος είναι ραδιούργος και «μάστορας» στην αυτοθυματοποίηση, ώστε να δικαιολογεί τις επιθετικές στρατιωτικές επιχειρήσεις του σε άλλες χώρες, προβάλλοντας ταυτόχρονα στους «καλόπιστους θεατές» ότι, οι επιχειρήσεις του αποτελούν αναγκαιότητα, για λόγους αυτοάμυνας, αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, υποστήριξης των δικαιωμάτων συγγενικών μειονοτήτων, προσφύγων κλπ.
Η ισχνή ή μηδενική αντίδραση της Δύσης στην κατοχή εδαφών σε Συρία και Ιράκ από τις ΤΕΔ, αποκαλύπτει ότι, η Τουρκία μπορεί και πείθει στο βρώμικο αυτό παιχνίδι της εις βάρος άλλων κρατών.
Τα κρίσιμα ερωτήματα καταλήγοντας είναι τα παρακάτω:
Είμαστε έτοιμοι να αντιληφθούμε και να αντιμετωπίσουμε μία προβοκάτσια αυτοθυματοποίησης της Άγκυρας όταν θα επιχειρήσει να μας φορτώσει το ρόλο του επιτιθέμενου και θα εμφανίζεται ως ο αμυνόμενος στην εφαρμογή των σχεδίων του εις βάρος της εδαφικής κυριαρχίας μας;
Για ποιο λόγο η Άγκυρα κλείνει βιαστικά όλα τα μέτωπα με όλες τις χώρες που είχε ανοιχτά ακόμη και εις βάρος βασικών ιδεολογικών γραμμών που τηρούσε μέχρι στιγμής, ενώ συνεχίζει να κλιμακώνει επικίνδυνα με τη Χώρα μας;
Λάζαρος Καμπουρίδης, Αντιστράτηγος ε.α., Απόφοιτος Σχολής Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ), Κάτοχος MBA NOTTINGHAM TREND UNIVERSITY, Πτυχιούχος ΔΠΘ – ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΕΘΝΟΛΟΓΙΑΣ, Υποψήφιος Διδάκτορας Παντείου Παν/νιου, Διπλωματική Αντιπροσωπεία στην Κων/πολη την περίοδο 1995-1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα την περίοδο 2013-2017.
