Κυριάκος Κυριακόπουλος: ΗΠΑ – Παγιδευμένες στην πιο θεαματική γεωστρατηγική εκφυλιστική διεργασία της μετα-αυτοκρατορικής εποχής

του Κ. ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν τροφοδοτούν μεταξύ άλλων και έναν ορυμαγδό ερμηνειών που στην πλειοψηφία των περιπτώσεων προκαλεί τουλάχιστον θυμηδία…

Οι πάντες επιχειρούν να ερμηνεύσουν για λογαριασμό των Αμερικανών το πρωτοφανές όσο και απόλυτο στρατηγικό φιάσκο, το οποίο δεν υπήρξε μονάχα ταπεινωτικό για την καταρρέουσα Υπερδύναμη, αλλά έρχεται να επισφραγίσει και τυπικά την οριστική και αμετάκλητη αποκαθήλωσή της από την πλανητική πρωτοκαθεδρία.

Η Αμερικανική κοινωνία κλυδωνίζεται όσο συνειδητοποιεί το μέγεθος της Αμερικανιάς που αφήνει πλήρως εκτεθειμένη την πολιτική και την στρατιωτική ηγεσία των ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή, το σύνολο των παραδοσιακών τους συμμάχων, αντιμετωπίζουν έως και χλευαστικά τις επιλογές των Αμερικανών, ενώ είναι έκδηλη η ανησυχία όλων, για το μείγμα των προκλήσεων που ανασυνθέτουν το παζλ των πρωταγωνιστών και τροποποιούν δραματικά την ατζέντα της επόμενης μέρας.

Ωστόσο… Οι «αμετανόητοι» αναλυτές και η αυθαίρετη βιομηχανία ερμηνειών που στήθηκε με σκοπό να συντηρήσει στις συνειδήσεις των ανθρώπων, τον μύθο της φοβερής και τρομερής Υπερδύναμης, επιδιώκουν να πείσουν του πάντες πως…

• Το Αμερικανικό Βατερλό σε αυτήν την κρίσιμη περιοχή της Κεντρικής Ασίας, δεν συνιστά στρατηγικό φιάσκο αλλά μια απολύτως ελεγχόμενη διαχείριση των εξελίξεων, με την πρωτοβουλία των κινήσεων να παραμένει στα χέρια των Αμερικανών. Και ότι… 
• Τα διαδραματιζόμενα στο πεδίο, παρά τα όποια επιμέρους απρόοπτα (έτσι τα χαρακτηρίζουν), δεν περιλαμβάνουν κρίσιμα αδιέξοδα και εκπλήξεις που μπορούν να τροποποιήσουν τα δεδομέναστην ευρύτερη περιφερειακή σκακιέρα, αλλά αποτελούν σε γενικές γραμμές μέρος ενός σχεδιασμού που υλοποιείται απαρέγκλιτα στο πλαίσιο της Αμερικανικής στρατηγικής, η πληρότητα και η επάρκεια της οποίας δεν αμφισβητείται.

Κούτσουρα, λιθάρια…

Φιλότιμη και κατά την άποψή μας καθ’ όλα αναμενόμενη αυτή η προσπάθεια κύριοι, ελάτε όμως να ρίξουμε μια ματιά και στα αυτονόητα…

ΠΡΩΤΟΝ: Κάθε σοβαρή συζήτηση για στρατηγική, προϋποθέτει πως αυτό για το οποίο συζητούμε, είναι σε γενικές γραμμές ένα χαρτογραφημένο περιβάλλον δυνητικών σεναρίων (ως προς τα κρίσιμα στοιχήματα που την διέπουν, ως προς την δυναμική που αναπτύσσεται,  αλλά και για όλα όσα αφορούν στις μεταβολές που συντελούνται στο πεδίο)  και ότι οι επιτελείς που την χορογράφησαν, δεν διαθέτουν μονάχα διακηρυγμένους «υψηλούς στρατηγικούς στόχους», αλλά διαθέτουν κυρίως, ένα ολοκληρωμένο πακέτο διαχείρισης του απρόβλεπτου, σε πλήρη ετοιμότητα, έτσι ώστε να μην χαθεί ο έλεγχος των εξελίξεων.

ΔΕΥΤΕΡΟΝ: Κάθε σοβαρή συζήτηση για ολοκληρωμένη στρατηγική διαχείριση, δεν μπορεί να περιορίζεται σε συμφωνίες παρασκηνίου με αφερέγγυους και φιλόδοξους συνομιλητές και φυσικά δεν μπορεί να εξαντλείται σε καυχησιάρικες δηλώσεις έναντι πάντων, που εκπορεύονται από μνήμες, αυτοκρατορικές νοσταλγίες, παρελθόντα και μεγαλεία άλλων εποχών. Αντιθέτως αυτή η συζήτηση, θα πρέπει να επεκτείνεται στην ανάγκη ύπαρξης επιτελικού σχεδίου και επιχειρησιακής επιμελητείας, που να ισχυροποιούν την πιθανότητα της επιτυχημένης της έκβασης και να μεγιστοποιούν την δυνατότητα για ευρύτερες στρατηγικές συμπράξεις. Και φυσικά…

ΤΡΙΤΟΝ: Κάθε σοβαρή συζήτηση για ολοκληρωμένη στρατηγική διαχείριση, δεν μπορεί παρά να επιβεβαιώνεται πρωτίστως στο περιβάλλον των τακτικών χειρισμών, εκεί όπου κρίνεται διαρκώς η ταυτότητα αυτού που διατηρεί την πρωτοβουλία των κινήσεων μεταξύ των εμπλεκομένων μερών και φυσικά εκεί όπου καθίσταται δύσκολη η ευόδωση των κυρίαρχων επιλογών των στρατηγικών αντιπάλων.

Τι απ’ όλα αυτά διαθέτει η Αμερικανική στρατηγική στην Μέση Ανατολή…

Ώστε να μπορεί να θεωρηθεί υποδειγματική και κυρίαρχη σε ένα περιβάλλον ισχυρής ανταγωνιστικότητας;;; Η απάντηση είναι απλή… Απολύτως τίποτε…

Η διαχείριση του Αφγανικού και κυρίως η διαχείριση της εκούσιας απεμπλοκής των Αμερικανών από την μακροχρόνια επιχειρησιακή και στρατηγική κατατριβή που τους προκάλεσε η Αφγανική «μαύρη τρύπα», δεν μετουσιώθηκε σε εφαλτήριο για τον δυναμικό και επικαιροποιημένο στρατηγικό αναπροσανατολισμό της Ευρασιατικής τους παρουσίας. Αντιθέτως παρέμεινε εγκλωβισμένη στην λογική της ηττοπαθούς στρατηγικής αποδρομής που εγκαινιάστηκε κατά την διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας και επιδείνωσε έτι περαιτέρω την πραγματική θέση των ΗΠΑ στην ευρύτερη γεωπολιτική σκακιέρα αλλά και συνολικά. Έτσι, παρά τις «φιλότιμες» προσπάθειες των στρατευμένων αναλυτών, οι οποίοι στην χώρα μας μεγαλουργούν και ως συστημικοί κήρυκες του συμβιβασμού και της ηττοπάθειας, η πραγματική εικόνα γράφεται στο πεδίο και αυτό που γράφεται στο πεδίο ΔΕΝ εξωραΐζεται.

Οι Αμερικανοί ΑΠΕΤΥΧΑΝ οριστικά και μάλλον αμετάκλητα να αναπροσανατολίσουν επιτυχώς την Ευρασιατική στρατηγική τους παρουσία, πρωτίστως γιατί αυτό το οποίο «ΠΕΤΥΧΑΝ» μέσα από την διαχείριση ΚΑΙ του Αφγανικού, ήταν…

• Να ροκανίσουν ολοκληρωτικά και να αποδομήσουν πλήρως την εικόνα της υπερδύναμηςπου οφείλει να ξεχωρίζει για τον δυναμισμό, την αξιοπιστία της και την φερεγγυότητά της έναντι των συμμάχων και κυρίως…
• Να επιβεβαιώσουν ότι η μετάπτωσή τους σε καθεστώς failed superpower η οποία βρίσκεται σε καθολική αποδρομή, είναι μια διαδικασία μη αναστρέψιμη,αφού σε συνθήκες νεο-ψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης και σε ένα περιβάλλον στο οποίο θα κριθεί εν πολλοίς και η έκβαση της κορυφαίας στρατηγικής σύγκρουσης, οι ΗΠΑ δεν κατάφεραν να διευρύνουν την λίστα με τους στρατηγικούς τους συμμάχους.

Αντιθέτως αυτό που κατάφεραν, ήταν να μεγιστοποιήσουν τον κατάλογο των προβλημάτων που θα θέσουν προοπτικά σε πρόσθετες δοκιμασίες την ήδη δεινή θέση στην οποία έχουν περιέλθει.

• Η περαιτέρω ενίσχυση του ακραίου Ισλάμ, η δυναμική αλλά και οι συγκρουσιακοί  ανταγωνισμοί που θα τροφοδοτήσουν στις γραμμές τουοι εξελίξεις στο Αφγανιστάν…
• Η ενδυνάμωση του Αντιαμερικανικού σκεπτικισμούστις Ευρωπαϊκές κοινωνίες αλλά και στις Ευρωπαϊκές πολιτικές ηγεσίες. Και…
• Η περαιτέρω απορύθμιση της περιφερειακής συμμαχικής τάξηςτην οποία οικοδόμησε η Εξωτερική πολιτική των Αμερικανών κατά την διάρκεια των προηγούμενων δεκαετιών…

Είναι μερικά μόνο από τα προβλήματα με τα οποία βρίσκονται ήδη αντιμέτωπες οι ΗΠΑ, ενώ η στρατηγική τους υποχώρηση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και αυτό ενδέχεται να τροφοδοτήσει νέα ασυγχώρητα στρατηγικά ολισθήματα αλλά και νέους περιφερειακούς καταστροφικούς τυχοδιωκτισμούς.

Οι «αμετανόητοι» συστημικοί αναλυτές, θεωρούν ότι η δεινή πραγματικότητα που διαμορφώνεται για τις ΗΠΑ, είναι αναστρέψιμη. Όχι κύριοι… ΔΕΝ είναι αναστρέψιμη…

Οι ΗΠΑ δεν «παίζουν» μόνες τους σε αυτό το έντονα ανταγωνιστικό και συγκρουσιακό περιβάλλον. Οι αντίπαλοί τους διαθέτουν στρατηγική… Η στρατηγική τους επικεντρώνεται σε πολύ συγκεκριμένες στοχεύσεις… Τα διαχειριστικά εργαλεία που έχουν στην διάθεσή τους έχουν σημαντικό στρατηγικό αποτύπωμα… Και πάνω απ’ όλα οι στρατηγικοί αντίπαλοι των ΗΠΑ, έχουν την πολυτέλεια να διαχειρίζονται τον στρατηγικό τους βηματισμό απαλλαγμένοι από το βαρύ φορτίο της θηλιάς του χρόνου.

Τα μειονεκτήματα των ΗΠΑ είναι καταφανώς στρατηγικά…

Οι Αμερικανοί έχουν το άγχος να ανακόψουν την πορεία της στρατηγικής τους αποδυνάμωσης. Οι στρατηγικοί τους αντίπαλοι, έχουν την πολυτέλεια να υπεξαιρούν σταδιακά τα παραδοσιακά Αμερικανικά ιμάτια ισχύος. Και το κάνουν, άλλοτε αφαιμάζοντας γεωπολιτικά περιβάλλοντα και άλλοτε διευρύνοντας τον έλεγχό τους σε τομείς οι οποίοι παραδοσιακά συνέθεταν το δευτερογενές Αμερικανικό οπλοστάσιο ισχύος.

Καλό θα είναι λοιπόν να αποτιμηθεί η πραγματική κατάσταση με όρους εντελώς πραγματικούς, πέρα και πάνω από τις ψευδαισθήσεις που συντηρεί η ρητορική των εντυπώσεων.

Στο ιδιαιτέρως επισφαλές νεο-ψυχροπολεμικό περιβάλλον που διαμορφώνεται, το μοντέλο του νέου ισχυρού διεθνούς πρωταγωνιστή δρώντα, διαφοροποιείται πλέον σημαντικά από αυτό που γνωρίσαμε κατά την διάρκεια της παραδοσιακής ψυχροπολεμικής περιόδου.

Η παράμετρος «ΙΣΧΥΣ» παραμένει κρίσιμο μέγεθος και την σημασία της ουδείς δικαιούται να υποβαθμίσει. Η «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ της ΙΣΧΥΟΣ» όμως, είναι η νέα πολυπαραγοντική παράμετρος που αναβαθμίζει σταθερά την θέση της και αναγορεύεται σε αδιαμφισβήτητος «ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΗΣ ΙΣΧΥΟΣ». Αυτός είναι και ο λόγος που το ειδικό της βάρος είναι πλέον καταλυτικό στην κατανομή των ρόλων στην νέα εποχή.

Οι ΗΠΑ παραμένουν εγκλωβισμένες στην λαγνεία της παραδοσιακά ισχυρής δύναμης, και αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν πως η επιταχυνόμενη στρατηγική τους υποχώρηση στο πεδίο, οφείλεται πρωτίστως στο γεγονός πως βρίσκεται σε ραγδαία υποχώρηση η ίδια η στρατηγική σκέψη στις ΗΠΑ, πράγμα που τις καθιστά αναποτελεσματικές αλλά και ευάλωτες στις προκλήσεις της νέας εποχής. Τις καθιστά…

• Ανίκανες να διαχειριστούναποτελεσματικά τον στρατηγικά σκεπτόμενο αντίπαλο…
• Ανίκανες να σεβαστούντην ουσιαστική συνεισφορά του σημαντικού συμμάχου…
• Ανίκανες να χειραγωγήσουντα φαινόμενα του γεωπολιτικού τσαρλατανισμού, που αμφισβητεί στην πράξη ακόμη και την ψευδαίσθηση του δικού τους ηγεμονικού ρόλου…

Ο ασκός του Αιόλου λοιπόν που οδήγησε ισχυρές συμμαχικές δυνάμεις στον εξαρτησιακό απογαλακτισμό από την ηγεμονία των ΗΠΑ και πολλαπλασιάζει τα φαινόμενα της διάθεσης για γεωπολιτική χειραφέτηση μεταξύ των παραδοσιακών τους συμμάχων, άνοιξε και ανατροφοδοτεί αποδομητικές λογικές που – προϊόντος του χρόνου – θα καταστούν ανεξέλεγκτες.

Οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον η δύναμη που ηγείται των υποθέσεων του πλανήτη. Είναι μια κατάφορα ανασφαλής πρώην ηγεμονική δύναμη, που συνειδητοποιεί σταδιακά την αποκαθήλωσή της με τρόμο και ανίκανη να αντιδράσει αποτελεσματικά. Αυτή η εξέλιξη την καθιστά περισσότερο επικίνδυνη, περισσότερο αφερέγγυα, περισσότερο ευάλωτη σε τυχοδιωκτισμούς. Την καθιστά ανίκανη να εγγυηθεί, πρόθυμη να εξαπατήσει, έτοιμη να βγάλει στο σφυρί την εμπιστοσύνη των αφελών που επιμένουν να την εμπιστεύονται.

Η πλανητική υπερδύναμη του χθες, σήμερα σέρνεται πίσω από τους Ταλιμπάν, προκειμένου να διαπραγματευτεί και να (ξανα)συμφωνήσει μαζί τους πως δεν θα επιτρέψουν να μετατραπεί το Αφγανιστάν σε φυτώριο της ακραίας Ισλαμιστικής Τρομοκρατίας, απενοχοποιώντας έτσι τους Ταλιμπάν και παύοντας πλέον να τους θεωρεί Τρομοκράτες.

Έχοντας απέναντί μας μια τέτοια Αμερική, κανείς δεν θα πρέπει να εκπλαγεί αύριο αν η πολιτική της ηγεσία σπεύσει να δηλώσει απόλυτη υποταγή στις απαιτήσεις του Σουλτάνου.

Και τότε, θα έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε τους ισχυρισμούς όλων αυτών που συνεχίζουν να επιμένουν ότι η Ελλάδα θα πρέπει να εναποθέσει άκριτα τις ελπίδες για την γεωπολιτική της επιβίωση, στον κόκορα αυτών των Αμερικανών, που αλλού πατάνε και αλλού βρίσκονται και που οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν, επιταχύνουν την πιο απρόβλεπτη και συνάμα πιο θεαματική γεωστρατηγική εκφυλιστική διεργασία που συντελείται στην μετα-αυτοκρατορική εποχή και αποδεικνύει ότι πλέον οι ΗΠΑ είναι ανίκανες να διαχειριστούν αξιοπρεπώς, ακόμη και την ήττα τους…