του Όμηρου Φωτιάδη, Γεωπολιτικού Αναλυτή και Αναλυτή Πληροφοριών
Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ – ΡΩΣΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ – ΤΟΥΡΚΙΑ
1.- Η Τουρκία διατηρεί σχέσεις στρατηγικής πολιτικής εξάρτισης με τη Ρωσία και όχι αποκλειστικά στρατηγικής συνεργασίας. Η Ρωσία σε αρκετά θέματα υψηλής γεωπολιτικής χειραφέτησης διατηρεί πρωταγωνιστικό ρόλο υψηλής επιρροής προς την Τουρκία, της οποίας τις αποφάσεις χειραγωγεί και επηρεάζει δραματικά. Γεγονός που γίνεται αντιληπτό πλέον από πολλές Χώρες της Δύσης.
Σε μια δέσμη θεμάτων υψηλής στρατηγικής αξίας, τα συμφέροντα της Τουρκίας ταυτίζονται με αυτά της Ρωσίας, με αποτέλεσμα οι αποφάσεις της Τουρκίας να είναι σε συλλογικό επίπεδο, διαφορετικές και πολλές φορές ακραία αντίθετες από αυτές της Δύσης.
2.- Η επιρροή και στενή μυστική συνεργασία των Μυστικών Υπηρεσιών της Τουρκίας και Ρωσίας, έχει λάβει ολοκληρωτικό χαρακτήρα σε πολλά θέματα και πραγματοποιούνται αρκετές κοινές μυστικές επιχειρήσεις, σε διάφορες περιοχές.
3.- Στην παρούσα φάση της εξέλιξης του πολέμου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, η Τουρκία τηρεί διφορούμενη στάση με την τακτική του « Επιτήδειου Ουδέτερου». Δηλαδή της ενεργητικής ουδετερότητας υπέρ της Ρωσίας και της παθητικής ουδετερότητας σε σχέση με την Ουκρανία.
4.-Σύμφωνα με τις υποθετικές και διαφαινόμενες εκτιμήσεις της πολεμικής σύγκρουσης Ρωσίας – Ουκρανίας και τις τεράστιες παρενέργειες δομικού χαρακτήρα που εμφανίζονται, η Τουρκία αποτελεί την μοναδική ασφαλή διέξοδο για την Ρωσία, σε πολλούς τομείς, όπως η οικονομία, η αεροπλοΐα, και πλήθος άλλα υψηλά στρατηγικά αδιέξοδα στα οποία θα βρεθεί η Ρωσία.
5.- Μεταξύ όλων των σοβαρών δομικών παρενεργειών που υφίσταται και θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Ρωσία, αργά η γρήγορα , είναι η απεξάρτηση της Ευρώπης από το φυσικό αέριο που προμηθεύει την Ευρώπη. Τα έσοδα της Ρωσίας από την πώληση φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ξεπερνάνε το 1 δισεκατομμύριο ευρώ τον μήνα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύονται.
6.- Οι εναλλακτικές πηγές προμήθειας φυσικού αερίου της Ευρώπης, ήδη διαμορφώνονται και δεν θα αργήσουν να υλοποιηθούν, στερώντας την Ρωσία από τα υψηλά έσοδα της πώλησης φυσικού αερίου στην Ευρώπη, αλλά και από την πολιτική επιρροή που εξασκεί μέσω της εξάρτησης της Ευρώπης από το φυσικό αέριο της Ρωσίας.
7.- Μεσοπρόθεσμα, η Ελλάδα αποτελεί τον ασφαλή δίαυλο τροφοδοσίας της Ευρώπης με φυσικό αέριο, από τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας – φυσικού αερίου, όπως το Κατάρ, η Αλγερία, η Λιβύη, οι ΗΠΑ και κυρίως με την μορφή LNG,καθώς η Ελλάδα διαθέτει δυο σταθμούς αποσυμπίεσης υγροποιημένου αερίου, ενώ η Ευρώπη δεν διαθέτει. Σημειώνεται πως όλοι οι αγωγοί προμήθειας φυσικού αερίου της Ευρώπης περνάνε από το έδαφος της Ουκρανίας. Η μόνη εναλλακτική οδός είναι οι αγωγοί της Ελλάδας, με κύριο αγωγό τον ΤΑΡ , ο οποίος μεταφέρει φυσικό αέριο από το Αζερμπαίτζαν μέσω της Τουρκίας και μπορεί να καλύψει ένα μέρος των αναγκών της Ευρώπης για φυσικό αέριο.
8.- Ο πλήρης αποκλεισμός της Ρωσίας σε όλα τα επίπεδα, κάνει ανελαστικά σημαντική την σχέση της με την Τουρκία, και την αναβαθμίζει ραγδαία, καθώς δεν υπάρχει άλλη διέξοδος για την Ρωσία, για μια δέσμη θεμάτων υψηλής στρατηγικής τα οποία αποτελούν παράγοντες βιωσιμότητας και επιβίωσης της Ρωσίας.
9.- Η Τουρκία μπορεί να αποτελέσει τον ισχυρό παράγοντα και το στρατηγικό όπλο της Ρωσίας, για να κλονίσει την Ευρώπη και να προκαλέσει ισχυρότατο πλήγμα στο ΝΑΤΟ, προς όφελος της Ρωσίας.
10.- Η Ρωσία για να αποτρέψει την τροφοδοσία της Ευρώπης με φυσικό αέριο από την Ελλάδα, πάρα πολύ πιθανόν να ωθήσει την Τουρκία, σε θερμό επεισόδιο με την Ελλάδα στο Αιγαίο. Μια έστω και μικρή πολεμική αναμέτρηση Ελλάδας – Τουρκίας, θα έκλεινε ολόκληρο το Αιγαίο καθώς θα ήταν για μεγάλο χρονικό διάστημα πολεμική περιοχή. Η Τουρκία με αφορμή τον πόλεμο με την Ελλάδα θεωρείται βέβαιο πως θα έκλεινε τον αγωγό ΤΑΡ με πρόσχημα τον πόλεμο ή θα τον κατέστρεφε εντός της Ελλάδας , με μεγάλη ευκολία.
Το παραπάνω γεγονός, θα καθιστούσε την Ευρώπη «αιχμάλωτο» της Ρωσίας για την προμήθεια φυσικού αερίου. Η μεταφορά με πλοία θα ήταν μια χρονοβόρα και ακριβή προοπτική καθώς τα πλοία θα έπρεπε να περάσουν από το Γιβλαρτάρ και υπάρχει και τεχνική δυσκολία, της αποσυμπίεσης του αερίου με την μορφή LNG, εκ μέρους των Χωρών της Ευρώπης.
Επίσης, η μελλοντική προοπτική εξόρυξης υδρογοναθράκων και εκμετάλλευσής τους από το Αιγαίο για την τροφοδοσία της Ευρώπης, θα πάει πίσω τουλάχιστον 20 χρόνια.
11.- Η Ρωσία θα ωθήσει την Τουρκία σε πολεμική αναμέτρηση με την Ελλάδα, μικρής κλίμακας, στο Αιγαίο, για να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση και ακόμα σοβαρότερα στο ΝΑΤΟ. Με απρόβλεπτες συνέπειες. Με κλειστό το Αιγαίο και τα Στενά των Δαρδανελίων, απενεργοποιείται η Βάση των ΗΠΑ στην Σούδα και ο 6ος Στόλος των ΗΠΑ, να μην μπορεί να περάσει στην Μαύρη Θάλασσα. Το ίδιο ισχύει και με την Πολεμική Αεροπορία του ΝΑΤΟ και τις βάσεις του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ σε Ελλάδα και Τουρκία. Η βάση των ΗΠΑ στην Αλεξανδρούπολη από όπου συντονίζονται και περνάνε όλες οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ προς βορά για τις Βουλγαρία, Ρουμανία, Πολωνία, Ουκρανία. Η έδρα ης βάσης των ΗΠΑ είναι μέσα στην έδρα της 12ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας του Ελληνικού Στρατού (της δεύτερης ισχυρότερης της Ελλάδας) πολύ κοντά στα σύνορα με την Τουρκία, όπως και το αεροδρόμιο και το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης.
Το πλήγμα για τις στρατηγικές και τακτικές δυνατότητες του ΝΑΤΟ από τον νότο θα είναι καίριο και πάρα πολύ ισχυρό. Ουσιαστικά η Νότια Πτέρυγα του ΝΑΤΟ και οι βάσεις των ΗΠΑ σε Ελλάδα και Τουρκία θα τεθούν σε αναστολή λειτουργίας. Γεγονός που θα δώσει στην Ρωσία στρατηγικό και τακτικό πλεονέκτημα στην Ρωσία εάν αυτή θέλει να προκαλέσει πολύ σοβαρά προβλήματα στις Χώρες του ΝΑΤΟ στην κεντρική Ευρώπη και κυρίως στην Βαλτική, καθώς η Σουηδία και Φινλανδία δεν είναι Χώρες του ΝΑΤΟ.
12.- Η Ελλάδα με την Γαλλία, υπόγραψαν στρατηγική αμυντική συμφωνία στις 28.09.2021 η οποία επικυρώθηκε με τον νόμο4841/21 στις 8.10.2021 με ψήφισμα από την Βουλή των Ελλήνων. Το άρθρο 2 της Συμφωνίας προβλέπει την ρήτρα αμυντικής συνδρομής μεταξύ των δύο Χωρών σε περίπτωση πολέμου. Γεγονός που αποτελεί μεγάλο και πάρα πολύ σοβαρό παράγοντα αποτροπής προς την Τουρκία για να επιχειρήσει πολεμική ενέργεια κατά της Ελλάδας, καθώς θα βρεθεί πιθανόν αντιμέτωπη με Γαλλικές Ένοπλές Δυνάμεις με ΄ότι μπορεί να σημαίνει για την τελική έκβαση του πολέμου.
Η Γαλλία έχει Προεδρικές Εκλογές στις 21.04.2022 και στις 05.05.2022, σύμφωνα με το εκλογικό σύστημα της Γαλλίας και Βουλευτικές εκλογές στις 09.06.2022 και 16.06.2022. Σημειώνεται πως η Γαλλία έχει και την Προεδρία της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης μέχρι το τέλος Ιουνίου 2022.
Η Γαλλία για την ενεργοποίηση της ρήτρας αμυντικής συνδρομής που προβλέπει το άρθρο 2 της Αμυντικής Συμφωνίας της με την Ελλάδα, προβλέπει την ψήφιση της απόφασης από την Βουλή της Γαλλίας. Η Γαλλία η λεγόμενη 5η Περίοδος Δημοκρατίας, προβλέπει ένα Ημιπροεδρικό Πολίτευμα, στο οποίο λειτουργεί η Εθνοσυνέλευση και η Γερουσία ως δύο διαφορετικά Σώματα. Οι αποφάσεις είναι περίπλοκες και προβλέπουν συναρμοδιότητες των δύο Σωμάτων και συναποφασίζουν με τον Πρόεδρο της Γαλλίας για θέματα άμυνας εκτός των συνόρων της Γαλλίας.
Πιθανότατα η Τουρκία να προσπαθήσει να προκαλέσει θερμό πολεμικό επεισόδιο με την Ελλάδα, το διάστημα των δύο εκλογικών αναμετρήσεων της Γαλλίας, όπου δεν θα μπορεί να ληφθεί απόφαση αμυντικής συνδρομής της Γαλλίας προς την Ελλάδα. Η Γαλλική Προεδρεία στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση, λόγο των εκλογών στην Γαλλία, δεν θα είναι σθεναρή και δυναμική καθώς η Γαλλία θα βρίσκεται σε προεκλογικό κλίμα.
Επίσης, τον Ιούνιο η Ελλάδα θα παραλάβει ακόμη 6 πολεμικά αεροσκάφη Rafale από την Γαλλία και θα έχει συνολικά 12. Γεγονός αποτρεπτικό για την Τουρκία, καθώς αυτά φέρουν συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου τύπου SPECTRA τα οποία δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν οι Τούρκοι και θα καταρρεύσει ολόκληρη η αεράμυνα της. Φυσικά δίνουν και σημαντική συνδρομή για την Κύπρο.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Μια μυστική συνεννόηση Ρωσίας – Τουρκίας για πρόκληση πολεμικού επεισοδίου μεταξύ Τουρκίας – Ελλάδας, θα εξυπηρετούσε απόλυτα τα συμφέροντα και των δύο και ειδικά της Ρωσίας για όλους τους παραπάνω λόγους σχετικά με την αναθεωρητική της πολιτική σε όλη την Ευρώπη και παγκοσμίως.
Η Τουρκία ως γνωστό, θέλει συνεκμετάλλευση όλων των υδρογοναθράκων στην Ελλάδα και στην Κύπρο και προσδοκά με μια γρήγορη νίκη σε τοπικό ή ευρύτερο επίπεδο με την Ελλάδα, να σύρει την Ελλάδα σε διαπραγματεύσεις για αλλαγή της Συνθήκης της Λωζάνης, μέσω μια διμερούς συμφωνίας με την Ελλάδα.
Θα έχει λόγο κατόπιν στην διαχείριση των υδρογοναθράκων οι οποίοι θα τροφοδοτούν την Ευρώπη με ό,τι προεκτάσεις έχει αυτή η προοπτική στο μέλλον. Θα αναβαθμίσει σημαντικά τις στρατηγικές της σχέσεις με την Ρωσία σε όλα τα επίπεδα σε βάρος της Δύσης.
Όμηρος Φωτιάδης 08.03.2022
Καλή η προσέγγιση αλλά δεν είδα ρόλο για τις ΗΠΑ. Θα μείνει θεατής; Δεν το νομίζω. Τουναντίον, θα διασφαλίσει την Τουρκία μέσω της εμπλοκής της στον EastMed για διόδια λόγω υφαλοκρηπίδας κλπ. ελληνικά δικαιώματα. Στην περίπτωσή μας, με άλλα λόγια, αντί της υποδαύλισης ενός πολέμου τύπου Ουκρανίας θα τον αποσοβήσουν υποδεικνύοντας παραχωρήσεις από την πλευρά μας, πράγμα που υποδηλώνεται από την πρόσφατη συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν την οποία πολλοί εγχώριοι αναλυτές χαρακτήρισαν ως λάθος. Λάθος τους! Ο προθυπουργεύων της χώρας μας υλοποιεί στρατηγική των ΗΠΑ. Μένει να βρεθεί η πρακτική (αιτιολόγηση) μέσω (Χάγης;) της οποίας θα γίνει ήπια αποδεκτή από μια ελληνική κοινωνία σε καταστολή υπό το κράτος διαφόρων φόβων: COVID-19, πόλεμος με την Τουρκία κλπ. Εκτός δε των άλλων, η κατάρρευση της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ ως συνέπεια μιας τέτοιας σύρραξης, θα “θυσιάσει” όλες τις προσπάθειες αναστήλωσής του από τις ΗΠΑ μέσω του Ουκρανικού, με κίνδυνο την εκ νέου αμφισβήτηση του ρόλου και της ύπαρξής του.
Ενδιαφέρουσα ανάλυση αν και δυσοίωνη αφού προβλέπει πολεμικό επεισόδειο φέτος την άνοιξη. Ορισμένες παρατηρήσεις:
– Τα σημεία 1 έως 4 ενισχύουν την άποψή μου (βλ σχόλιο στο άρθρο κ. Π. Σαββίδη) ότι είναι τελείως διαφορετική η σχέσης Ρωσίας-Τουρκία από τη σχέση Ρωσίας-Ελλάδας, οπότε δεν έχει νόημα η σύγκριση της αντίδρασης των δύο χωρών στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
– Στο σενάριο ελληνοτουρκικού πολέμου λείπουν δυο-τρία βασικά πράγματα:
— πώς θα κινηθούν οι ΗΠΑ (πχ θα στηρίξουν την Ελλάδα ώστε να επαναφέρουν στο “μαντρί” την Τουρκία; θα αφήσουν να εκτιλύσσεται ένας πόλεμος εβδομάδων που θα έχει τις συνέπειες που αναλύονται για τη ΝΑ πτέρυγα του ΝΑΤΟ όπως αποκλεισμός Αιγαίου-Στενών και βάσεων; )
— γιατί να το κάνει η Τουρκία όταν στρατιωτικά δεν είναι σε άριστη κατάσταση (αεροπορικά υστερεί, έχει μεταφέρει μονάδες από Θράκη στα νότια κ.ο.κ.)
— η αντίδραση άλλων παικτών που έχουν ανοικτούς λογαριασμούς με την Τουρκία όπως Κούρδων, ΗΑΕ (με αμυντική συμφωνία), ΣΑ, Ισραήλ κ.ο.κ.
*Αν μπορείτε διορθώστε την ημερομηνία του άρθρου.
(3) Απολύτως σωστό κι έπρεπε να μάς γίνει μάθημα να κρατούμε χαμηλότερους τόνους και όχι να παριστάνομε τούς βασιλικότερους τού βασιλέως, καταστρέφοντας τις σχέσεις μας με την Ρωσσία, την οποία έχομε ανάγκη.
(12) Σιγά μην κάμει πόλεμο η Γαλλία με την Τουρκία για χάρη τής Ελλάδος! Ένα σωρό “παράθυρα” θα βρεθούν, για να δικαιολογηθεί η Γαλλία ότι δεν συντρέχει λόγος επεμβάσεώς της, πηγάζων από την συμφωνία. Άλλωστε, είδαμε την γαλλική αντίδραση στην περίπτωση τής φρεγάτας της, όταν την πήραν κυνήγι οι Τούρκοι και στην περίπτωση τής Total, που την εξεδίωξε κακήν κακώς η Τουρκία από την Κύπρο.
H Γαλλία έχει (τι πάει να πει “προβλέπει”;) ημιπροεδρική δημοκρατία, επειδή ο από τον λαό εκλεγόμενος ΠτΔ ΔΕΝ είναι και επικεφαλής τής κυβερνήσεως (υπάρχει και πρωθυπουργός) και όχι επειδή έχει … γερουσία. Στις προεδρικές δημοκρατίες (ΗΠΑ, Κύπρος κλπ) ο ΠτΔ είναι ταυτοχρόνως και πρόεδρος τής κυβερνήσεως.
@ Πέτρος Κ. Πετρίδης
Οι ΗΠΑ, όπως και όλο το ΝΑΤΟ, ανέκαθεν στήριζαν κι εξακολουθούν να στηρίζουν την Τουρκία, τής Ελλάδος ούσης δεδομένης. Για το ΝΑΤΟ, ο χώρος τής Ανατολικής Μεσογείου είναι ενιαίος και οι όποιες διαφορές μεταξύ των μελών του, εκεί ή αλλού, τού είναι αδιάφορες. “Βρείτε τα μόνοι σας” είναι η πάγια ρήση του. Ας μην ελπίζομε τίποτε απ’ εκεί, ούτε από την γερμανική ΕΕ.
Πράγματι έτσι μας έβλεπε το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ μέχρι πρόσφατα. Και έτσι συνεχίζει να μας βλέπει ο ΓΓ του ΝΑΤΟ με τις γνωστά του συμφέροντα. Ωστόσο, η αντιμετώπιση άρχισε να αλλάζει από τον προηγούμενο ΥΠΕΞ Πομπέο, οπότε οι ΗΠΑ άρχισα να συμμετέχουν και να στηρίζουν πρωτοβουλίες αντίθετες στα τουρκικά συμφέροντα (3+1 κλπ.). Αυτό συνεχίζεται όσο η Τουρκία προσδένεται στο ρωσικό άρμα. Ναι μεν θέλουν να την κρατήσουν, αλλά δε βασίζονται σε αυτήν. Παραδείγματα:
– Έχουν πάρει από το Ιντσιρλίκ πολλά από τα νατοϊκά όπλα, αποφεύγουν τον τουρκικό εναέριο χώρο, δεν την συμπεριλαμβάνουν στην πλειονότητα νατοϊκών στρατιωτικών ασκήσεων. Αντίθετα έχουν αυξήσει τις βάσεις τους στην Ελλάδα, χρησιμοποιούν τον ελληνικό εναέριο χώρο κλπ.
– Αντίστοιχα οι ΗΠΑ πλήττουν την τουρκική οικονομία, ενώ στηρίζουν την ελληνική (βλ. πρόσφατες επενδύσεις αμερικανικών εταιρειών).
Άρα η δυναμική αλλάζει, και καλό είναι να μην αναλύουμε τα πράγματα με όρους δεκαετίας ’90. Υπάρχουν ευκαιρίες και για την Ελλάδα, αρκεί να διεκδικεί.
Ναι, ο Πομπέο είχε κρατήσει κάπως σκληρότερη στάση έναντι τής Τουρκίας, κυρίως λόγω των S-400, αλλά για τις διαφορές μας μ’ αυτήν, κι αυτός συνιστά … να τα βρούμε, δυστυχώς!
Πομπέο για Ελλάδα-Τουρκία: “Να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να βρεθεί η χρυσή τομή”
Μήπως δεν ξέρει ότι στο τραπέζι διαπραγματεύσεων εμείς θα δώσομε κι αυτοί θα πάρουν; Δεν αναλύω με όρους τής δεκαετίας ’90. Σημερινά, τρόπος τού λέγειν, είναι αυτά: Γερμανία – ΗΠΑ πιέζουν για αφοπλισμό των ελληνικών νησιών Ποιον εξυπηρετούν και μάλιστα απροκάλυπτα;
Είναι προφανές ότι θα συστήσει σε δυο συμμάχους του να τα βρούνε μεταξύ τους. Νομίζω ότι πλανόμαστε αν περιμένουμε να έρθουν οι ΗΠΑ σαν “μπαμπάς” να τιμωρήσουν την Τουρκία επειδή έχει άδικο κι εμείς δίκαιο. Νομίζω δεν είναι ρεαλιστική θεώρηση.
Το θέμα είναι πώς αλλάζει η δυναμική των σχέσεων. Και αν/πώς μπορεί η Ελλάδα να προωθήσει τα συμφέροντά της, διαβάζοντας ρεαλιστικά το περιβάλλον.