Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Οι ιστορικοί έχουν κατατάξει, ως γνωστόν, την Τουρκία, στα πλαίσια των διαφόρων πολεμικών συγκρούσεων του παρελθόντος, στην κατηγορία του «επιτήδειου ουδέτερου», μέχρι οι εν λόγω συγκρούσεις να κρίνουν οριστικά τον νικητή, π.χ. ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος.
Στον από εξαμήνου ρωσο-ουκρανικό πόλεμο που βρίσκεται σε εξέλιξη, ο γείτονάς μας, που μας καθυβρίζει νυχθημερόν και μας απειλεί με επανα-κατάκτηση (μέσω πολέμου φυσικά), έχει ενδυθεί την προβιά του καλοσυνάτου ειρηνοποιού που στους μεν Ουκρανούς πουλάει τα θανατηφόρα drones του στους δε Ρώσους τις διευκολύνσεις του για την προστασία του μαύρου χρήματος των Ολιγαρχών.
Δεν είναι όμως μόνο αυτό τον εμπόλεμο δίδυμο. Στη διαχρονική σύγκρουση Ισραηλινών και Παλαιστινίων ο Ερντογάν προσφέρεται ως άκακος διαμεσολαβητής, όπως και μεταξύ των σουνιτικών χωρών του Κόλπου και του Ιράν των Αγιατολάχ. Κι όλα αυτά στα πλαίσια της τουρκικής διπλωματίας «του και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ» η οποία μέχρι στιγμής σκοράρει !
Ακόμη και οι χειρότεροι αντίπαλοι του Ερντογάν εκπλήσσονται από τον διπλωματικό ακτιβισμό του που συνεχίζει να εντείνεται και να κερδίζει πόντους, από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία. Το τελευταίο παράδειγμα μέχρι σήμερα αποτελεί, εκείνο της περασμένης Πέμπτης (18-8-2022) στην ουκρανική πόλη Lviv, κατά τη διάρκεια μιας τριμερούς χειραψίας, με την ευκαιρία της συνόδου κορυφής με τον Ουκρανό Πρόεδρο, Volodymyr Zelensky, και τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, António Guterres, κατά την οποία δεσμεύτηκε για την παγκόσμια ασφάλεια. Ποιος ; Ο επιτιθέμενος, σε Κούρδους, Σύριους, Κύπριους, Έλληνες, Αρμένιους, Ερντογκαν !
Τα δύο κρίσιμα ζητήματα της πυρηνικής απειλής γύρω από το εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής της Zaporijia και η μεταφορά δημητριακών, ζωτικής σημασίας για την Ουκρανία, όπως και για αρκετές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, ήταν στο επίκεντρο της συνάντησης.
Η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου στην Ουκρανία χαιρετίστηκε ως «ισχυρό μήνυμα υποστήριξης από μια τόσο σημαντική χώρα» από τον Ζελένσκι, ο οποίος έσπευσε περισσότερο να κατηγορήσει, παρά να δείξει ευγνωμοσύνη στους δυτικούς ηγέτες που παρελαύνουν από το Κίεβο τους τελευταίους μήνες. Η επίσκεψη αυτή έγινε μετά από δύο συναντήσεις του Ερντογάν με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Η τελευταία έγινε στις 5 Αυγούστου 2022 στο Σότσι. Η προηγούμενη, μια εβδομάδα νωρίτερα, πραγματοποιήθηκε στην Τεχεράνη στο πλαίσιο μιας τριμερούς συνόδου κορυφής με τον Ιρανό Πρόεδρο, Ebrahim Raïsi, σχετικά με τη συριακή σύγκρουση.
Ως διαμεσολαβητής, ο Ερντογάν θέλει να ενεργήσει για μια λύση στην ουκρανική σύγκρουση. «Από τη μια πλευρά, επιδιώκουμε να τερματίσουμε τη σύγκρουση με διπλωματικά μέσα και, από την άλλη, να στηρίξουμε τους Ουκρανούς φίλους μας», κοκορεύτηκε ο Ερντογάν, σε tweet του κατά την επίσκεψή του στην πόλη Lviv.
Κυρίαρχος του παιχνιδιού
Όπως έγραψα και παραπάνω, η διπλωματία του «ταυτόχρονα» του Τούρκου προέδρου είναι πληθυντική. Δηλαδή δεν αφορά μόνο τη Ρωσία και την Ουκρανία. Με τους Δυτικούς, έπαιξε το χαρτί της γεωγραφικής θέσης της Τουρκίας που έκλεισε τα στενά της Μαύρης Θάλασσας για το ρωσικό στόλο, ως επάξιο μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά ταυτόχρονα συνέχιζε και συνεχίζει τις εμπορικές της σχέσεις με τη Μόσχα.
Πριν διαπραγματευτεί τη συμφωνία του για την είσοδο της Φινλανδίας και της Σουηδίας στην ατλαντική Συμμαχία, παζάρεψε την απόκτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες των μαχητικών αεροσκαφών F-16, η πώληση των οποίων μπλοκαρίστηκε μετά την αγορά των ρωσικών πυραύλων S 400.
Η ανακοίνωση της περασμένης Τετάρτης 17-8-2022 για την πλήρη αποκατάσταση
των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας και την επιστροφή των πρεσβευτών στις δύο χώρες, συνοδεύτηκε από μια δέσμευση της Άγκυρας να «συνεχίσει να υπερασπίζεται τους Παλαιστίνιους».
Ταυτόχρονα, ο Ερντογάν έχει πλησιάσει τις χώρες του Αραβικού Κόλπου, χωρίς να αρνείται τους στενούς δεσμούς του με το Ιράν! Μόλις επιβεβαίωσε δε την πρόθεσή του να ξαναρχίσει τον διάλογο με τον Μπασάρ αλ Άσαντ, ενώ θα συνεχίσει να βοηθά τον επαναστατημένο συριακό λαό!
Πρωταθλητής του σκακιού ή του ρίσκου ;
Ο Ερντογάν φαίνεται να κινεί αριστοτεχνικά στη σκακιέρα τα τουρκικά πιόνια και στα δύο παιχνίδια ταυτόχρονα, για άλλη μια φορά. Αλλά το πιο σημαντικό είναι να δούμε εάν η αποκτηθείσα διεθνής αύρα του Ερντογάν, χάρη στην ρωσο-ουκρανική σύγκρουση, θα τον εξυπηρετήσει έναντι των Τούρκων ψηφοφόρων το 2023. Οι τελευταίοι, βυθισμένοι σε μια βαθιά οικονομική κρίση, για την οποία ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό ο Ερντογάν, λόγω των αμφισβητούμενων (από τις διεθνείς αγορές) και αμφισβητημένων (στο εσωτερικό της Τουρκίας) οικονομικών αποφάσεών του, είναι έτοιμοι να τον επανεκλέξουν για τρίτη θητεία;
Η απάντηση φυσικά είναι αβέβαιη, δεδομένων των διεθνών και εγχώριων ανατροπών, που ενδέχεται να προκύψουν από τώρα έως τις κάλπες που έχουν προγραμματιστεί για την ερχόμενη άνοιξη.
Συνήθως το αποτέλεσμα των εκλογών κρίνεται κυρίως από την τσέπη του ψηφοφόρου στις δημοκρατίες αστικού τύπου. Η Τουρκία δεν διαθέτει μια τέτοια δημοκρατία. Υπάρχει κι ο μπουνταλαδισμός της παλινόρθωσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ο οποίος θα μπορούσε να παίξει τον ρόλο του…
Θα δούμε λοιπόν.
