Επιθετικές ασκήσεις των Τούρκων και απάντηση Ε.Φ. με την άσκηση «Ίρις»

Οι Τούρκοι δεν αστειεύονται και είναι πιστοί σε ό,τι εξαγγέλλουν. Τερμάτισαν τις εργασίες του ερευνητικού σκάφους «Νautical geo», που ενεργεί προς όφελος της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, προκειμένου να χαραχθεί η πορεία του αγωγού EastMed. Υιοθετούν το δίκαιο των κανονιών, που σημαίνει ότι τα δικαιώματά τους φτάνουν μέχρι εκεί που φτάνει το βεληνεκές της ισχύος τους. Επιβάλλονται διά πυρός και σιδήρου και δίνουν το μήνυμα ότι αυτοί κάνουν κουμάντο ειδικώς στην περιοχή όπου θεωρούν ότι αρχίζει η δική τους υφαλοκρηπίδα και ότι επιβάλλονται νέα τετελεσμένα.

Με αφορμή τις νέες τουρκικές προκλήσεις, ποιες θέσεις θα έπρεπε να αναδείξει ο Πρόεδρος διεθνώς

Η σημασία της αποτροπής, τα λόγια και οι πράξεις

Η σημασία της Κυπριακής Δημοκρατίας και τα δικαιώματα στην ΑΟΖ

Ασκήσεις στην ξηρά…

Οι τουρκικές προκλήσεις δεν περιορίζονται στη θάλασσα, αλλά εκτείνονται και στην ξηρά. Τις τελευταίες δέκα ημέρες είχαν διεξαχθεί, ως την περασμένη Παρασκευή, ασκήσεις από τη Μόρφου ώς τις περιοχές έξω από τη Λευκωσία, στο Γέρι και στην Αθηένου με τη συμμετοχή αρμάτων μάχης, μηχανοκίνητων μονάδων και πυροβολικού. Στόχος των ασκήσεων, που έχουν επιθετικό χαρακτήρα, είναι η κάμψη της αντίστασης των δυνάμεων της Εθνικής Φρουράς και η πλήρης κατάληψη της Κύπρου. Οι ασκήσεις αυτές θα έπρεπε να είχαν καταγγελθεί διεθνώς και δημόσια και να εξηγηθεί ότι ο συνδυασμός των χερσαίων ασκήσεων με όσα συμβαίνουν στη θάλασσα δεν απειλούν μόνο την Κύπρο αλλά την περιφερειακή ασφάλεια. Η Εθνική Φρουρά απαντά με την άσκηση «Ίρις», που αρχίζει τη Δευτέρα και θα περατωθεί στις 15 Οκτωβρίου. Σε αυτή θα συμμετάσχουν όλες οι δυνάμεις της. Όσες διαθέτει…

Τα γεγονότα αποδεικνύουν ότι η αποτροπή Αθηνών – Λευκωσίας δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από την Άγκυρα. Και ότι αυτό που ονομάζεται Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου είναι αναξιόπιστο. Για τους Τούρκους δεν υπάρχει, διότι αν υπήρχε, δεν θα συμπεριφέρονταν όπως συμπεριφέρονται. Θα θεωρούσαν ότι το κόστος από τις ενέργειές τους θα ήταν μεγαλύτερο από το όποιο όφελος.

Οι έρευνες στον βυθό και η πειρατεία

Τι συμβαίνει αυτήν τη στιγμή εντός της Κυπριακής ΑΟΖ; Έχουμε μια νέα τουρκική προκλητική πειρατεία. Και πότε συμβαίνει αυτή; Μετά την άτυπη τριμερή της Νέας Υόρκης μεταξύ του κατοχικού ηγέτη Ερσίν Τατάρ και του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη με τον Γ.Γ. των Ην. Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες. Πώς να αρχίσουν συνομιλίες και πώς να εξευρεθεί λύση υπό αυτές τις συνθήκες; Η Κυπριακή Δημοκρατία εξέδωσε navtex για μια περίοδο από τις 29 Σεπτεμβρίου ώς τις 15 Οκτωβρίου, με σκοπό τη διεξαγωγή ερευνών σε συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή που αφορούν στην εξέταση του βυθού και γενικότερα της πορείας που θα ακολουθήσει η κατασκευή του ΕastMed. Στις 3 Οκτωβρίου η Τουρκία εξέδωσε δική της navtex για διεξαγωγή στρατιωτικών ασκήσεων στην ίδια περίπου θαλάσσια περιοχή όπου πραγματοποιούνται οι έρευνες από το «Νautical geo» με σημαία Μάλτας. Αρχικώς, η τουρκική navtex είχε χρονική διάρκεια ώς τις 5 Οκτωβρίου και στη συνέχεια ανανεώθηκε μέχρι τις 8 και 13 του μήνα. Όταν μάλιστα το ερευνητικό σκάφος «Νautical geo» βρισκόταν στη νομίμως δεσμευμένη περιοχή εντός της κυπριακής ΑΟΖ στις 3 Οκτωβρίου παρενοχλήθηκε σε απόσταση 0,5 ναυτικών μιλίων από τουρκική φρεγάτα. Στην ουσία, το «Νautical geo» εκδιώχθηκε κακήν κακώς. Και η Τουρκία παραβίασε για άλλη μια φορά το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, ισχυριζόμενη ότι εκεί είναι δική της υφαλοκρηπίδα. Τώρα, το «Νautical geo» βρίσκεται έξω από τη Λάρνακα. Και η Άγκυρα εμπεδώνει την παρανομία της στέλνοντας το μήνυμα ότι αυτή κάνει κουμάντο. Με σαφήνεια, δε, ο κατοχικός ηγέτης ισχυρίστηκε ότι δεν μπορούν οι Ελληνοκύπριοι να εκμεταλλευτούν μονομερώς τις πηγές φυσικού αερίου εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, παρά το γεγονός ότι ούτε αυτός ούτε οι Τούρκοι αναγνωρίζουν την Κυπριακή Δημοκρατία, από την οποία πηγάζουν τα όποια δικαιώματα επί του φυσικού αερίου.

Άξονες δικαίου

Εδώ είναι που ο Πρόεδρος και οι σύμβουλοί του θα έπρεπε να παρέμβουν διπλωματικά και να αναδείξουν την πρόταση για την επανενσωμάτωση των Τουρκοκυπρίων στην Κυπριακή Δημοκρατία. Γιατί; Διότι: Α) Τα όποια δικαιώματα υπάρχουν στην Κυπριακή ΑΟΖ είναι αποτέλεσμα της ύπαρξης της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία έχει υπογράψει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.

β) Το ψευδοκράτος δεν αναγνωρίζεται ούτε από τα Ην. Έθνη ούτε από την ΕΕ, διότι είναι αποτέλεσμα της βίας και της χρήσης των όπλων, που σημαίνει παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων του κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας όπως αυτά κατοχυρώνονται στα πρώτα άρθρα του Χάρτη των Ην Εθνών και στο άρθρο 2, παράγραφος 4. Συνεπώς, ο Τατάρ και η Τουρκία πρέπει να αποφασίσουν εάν θα επιμείνουν στη λύση των δύο κρατών ή εάν θα επανενσωματωθούν στην έννομο τάξη του μοναδικού στην Κύπρο αναγνωρισμένου κράτους, όπως το πρωτόκολλο 10 για την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ καθορίζει, καθώς και η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 αναφέρει.

Πρόταση και επανενσωμάτωση

Εάν οι Τουρκοκύπριοι θέλουν συμμετοχή στα οφέλη που προκύπτουν από το φυσικό αέριο, έχουν την ευκαιρία. Μπορούν να αναγνωρίσουν όπως και η Τουρκία την Κυπριακή Δημοκρατία, και όχι να επιμένουν στη διάλυσή της και στην αντικατάστασή της από δύο ισότιμα συνιστώντα κράτη ή από δύο χωριστά κράτη, εκ των οποίων το ένα θα είναι το ψευδοκράτος. Ιδού, λοιπόν, που η κρίση την οποία επιδιώκει η Τουρκία μπορεί να απαντηθεί διπλωματικά και νομικά μέσα από την επανενσωμάτωση των Τουρκοκυπρίων στην Κυπριακή Δημοκρατία. Εκτός και αν υπάρχουν πέραν των Τουρκοκυπρίων και ημέτεροι, που επιμένουν να θέλουν τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, για να γίνουν τα χατίρια της Άγκυρας και να μετατραπούμε σε βιλαέτι της Νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η πρόταση θα πρέπει να είναι σαφής. Εάν επιθυμούν οι Τουρκοκύπριοι και η Τουρκία να έχουν οφέλη από το φυσικό αέριο, θα πρέπει: 1. Να αναγνωρίσουν την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία είναι κράτος μέλος του ΟΗΕ και της ΕΕ. 2. Να επανενσωματωθούν οι Τουρκοκύπριοι στην Κυπριακή Δημοκρατία και να προχωρήσουμε στη δημιουργία επιτροπής για τη διαχείριση και εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Αυτή η πολιτική πρακτική αποτελεί απάντηση στην τουρκική αντίστοιχη θέση, που θέλει κοινή επιτροπή διαχείρισης και εκμετάλλευσης, αλλά με την προϋπόθεση ότι θα αναγνωριστούν θεσμοί του ψευδοκράτους και κατ’ επέκτασιν το ίδιο. Εάν γίνει δεκτή η τουρκική θέση αποαναγνωρίζεται η Κυπριακή Δημοκρατία και καταργούνται τα ψηφίσματα 541 και 550 που καθορίζουν ότι η λεγόμενη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου δεν αναγνωρίζεται και δεν υπάρχει νομικά, διότι είναι προϊόν της βίας και της χρήσης όπλων. 3. Να αρχίσει μετά την επανενσωμάτωση των Τουρκοκυπρίων στην Κυπριακή Δημοκρατία συζήτηση για τον καθορισμό ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας μαζί με την Τουρκία.

Ο ρεαλισμός

Υπάρχει η αντίληψη ότι η Άγκυρα δεν θα δεχθεί τίποτα απ’ όλα αυτά. Ωραία, τόσα χρόνια που υποχωρούσαμε και είχαμε βάλει στο ράφι την Κυπριακή Δημοκρατία προτάσσοντας την τουρκική θέση της ομοσπονδίας έχοντας την ψευδαίσθηση ότι θα βρίσκαμε λύση στο Κυπριακό, πού καταλήξαμε; Η Τουρκία διάβαζε ότι η καλή μας πρόθεση ήταν αδυναμία και χρησιμοποίησε την προηγούμενη θέση τής ομοσπονδίας των δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών για να προχωρήσει στη σημερινή της αξίωση για λύση δύο χωριστών κρατών ως προηγούμενο στάδιο της πλήρους τουρκοποίησης του νησιού. Ο μεγαλύτερος ρεαλισμός είναι η Κυπριακή Δημοκρατία. Σε αυτήν ζούμε και αναπνέουμε. Και από αυτήν πηγάζουν τα δικαιώματά μας διεθνώς. Αυτή θα πρέπει να είναι η βάση επίλυσης του Κυπριακού στη λογική της μετεξέλιξής της σε ένα αποκεντρωμένο ενιαίο κράτος, στο οποίο θα μπορούν να υπάρχουν ζώνες χωρίς όμως κρατικές πολιτειακές εξουσίες, οι οποίες να αποτελούν πηγή νέων εκβιαστικών πολιτικών από την Άγκυρα και τους εγκάθετούς της στην Κύπρο. Αυτό είναι και βιώσιμο και δημοκρατικό.

Επειδή όμως πρέπει να είμαστε προσγειωμένοι, αφενός θα πρέπει να ξέρουμε πώς να αντιμετωπίσουμε τον τουρκικό ιμπεριαλισμό και, αφετέρου, θα πρέπει να ανταποκρινόμαστε στον ελάχιστο δείκτη υπεράσπισης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων ή των ειδικών κυριαρχικών μας δικαιωμάτων όπως προκύπτουν μέσα από το διεθνές δίκαιο. Αυτό σημαίνει αποτροπή, η οποία αποδεικνύεται για άλλη μια φορά ότι δεν υπάρχει. Διότι αν υπήρχε, το «Νautical geo» θα ερευνούσε τον βυθό εντός της Κυπριακής ΑΟΖ και δεν θα υποχωρούσε ατάκτως προς τη Λάρνακα για να γλιτώσει από δυο τουρκικές φρεγάτες και μια κορβέτα.

Το Ισραήλ και η αποτροπή

Τι προκαλεί λοιπόν τη νέα κρίση και την αδυναμία υπεράσπισης των ειδικών κυριαρχικών μας δικαιωμάτων; Σύμφωνα με τη ρεαλιστική σχολή σκέψης, η κρίση είναι αποτέλεσμα της απουσίας αξιόπιστων Ενόπλων Δυνάμεων και συμμαχιών που οικοδομούνται στη βάση κοινών συμφερόντων, όπως είναι ο EastMed. Συναφώς επισημαίνουμε τα εξής:

1. Εάν το γεγονός ελάμβανε χώραν εντός της ΑΟΖ του Ισραήλ, θα τολμούσε η Τουρκία να συμπεριφερθεί με τον ίδιο τρόπο; Όχι βέβαια. Γιατί; Διότι το Ισραήλ είναι ένα μικρό σε εδαφικό μέγεθος κράτος αλλά είναι μεγάλο έθνος και έχει καταφέρει να καταστεί μία περιφερειακή υπερδύναμη, οικοδομώντας επί του αξιώματος ότι η πρώτη ήττα θα είναι και η τελευταία και ότι για να μπορεί να επιβιώσει μέσα σε ένα εχθρικό περιβάλλον θα πρέπει να έχει αξιόπιστες Ένοπλες Δυνάμεις και στρατιωτική αυτονομία, την οποία, εκτός των άλλων, του παρέχουν οι πολεμικές του βιομηχανίες. Πρώτα είναι η αυτονομία του και μετά, εφόσον λαμβάνεται υπόψη στο διεθνές περιβάλλον, γίνεται η σύναψη συμμαχιών και δη με τον μεγάλο ηγεμόνα, δηλαδή τις ΗΠΑ χωρίς να έχει τα οποιαδήποτε συμπλέγματα. Ψυχρά συμφέροντα.
2. Εάν υπήρχε αποτροπή και το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου μεταξύ Κύπρου και Ελλάδος, και αν ο άξονας με το Ισραήλ είχε θεσμοθετηθεί επί τη βάσει αμυντικής στρατιωτικής και στρατηγικής συνεργασίας όπως είναι αυτή της Γαλλίας με την Ελλάδα στην αρχή της αμοιβαιότητας, τότε η Τουρκία δεν θα τολμούσε να παρενοχλήσει το «Νautical geo». Διότι θα γνώριζε ότι θα έβρισκε τοίχο μπροστά της από συμμαχία κρατών και ότι το κόστος θα ήταν μεγαλύτερο από το όποιο όφελος.
3. Τις προάλλες, δηλαδή την περασμένη εβδομάδα, υποστηρίζαμε ότι στη συμφωνία Ελλάδας – Γαλλίας θα έπρεπε να είχε παρεισφρήσει και η Κύπρος, η οποία διαθέτει με το Παρίσι στρατιωτικές συμφωνίες. Αλλά ας αφήσουμε τη συμφωνία Ελλάδας – Γαλλίας, που στηρίζεται στην αρχή της αμοιβαιότητας, που σημαίνει ότι κάτω από κάποιες προϋποθέσεις η Γαλλία θα επέμβει εάν δεχθεί επίθεση η Ελλάδα, και ας επικεντρωθούμε στη σχέση μας με την Αθήνα. Πού είναι η κοινή αποτροπή; Πού είναι ο σχεδιασμός διαχείρισης μικρών ή μεγάλων κρίσεων; Δεν ισχυριζόμαστε ότι θα πρέπει να κάνουμε πόλεμο με την Τουρκία επειδή έχει παρενοχλήσει το “Νautical geο”. Άλλο λέμε. Ότι αν υπήρχε το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα και ο σχεδιασμός διαχείρισης κρίσεων, η Τουρκία δεν θα θεωρούσε ότι μπορεί να επιβάλλει αυθαίρετα την πολιτική των κανονιών της ως μορφή νομιμοποίησης των παρανομιών της στη θάλασσα. Θα γνώριζε ότι οποιαδήποτε απειλή ή παρενόχληση σε βάρος συμφερόντων της Κύπρου σημαίνει ταυτοχρόνως και απειλή σε βάρος των συμφερόντων της Ελλάδας. Δεν αναφερόμαστε στο Ισραήλ, που είναι άλλη υπόθεση, συναφής όμως με το θέμα εφόσον αφορά στον EastMed.

Κλιμάκωση έντασης και δούρειοι ίπποι

Όσο, λοιπόν, καθυστερεί η απαλλαγή μας από την εξευμενιστική πολιτική και όσο αρνούνται κάποιοι να κατανοήσουν ότι τα σύγχρονα εξοπλιστικά προγράμματα δεν οδηγούν σε κρίσεις και πολέμους αλλά στην ασφάλεια και στην ειρήνη, τόσο μεγαλύτερη θα είναι οι κίνδυνοι, το επόμενο διάστημα, ειδικώς εάν η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι με τις νέες αγορές της Ελλάδος από τη Γαλλία θα υπάρχει δυνατότητα μέχρι το 2025 για αλλαγή των υφιστάμενων ισοζυγίων δυνάμεων. Και επειδή η Άγκυρα θεωρεί ενιαίο τον χώρο από το Αιγαίο ώς την Κύπρο, θα κλιμακώνει την ένταση εφόσον αισθάνεται ότι δεν επωμίζεται σοβαρό κόστος. Και εδώ είναι που φαίνεται ακόμη μία λανθασμένη επιλογή των ημετέρων. Το γεγονός δηλαδή ότι παγώσαμε την πιθανότητα επιβολής κυρώσεων σε βάρος της Άγκυρας μέσω της ΕΕ. Και από πλευράς τακτικής αλλά και στρατηγικής, ορθολογιστικότερο θα ήταν να μείνει το θέμα ανοιχτό για να αισθάνεται η Άγκυρα την πίεση. Κάποτε θα πρέπει να δούμε τα πράγματα ρεαλιστικά και όχι μέσα από τον εξευμενισμό, ο οποίος αποδείχθηκε ουτοπικός τόσο ως προς την αναχαίτιση της τουρκικής απειλής όσο και ως προς τη δυνατότητα αποφυγής κρίσεων και κατοχύρωσης των στοιχειωδών κυριαρχικών και ειδικών κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Η Τουρκία προκαλεί, αλλά μας παρέχει την ευκαιρία να επαναξιολογήσουμε την κατάσταση και να δραπετεύσουμε από πολιτικές του παρελθόντος, που μας φέρνουν ενώπιον αδιεξόδων και νέων τετελεσμένων, τα οποία σταδιακά, επειδή δεν μπορούμε να ανατρέψουμε, τα χωνεύουμε. Και στην υπόθεση του «Νautica geo» επιδιώκει τη δημιουργία νέων τετελεσμένων σε βάρος των ειδικών κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, προσδοκώντας ότι σταδιακά θα τα αποδεχθούμε. Υπάρχει και η θετική πλευρά της υπόθεσης. Ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση του EastMed δεν διακυβεύονται μόνο δικά μας συμφέροντα αλλά και του Ισραήλ, καθώς και άλλων, παρότι συνεχίζουμε να έχουμε δούρειους ίππους που επιμένουν ότι ο αγωγός θα πρέπει να περάσει προς Τουρκία…

Στον χάρτη με τις διαγώνιες κόκκινες γραμμές αποτυπώνεται η θαλάσσια περιοχή, την οποία η Άγκυρα δέσμευσε για ασκήσεις εντός της θαλάσσιας ζώνης με το γαλάζιο χρώμα, όπου το «Νautical geo» διενεργούσε έρευνες για την πορεία του EastMed. Στον χάρτη καταγράφεται ο 32ος παράλληλος που κατεβαίνει στο σημείο Ν και από εκεί ώς το d c, ως τμήμα της θεωρούμενης τουρκικής υφαλοκρηπίδας, καλύπτοντας τμήματα των κυπριακών οικοπέδων 1, 7, 6 και 4. Με το ανοικτό πορτοκαλί σκιαγραφείται η πορεία του «Νautical geo».

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων

(δημοσιεύθηκε στη «Σημερινή της Κυριακής», 10/10/2021)