Το ουκρανικό θα καταγραφεί ως τομή στην ευρωπαϊκή ιστορία. Επιτάχυνε τις εξελίξεις για επαναπροσδιορισμό του παγκόσμιου σκηνικού. Το πως θα διαμορφωθεί το σκηνικό είναι, ακόμη, άδηλο. Αλλά οι ΗΠΑ δεν είναι, πλέον, η μοναδική παγκόσμια δύναμη που με τις δραστηριότητές της ρυθμίζει τις παγκόσμιες αλλά και τις περιφερειακές ισορροπίες.

Το ουκρανικό θα μπορούσε να είχε μια άλλη εξέλιξη για την Δύση αν οι χειρισμοί της ήταν διαφορετικοί. Βασισμένες στην αρχή πως οι ΗΠΑ δεν συνάπτουν μόνιμες συμμαχίες και συνεργασίες αλλά μέχρι εκεί που το συμφέρον τους υπαγορεύει (μια αρχή που διατυπώθηκε από τον Τζώρτζ Ουάσιγκτον), η Αμερική ενθάρρυνε την ρευστοποίηση του εσωτερικού πολιτικού σκηνικού στην Ουκρανία γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση της Ρωσίας. Ο πόλεμος των ημερών μας ξεκίνησε από την εισβολή της Ρωσίας αλλά στις αιτίες και στις αφορμές, η ευθύνη και των ΗΠΑ είναι πασιφανής.

Είναι να απορεί κανείς για τους στενούς γεωπολιτικούς ορίζοντες των διαμορφωτών της αμερικανικής πολιτικής. Η εισβολή δεν μπορούσε να μην καταγγελθεί από μια χώρα σαν την Ελλάδα με την πληγή του κυπριακού χαίνουσα. Αλλά και η γεωπολιτική υποχώρηση της Ρωσίας δεν θα συνέφερε διότι ακόμη και σήμερα που οι σχέσεις της με την Τουρκία είναι ιδανικές, αποτελεί παράγοντα περιφερειακής εξισορρόπησης. Άλλη θα ήταν η γεωπολιτική της ευρύτερης περιοχής μας με μια Ρωσία υποβαθμισμένη.

Ο πόλεμος είχε απρόβλεπτες εξελίξεις αλλά το μέτωπο της αντιπαράθεσης έχει λίγο-πολύ διαμορφωθεί. Οι αντιμαχόμενες πλευρές δεν μπορούν να πετύχουν σπουδαία πράγματα από τις θέσεις που κατέχουν σήμερα. Είναι η ώρα της διπλωματίας.

Οι Ρώσοι έχουν κάθε λόγο να την επιθυμούν. Έχουν πετύχει τον έλεγχο της εδαφικής συνέχειας από τα σύνορά τους ως την Κριμαία γεγονός που
εξασφαλίζει την κατοχή της χερσονήσου. Και κατά το δόγμα της περιοχής, όποιος κατέχει την Κριμαία, ελέγχει τον Εύξεινο Πόντο.

Αλλά και οι Ουκρανοί θα το σκέφτονται. Η ανακατάληψη δικών τους εδαφών που κατέχουν οι Ρώσοι δεν είναι εύκολη υπόθεση. Προϋποθέτει δύναμη πυρός
και στρατεύματα που δεν είναι καθόλου εύκολο να επιτευχθούν. Και στη Δύση διακρίνεται κόπωση από τον πόλεμο. Ακόμη και στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχουν αξιοπρόσεκτες φωνές που ζητούν να αναληφθούν διπλωματικές πρωτοβουλίες.

Ο πόλεμος έχει αποκαλύψει ρωσικές στρατιωτικές αδυναμίες αλλά έχει αποκαλύψει και αμερικανικές. Η Ουάσιγκτον δεν δείχνει να μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του πολέμου, στην στήριξη της οικονομίας της και στην ανάληψη πρωτοβουλιών σε ευαίσθητες περιοχές όπου διακυβεύεται και το κύρος της και αμερικανικά συμφέροντα.

Το Πεκίνο έπιασε στον ύπνο την Ουάσιγκτον και ενίσχυσε τον διαμεσολαβητικό του ρόλο και τον ρόλο γεωπολιτικής επιρροής στη Μέση Ανατολή. Μετά την συμφωνία Ιράν-Σαουδικής Αραβίας, μια σειρά άλλων χωρών, μηδέ της Συρίας εξαιρουμένης, ξαναμπαίνουν με διαφορετικούς όρους στο γεωπολιτικό παιχνίδι. Ερήμην των ΗΠΑ. Αυτό είναι ένα στρατηγικού χαρακτήρα πλήγμα κατά της υπερδύναμης.

Η κατάρριψη του αμερικανικού drone στον Εύξεινο, δείχνει πως τα όρια ευέλικτης ανοχής της Ρωσίας έχουν τελειώσει. Οι διχασμένες στο εσωτερικό τους ΗΠΑ δεν είναι διατεθειμένες να κλιμακώσουν μια απευθείας αντιπαράθεση με την Ρωσία. Και οι εκλογές με ένα εκλογικό σώμα που άρχισε, ήδη, να αντιστρέφεται ως προς τον πόλεμο είναι το 2024.

Στη χώρα μας, πέραν του γεγονότος ότι οι αρμόδιοι θεσμικοί φορείς είτε δεν υπάρχουν είτε τους απαγορεύεται από το Επιτελικό Κράτος του κ. Μητσοτάκη να διαμορφώσουν πολιτική, ενώ ορθώς καταγγέλθηκε η Ρωσική εισβολή, ήταν κάκιστη επιλογή ο ρόλος του πρωτοπαλίκαρου του αντιρωσισμού.

Σε επίπεδο κοινής γνώμης, εκδηλώθηκε και πάλι με ακραίο τρόπο η πόλωση που χαρακτήρισε την ελληνική κοινωνία, μια φορά την δεκαετία του 1820 και μια του 1940. Δύση ή Ανατολή; Είναι εντυπωσιακή η κοινωνική πόλωση όπως αντανακλάται στα κοινωνικά δίκτυα. Μια οπαδική νοοτροπία που αντιμετωπίζει μείζονος, παγκόσμιας σημασίας, γεγονότα ως ποδοσφαιρικό αγώνα. Παίρνει θέση με το θυμικό και την υποστηρίζει μέχρι θανάτου. Για πρώτη φορά εδώ και αιώνες αναδύονται δυνάμεις με παγκόσμια ισχύ των οποίων τα χαρακτηριστικά είναι πολύ διαφορετικά των δικών μας. Δεν είναι η στιγμή να αναλύσουμε αν τα δικά μας είναι δυτικά ή ανατολικά αλλά όποτε κρίθηκε, τις δεκαετίες που προαναφέρθηκαν, αποφασίσαμε, με πλειοψηφία και όχι καθολικά, πως θέλουμε να είναι δυτικά.

Ένας αναδυόμενος πόλος Κίνας-Ρωσίας που θα συσπειρώσει ανατολικές δυνάμεις και θα επηρεάζει την ευρύτερη περιοχή μας είναι μια καθοριστικής σημασίας μεταβολή. Δεν είναι σίγουρο ότι ο πόλος θα ήθελε την συμμετοχή μας αλλά αν τεθεί ως ζήτημα, ένας ελληνικός εμφύλιος, ίσως με άλλα χαρακτηριστικά από αυτόν που γνωρίσαμε, είναι στη σφαίρα του πραγματικού.

Όλα δείχνουν πως οι διεθνείς συσπειρώσεις στις οποίες συμμετέχει η Ελλάδα, είτε το ΝΑΤΟ, είτε η Ε.Ε. περνούν μια προϊούσα παρακμή. Και δεν υπάρχουν δυνάμεις να την σταματήσουν. Ένας νέος κόσμος διαμορφώνεται με αδύναμους παίκτες με τους πολίτες να αμφισβητούν και το πολιτικό και το κοινωνικό σύστημα.

Οι μεταβατικές αυτές περίοδοι χαρακτηρίζονται από αναστατώσεις.

Θα μπορέσουμε να τις αποφύγουμε;