LANDON THOMAS / THE NEW YORK TIMES
Οι επενδυτές εκφράζουν την ανησυχία ότι τα προβλήματα χρέους που αντιμετωπίζουν η Ιταλία και η Ελλάδα ενδεχομένως να υπονομεύσουν το ευρώ. Το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων που τέθηκε σε ισχύ πέρυσι από την ΕΚΤ και ενισχύει την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη, έχει βοηθήσει τις χώρες της Ευρωζώνης να υπερβούν πολλούς πολιτικούς κινδύνους. Ανάμεσα σε αυτούς, συμπεριλαμβάνονται η επικείμενη αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε. αλλά και η επιλογή των Ιταλών ψηφοφόρων να μη δεχθούν τις μεταρρυθμίσεις που προώθησε ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι. Πλέον, με ανοιχτό το ενδεχόμενο να τερματιστεί ξαφνικά η πολιτική της αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, οι επενδυτές εκφράζουν διαρκώς τους φόβους τους για τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη και συγκεκριμένα η Γερμανία μπορούν να αντιμετωπίσουν το διογκούμενο χρέος της Ιταλίας και της Ελλάδας. Το αποτέλεσμα είναι η μαζική πώληση ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων με τα επενδυτικά fund να αξιολογούν τους κινδύνους που ενέχουν οι συγκεκριμένοι τίτλοι. Στην Ιταλία, για παράδειγμα, πολλά hedge funds στοιχηματίζουν στην κατάρρευση των τιμών των ιταλικών ομολόγων.
Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι υποσχέθηκε το καλοκαίρι του 2012 να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να σώσει το ευρώ, όμως το χρέος της Ιταλίας και της Ελλάδας επιδεινώθηκε σταδιακά στο πλαίσιο της γενικότερης οικονομικής τους στασιμότητας. Το ιταλικό χρέος σε συνάρτηση με το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου στο 133% από 123%. Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας έφθασε στο απίθανο 183% του ΑΕΠ από 159% το 2012. Τα στοιχεία αντικατοπτρίζουν μία σκληρή οικονομική πραγματικότητα: όπως κάποιος θα δυσκολευθεί να αποπληρώσει τα χρέη από τον λογαριασμό της πιστωτικής του κάρτας εάν ο μισθός μειωθεί ή παραμείνει στα ίδια επίπεδα, έτσι και μία χώρα δεν μπορεί να αποπληρώσει τα χρέη της χωρίς να αναπτύξει την οικονομία της.
Με την Ιταλία και την Ελλάδα να δέχονται δημοσιονομικούς περιορισμούς λόγω των ευρωπαϊκών κανονισμών και να μην μπορούν να εμφανίσουν επαρκή σημάδια ανάκαμψης στο μέλλον, οι μοναδικές εναλλακτικές επιλογές είναι η αναδιάρθρωση του χρέους ή η έξοδός τους από το ενιαίο νόμισμα. Σύμφωνα με τον Ασόκα Μόντι, πρώην επικεφαλής οικονομολόγο του ΔΝΤ «τα βασικά προβλήματα σε αυτές τις περιπτώσεις είναι το υψηλό χρέος, η αναιμική ανάπτυξη και η υπολειτουργία του τραπεζικού συστήματος. Βέβαια, αυτά τα προβλήματα δεν είναι μόνο ευρωπαϊκά αλλά παγκόσμια».
Για τους επενδυτές που δεν βλέπουν ανάπτυξη στην Ιταλία, δύο μελέτες που σχετίζονται με την αδυναμία να αποπληρώσει τα χρέη της είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες. Σύμφωνα με ανάλυση του fund Astellon Capital, μία μορφή αναδιάρθρωσης του χρέους κρίνεται απαραίτητη για την Ιταλία εξαιτίας της αδυναμίας της χώρας να επανακάμψει οικονομικά. Επίσης, αναφέρει ότι το μεγαλύτερο μέρος του χρέους της Ιταλίας που ρυθμίζεται με βάση το ιταλικό δίκαιο θα μπορούσε θεωρητικά να αναδιαρθρωθεί πιο εύκολα. Aντίστοιχα και το 2011, το χρέος της Ελλάδας που εναπόκειτο στην ελληνική νομοθεσία ήταν πιο εύκολο να αναδιαρθρωθεί. Επιφυλακτικές είναι και οι απόψεις που διατυπώνει η μελέτη της ιταλικής τράπεζας Mediobanca σχετικά με τους λόγους που η Ιταλία δεν ωφελήθηκε από το ευρώ: η ανάπτυξη ήταν κυριολεκτικά ανύπαρκτη και η ανταγωνιστικότητα της ιταλικής οικονομίας επιδεινώθηκε.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, το ΔΝΤ εξέδωσε μια εκτενή ανάλυση σχετικά με τις προκλήσεις της ελληνικής οικονομίας. Η εν λόγω έκθεση αντικατοπτρίζει τη διαφωνία ανάμεσα στο ΔΝΤ και στην Ευρώπη σχετικά με το τρόπο επαναφοράς της Ελλάδας σε πορεία ανάπτυξης. Το ΔΝΤ θεωρεί ότι εκτός από τις προγραμματισμένες μεταρρυθμίσεις, η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει σε ελάφρυνση του ελληνικού χρέους προκειμένου η Ελλάδα να επανακάμψει. Αντιθέτως, οι Ευρωπαίοι και κυρίως η Γερμανία, απορρίπτουν την εκτίμηση του ΔΝΤ, θεωρώντας ότι η ελληνική οικονομία με τις υπάρχουσες συμφωνίες θα κατορθώσει να διασωθεί οικονομικά. Σύμφωνα, όμως, με τον οικονομολόγο και έναν από τους συντάκτες της έκθεσης της Mediobanca, Μαρτσέλο Μινένα, το βασικό πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι είναι ιστορικά αδύνατο για τις φτωχότερες χώρες της Ευρωζώνης να αναπτυχθούν, καθώς βρίσκονται αντιμέτωπες με βαθιά κρίση χρέους. «Αυτές οι χώρες δεν αναπτύσσονται λόγω της απουσίας επενδύσεων – πιάνονται σαν ποντίκια μέσα στη φάκα. Χωρίς μία μεγάλη αναδιάρθρωση χρέους, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα ακολουθώντας αυτούς τους κανόνες» δηλώνει ο ίδιος.
“Καθημερινή”
