Του ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ

Η επίσημη ονομασία της συμφωνίας είναι «Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας» (MDCA). Ένα επικοινωνιακό περιτύλιγμα που προσπαθεί να κρύψει ότι πρόκειται για συμφωνία παραμονής των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα.

Και ότι εξυπηρετούνται κατά κύριο λόγο τα αμερικανικά γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα. Βεβαίως στην Αθήνα θριαμβολογούν ότι η συμφωνία παρέχει εγγυήσεις για την εθνική ασφάλεια της χώρας.

Όλη αυτή η θριαμβολογία για εσωτερική κατανάλωση στηρίζεται στην επιστολή του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν στον Έλληνα Πρωθυπουργό, στην οποία αόριστα γράφει ότι οι ΗΠΑ «παραμένουν προσηλωμένες στην υποστήριξη της ευημερίας, της ασφάλειας και της δημοκρατίας στην Ελλάδα».

• Στην ίδια επιστολή αναφέρεται επίσης ότι η συμφωνία «επεκτείνει τη στρατηγική αμυντική εταιρική σχέση και εμφανώς δείχνει τη σταθερή μας αποφασιστικότητα να διαφυλάξουμε και να προστατεύσουμε αμοιβαία την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα των χωρών μας έναντι ενεργειών που απειλούν την ειρήνη, συμπεριλαμβανομένης της ένοπλης επίθεσης ή της απειλής αυτής».

Πέρα από το γεγονός ότι πρόκειται για μια αόριστη γενικόλογη αναφορά, η επιστολή Μπλίνκεν δεν έχει καμιά νομική ισχύ και ούτε περιέχει κάποια αμερικανική δέσμευση στήριξης στην Ελλάδα σε περίπτωση τουρκικής επίθεσης. Η επιστολή δεν συνιστά καμιά εγγύηση για την ασφάλεια της Ελλάδας.

Ακόμη οι Αμερικανοί αρνήθηκαν επιμόνως, για να μη δυσαρεστήσουν την Τουρκία, να επεκτείνουν την παρουσία τους σε ένα νησί του κεντρικού ή του ανατολικού Αιγαίου. Το αμερικανικό κατεστημένο ελπίζει ότι η απομάκρυνση του Ερντογάν από την εξουσία θα οδηγήσει σε βελτίωση των διμερών σχέσεων.

Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι παρόμοιες επιστολές υπήρξαν και στο παρελθόν, με πρώτη το 1976 την επιστολή Κίσινγκερ, 10 Απριλίου 1976, και τελευταία πριν δυο χρόνια την επιστολή Πομπέο.

Η επιστολή του 1990, αν δεν κάνω λάθος, ήταν του Τζέιμς Μπέικερ, όπως και η αμυντική συμφωνία της χρονιάς εκείνης για την παραμονή των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα δεν εμπόδισαν την κρίση των Ιμίων κατά την οποία οι Αμερικανοί ένιψαν τας χείρας τους και με την οποία άρχισε η γκριζοποίηση του Αιγαίου.

Δεν υπάρχει δε καμιά σύγκριση της συμφωνίας για τις αμερικανικές βάσεις με το ελληνογαλλικό σύμφωνο εταιρικής σχέσης και συνεργασίας σε ασφάλεια και άμυνα.

Στη συμφωνία με τη Γαλλία υπάρχει σαφής ρήτρα που προβλέπει ότι:

• «Τα Μέρη παρέχουν το ένα στο άλλο βοήθεια και συνδρομή, με όλα τα κατάλληλα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, κι, εφόσον υφίσταται ανάγκη, με τη χρήση ένοπλης βίας, εάν διαπιστώσουν από κοινού ότι μία ένοπλη επίθεση λαμβάνει χώρα εναντίον της επικράτειας ενός από τα δύο, σύμφωνα με το Άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών». Κάτι τέτοιο δεν υπάρχει στη συμφωνία παραμονής των αμερικανικών βάσεων για άλλη μια πενταετία.

Στην περίπτωση της Γαλλίας συμπίπτουν τα γαλλικά συμφέροντα με τα ελληνικά. Η Τουρκία απειλεί την ελληνική εδαφική ακεραιότητα αλλά και γαλλικά ζωτικά συμφέροντα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Ακόμη η Τουρκία απειλεί ζωτικά συμφέροντα της Γαλλίας στην Αφρική.

Στην περίπτωση των ΗΠΑ τα αμερικανικά συμφέροντα καθόλου δεν συμπίπτουν με τα ελληνικά. Οι ΗΠΑ, ακόμη και σήμερα που έχουν δύσκολες σχέσεις με την Τουρκία, κρατούν ίσες αποστάσεις απέναντι στις δύο χώρες.

Επιπλέον οι αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα συνιστούν απειλή για άλλες χώρες με τις οποίες η Ελλάδα έχει ζωτικά συμφέροντα. Θα περίμενε επομένως κάποιος ότι ως αντάλλαγμα οι Αμερικανοί θα παρείχαν κάποιες εγγυήσεις για την ασφάλεια της χώρας, κάτι που δεν συμβαίνει.

Σημειωτέον ότι η αμερικανική παρουσία στην Ελλάδα είναι σήμερα ισχυρότερη και από ό,τι ήταν αμέσως μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο. Ολόκληρη η χώρα από την Αλεξανδρούπολη ώς τη Σούδα και περνώντας από τη Λάρισα είναι αμερικανική βάση!

Συμπερασματικά, καμιά χώρα δεν δέχεται στο έδαφός της ξένες βάσεις αν δεν αποκομίζει κάποιο όφελος. Η Ελλάδα δεν αποκομίζει το ουσιαστικό που έπρεπε να επιδιώξει: Εγγυήσεις για την εθνική της ασφάλεια. Τα επιμέρους ισχνά ωφελήματα που επικαλούνται κάποιοι δεν ανταποκρίνονται σε αυτά που αποκομίζουν οι Αμερικανοί με τη μετατροπή της σε προκεχωρημένο φυλάκιο των συμφερόντων τους.

*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019. Τώρα κυκλοφορεί και το νέο του μυθιστόρημα, ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ/ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΟΥ ΄21, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο.

[email protected]

Hellas Journal