Μεγάλη επιβάρυνση για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, καθώς οι τιμές στη χονδρεμπορική αγορά συνεχίζουν να καλπάζουν
Βαρύς θα είναι ο λογαριασμός της ενεργειακής κρίσης για τα ελληνικά νοικοκυριά ακόμη και μετά τον διπλασιασμό της επιδότησης ρεύματος, καθώς η δυναμική της παρατεταμένης «κούρσας» ανατιμήσεων όλων των ενεργειακών προϊόντων ανατρέπει τα κυβερνητικά μέτρα αναχαίτισης. Οι λογαριασμοί άλλωστε που έφτασαν σε πολλούς καταναλωτές μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου και αφορούν καταναλώσεις μέχρι και τον Οκτώβριο δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού.
Δύσκολος χειμώνας
Οι μεγάλες αυξήσεις έπονται, καθώς οι τιμές στη χονδρεμπορική αγορά ρεύματος συνεχίζουν να καλπάζουν, ο χειμώνας είναι μπροστά και οι κρατικές επιδοτήσεις δεν φτάνουν να καλύψουν τις αυξημένες δαπάνες για θέρμανση, είτε πρόκειται για χρήση ηλεκτρικών συσκευών είτε για φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Καλό για το πορτοφόλι του κάθε καταναλωτή θα είναι να το σκεφθεί πολλές φορές πριν ανάψει τον διακόπτη κάποιας ηλεκτρικής συσκευής, πότε θα πατήσει το κουμπί του καυστήρα και πόσες ώρες θα τον αφήσει ανοιχτό, αλλά και πότε θα βγάλει το αυτοκίνητο από το γκαράζ. Μια ματιά στην πορεία των τιμών ρεύματος, φυσικού αερίου, πετρελαίου θέρμανσης, κίνησης και βενζίνης από τις αρχές του έτους μέχρι και σήμερα αρκεί για να μας πείσει πόσο αναγκαία είναι τουλάχιστον για τους χειμερινούς μήνες, και καιρού επιτρέποντος φυσικά, η ενεργειακή εξοικονόμηση.
Το συνολικό κόστος του φυσικού αερίου (ανταγωνιστικό, ρυθμιζόμενο και φόροι) το διάστημα Ιανουαρίου έως 10 Νοεμβρίου για τους οικιακούς καταναλωτές αυξήθηκε κατά 197,6%, ως αποτέλεσμα της αύξησης κατά 481,4% το ίδιο διάστημα της τιμής στις διεθνείς αγορές. Το συνολικό κόστος ρεύματος έχει επιβαρυνθεί με αύξηση κατά 119,67%, ως αποτέλεσμα της αύξησης της τιμής στη χονδρεμπορική αγορά κατά 235,6%. Κατά 36% έχει αυξηθεί από τις αρχές του έτους το πετρέλαιο θέρμανσης, κατά 30% το πετρέλαιο κίνησης και κατά 23% η αμόλυβδη βενζίνη.
Επέκταση των μέτρων
Από τον Σεπτέμβριο που ανακοινώθηκαν τα πρώτα μέτρα στήριξης μέχρι και σήμερα η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να προχωρήσει σε δύο αναθεωρήσεις για να περιορίσει την «ψαλίδα» της επιβάρυνσης από τις αυξήσεις στο ρεύμα, με τα συναρμόδια κυβερνητικά επιτελεία να επαναξιολογούν σε μηνιαία βάση τα δεδομένα για να παρέμβουν εκ νέου εάν χρειαστεί το διάστημα Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου. Βέβαιη θεωρείται εξάλλου η επέκταση των μέτρων τουλάχιστον για το πρώτο δίμηνο του νέου έτους, καθώς δεν διαφαίνεται αποκλιμάκωση των τιμών, εξέλιξη που θα δυσκολέψει ιδιαιτέρως το στοίχημα της αναχαίτισης των αυξήσεων, δεδομένου ότι οι διαθέσιμοι πόροι από τον πλειστηριασμό των δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων εξαντλούνται και η όποια πρόσθετη επιδότηση θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Η επέκταση των επιδοτήσεων για το α΄ δίμηνο του 2022 δείχνει αναπόφευκτη, διότι οι διεθνείς τιμές δεν εμφανίζουν αποκλιμάκωση.
Μέχρι στιγμής από τους ρύπους έχουν διασφαλισθεί 620 εκατ. ευρώ, ποσό που προοριζόταν για τον ΕΛΑΠΕ και θα κατευθυνθεί στον λογαριασμό του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης για την οριζόντια επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος οικιακών καταναλωτών και επιχειρήσεων χαμηλής τάσης. Η επιδότηση αφορά μέχρι και 300 κιλοβατώρες τον μήνα, κατανάλωση που καλύπτει ένα μέσο νοικοκυριό, η οποία από τα 9 ευρώ τον μήνα τον Σεπτέμβριο αυξήθηκε σε 18 ευρώ για την κατανάλωση του Οκτωβρίου και 39 ευρώ τον μήνα για τις καταναλώσεις Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου αντίστοιχα, ακολουθώντας, αν και από απόσταση, τον ρυθμό αύξησης της χονδρεμπορικής τιμής ρεύματος.
Εκπτώσεις από ΔΕΗ
Αρωγός σε αυτή την κυβερνητική προσπάθεια στέκεται η ΔΕΗ, η οποία πέραν της έκπτωσης του 30% που εφάρμοσε η ίδια από τις 6 Αυγούστου που ενεργοποίησε για πρώτη φορά τη ρήτρα αναπροσαρμογής, ανέλαβε την υποχρέωση έκπτωσης 30% για καταναλώσεις άνω των 300 κιλοβατωρών και μέχρι 600 τον μήνα για τον Σεπτέμβριο, την οποία έχει αναπροσαρμόσει από τον Οκτώβριο στο 42%. Οι εκπτώσεις μάλιστα της ΔΕΗ βρέθηκαν το τελευταίο διάστημα στο στόχαστρο των ανταγωνιστών της στη λιανική αγορά, οι οποίοι αντιλαμβάνονται την ανάγκη κοινωνικής πολιτικής, εκτιμούν ωστόσο ότι αυτό θα πρέπει να έχει περιορισμένη διάρκεια ώστε να μη δημιουργήσει συνθήκες άλλων στρεβλώσεων. Μερίδιο των βαρών της ενεργειακής κρίσης ανέλαβε και η ΔΕΠΑ Εμπορίας παρέχοντας οριζόντια έκπτωση 15% στους οικιακούς καταναλωτές φυσικού αερίου για το τρίμηνο Οκτωβρίου – Δεκεμβρίου. Η εταιρεία μάλιστα επεξεργάζεται από τώρα σχέδιο για τη στήριξη των καταναλωτών και το πρώτο τρίμηνο του 2022.
Το φυσικό αέριο
Για τους οικιακούς καταναλωτές φυσικού αερίου η κυβέρνηση ανακοίνωσε και την αναστολή της χρέωσης τελών χρήσης δικτύου το δίμηνο Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου, μέτρο που όπως εκτιμά θα φέρει μείωση από 20 έως 40 ευρώ για ένα νοικοκυριό με μέση κατανάλωση, ενώ για τις επιχειρήσεις μέσης τάσης, που καλούνται να πληρώσουν διπλάσιο κόστος ρεύματος, ανακοίνωσε την αναστολή της πληρωμής ΥΚΩ για διάστημα πέντε μηνών.
Ακόμη όμως και οι αυξημένες επιδοτήσεις δεν επαρκούν για να καλύψουν το εύρος των αυξήσεων στο ρεύμα και κυρίως στο φυσικό αέριο. Η αυξημένη επιδότηση των 39 ευρώ τον μήνα στο ρεύμα περιορίζει κατά το ήμισυ τις αυξήσεις από τη χονδρεμπορική τιμή ρεύματος για καταναλώσεις μέχρι 300 κιλοβατώρες. Για υψηλότερες καταναλώσεις αλλά και για τις καταναλώσεις των μικρών επιχειρήσεων το όφελος είναι μηδαμινό.
Σχεδόν μηδενική θα είναι η επιβάρυνση για τους δικαιούχους του ΚΟΤ μετά την αύξηση της επιδότησης από τα 24 ευρώ τον μήνα στα 45 ευρώ. Σε ό,τι αφορά, τέλος, την αύξηση του επιδόματος θέρμανσης στα 100 ευρώ από τα 80 το ελάχιστο και στα 750 ευρώ από τα 650 το μέγιστο, το τελικό όφελος για τα νοικοκυριά θα κριθεί από το κατά πόσο θα έχουμε έναν ήπιο χειμώνα.
